گاوخونی؛ تالابی که همه فواید یک تالاب را یکجا دارد!

به گزارش تابناک اصفهان، تالاب گاوخونی یكی از بكرترین چشم‌اندازهای طبیعی استان اصفهان محسوب می‌شود كه به علت موقعیت جغرافیایی و مشكلات دسترسی به آن- به ویژه در گذشته- چهره طبیعی‌اش كمتر با اقدامات سودجویانه بشر دستخوش تغییر شده است، از این رو جلوه‌های بی‌نظیر و چشم‌انداز‌های زیبایی را برای اهل ذوق و دوستداران طبیعت در دامان خود به وجود آورده است. این تالاب در آستانه ورود به كویر (مرز میان اكوسیستم‌ آبی با خشكی) واقع شده و انعكاسی از شرایط حاكم بر این دو بوم‌سازگان است.

باتلاق گاوخونی یکی از باتلاق‌های مشهور در جلگهٔ مرتفع مرکزی ایران به‌شمار می‌آید. این باتلاق منطقه‌ای به وسعت ۴۷۶ کیلومتر مربع را پوشانده و در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر تاریخی وزیبای ورزنه(شهرزنان چادر سفید) و در مجاورت تپه های شنی واقع شده‌است. ارتفاع آن از سطح دریا ۱٬۴۷۰ متر و بیشینهٔ عمق آن ۱۵۰ سانتیمتر می‌باشد. باتلاق مذکور منابع زیستی غنی ای دارد البته به انضمام فعالیت‌های دیگری که نسبت به محیط دارد. این باتلاق همچنین پناهگاهی برای پرنده‌های مهاجر است که با همهٔ این ویژگی‌ها یکی از جاذبه‌های گردشگری است.

تالاب گاوخونی و حوضه پیرامون آن یكی از اولین مناطق سكونت بشری در حوضه داخلی ایران است كه به خاطر دوری از شهر اصفهان و پیرامون آن به صورتی بكر و دست نخورده باقی مانده‌ و از تخریبهای تاریخی كه دیگر مناطق حوضه زاینده‌رود را دگرگون ساخته به دور مانده است. این دور ماندگی موجب شده است كه منطقه به صورت گنجینه‌ای حفاظت شده از چشم اندازهای طبیعی و آثار تمدن مردم منطقه در جلوه‌های طبیعت كویری (آب‌نمای تالاب، علفزارها و جنگلهای كویری، چشم‌انداز بی انتها از افق چشم نواز، تپه‌های شنی به طول بیش از 70 كیلومتر و عرض متفاوت و در مجموع اكوسیستم مناطق كویری تا کنون باقی مانده باشد.

این تالاب در حاشیه فلات مركزی ایران و در فاصله 145 كیلومتری جنوب شرقی شهر اصفهان و در 30 كیلومتری شهر ورزنه واقع شده است .تالاب گاوخونی یكی از اكوسیستم‌های طبیعی استان اصفهان است كه پایاب زاینده‌رود و در فاصله 130 كیلومتری شرق شهرستان اصفهان واقع گردیده است. این تالاب به عنوان اكوسیستم آبی طبیعی واقع در یك منطقه خشك می‌تواند و باید در توسعه پایدار منطقه نقش مهمی داشته باشد كه تاكنون و چنان كه باید با آن پرداخته نشده است وتوسعه پایدار بنا به تعریفی كه از سوی مجامع جهانی برای آن داده شده نوعی توسعه اجتماعی و اقتصادی است كه ضمن تأمین نیاز‌های نسل كنونی، حقوق نسلهای آینده نیز برای استفاده از منابع تضمین گردد.


تالاب گاوخونی یك تالاب طبیعی، داخلی، آزاد و با آب شور است كه نام آن از نظر حفاظتی در تاریخ 23/6/1975 میلادی مطابق 1354 شمسی با كد ZIR.18 لیست تالابهای بین‌المللی كنوانسیون رامسر به ثبت رسید.

تالاب گاوخونی از این نظر دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد زیرا همانند قطره‌ای در دل كویر تقریباً همه فوایدی را كه برای تالابها بر شمرده شد دارد.

تالاب گاوخونی به عنوان بخشی حساس و مؤثر از طبیعت شرق اصفهان چنانچه مورد توجه و شناسایی دقیق قرار گیرد و برنامه‌ای جامع برای بهره‌برداری پایدار از آن تدوین گردد اثر بسیار زیادی در رشد و شكوفا كردن منطقه خواهد داشت.

در سالهای اخیر بویژه سال جاری بدلیل خشكسالی و كمبود شدید ورود آب به تالاب و دخالت و دستكاری های انسان در حریم تالاب و انتقال آلاینده های شیمیایی و فیزیكی به آن شاهد آثاری از نابودی كامل تالاب بوده ایم .


تالاب ها از مفیدترین و درعین حال بدبیارترین اکوسیستم های طبیعت به شمار می روند، زیرا هیچ یک از اکوسیستم های جهان به اندازه ی تالاب ها صدمات ناشی از کوته اندیشی بشر و تمایلات خودخواهانه ی انسان – محوری را تجربه نکرده اند. بشر با نابودی تالاب ها، سطح پایین معرفت و دانش خود را در ابعاد مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نشان داده است و متأسفانه هنوز روند تخریب این سیستم های طبیعی بی همتا که ده ها کارکرد متفاوت و موزون را یک جا در خود دارند، متوقف نشده است.