سومین نشست از سلسه نشست های علل و ریشه یابی توسعه نیافتگی در جوامع از منظر روانشناختی در مجموعه آرن، برگزار شد.
به گزارش تابناك رضوي، در این نشست که به ارائه راهکارهایی جهت دستیابی به توسعه و انسان توسعه یافته، پرداخته شد، سید عطاء الله عقیلیان، روانپزشک، با اشاره به شاهد مثالی چون آیشمن، طراح و مبتکر اتاق های گاز، گفت: پس از جنگ جهانی آیشمن به دست یهودیان دستگیر شد و وقتی در زندگی او بررسی و تحقیق کردند، متوجه شدند که او زاییده الگوی تربیتی فرزند مطیع است و هیچ خصومت شخصی نیز با یهودیان نداشته است .
عقیلیان افزود: جهت پرهیز از ایجاد چنین رفتاری، «تفکر نقاد» می تواند راهگشا باشد که خود یکی از شاخصه های مهم توسعه در جوامع امروزی است. در اين شيوه تفكر ، براي دفاع و حمايت از هر عقيده اي شواهد و مدارك واقعي ارائه می شود و براي پذيرش عقيده ديگران نيز مدارك و شواهد درخواست مي شود. به عبارت ديگر ، هيچ نظر ، عقيده يا تصميم و پيشنهادي بدون دليل و مدرك قبول يا رد نمي شود. در تعريف ديگري از تفكر نقاد گفته شده است اين نوع تفكر ، فرايندي است كه درستي و اعتبار اطلاعات و عقايد را ارزيابي مي كند. در جهاني كه بمباران اطلاعات وجود دارد و ديدگاهها، عقايد و سليقه هاي متفاوت و متعددي وجود دارد كه بعضي از آنها ناسالم هستند، ضروري است انسانها مجهز به توانايي باشند كه به آنها كمك كند راه درست را از نادرست تشخيص دهند و دريابند كدام رفتار ناسالم يا پرخطر و كدام مسير سالم و بي خطر است.
وی ادامه داد: «بومی سازی» نیز یکی از راهکارهای توسعه است که باید به درستی معنی گردد و آن استفاده از ابزارهای بومی در پیشبرد یک کار و پروسه است.
عقیلیان افزود: جهت پرهیز از ایجاد چنین رفتاری، «تفکر نقاد» می تواند راهگشا باشد که خود یکی از شاخصه های مهم توسعه در جوامع امروزی است. در اين شيوه تفكر ، براي دفاع و حمايت از هر عقيده اي شواهد و مدارك واقعي ارائه می شود و براي پذيرش عقيده ديگران نيز مدارك و شواهد درخواست مي شود. به عبارت ديگر ، هيچ نظر ، عقيده يا تصميم و پيشنهادي بدون دليل و مدرك قبول يا رد نمي شود. در تعريف ديگري از تفكر نقاد گفته شده است اين نوع تفكر ، فرايندي است كه درستي و اعتبار اطلاعات و عقايد را ارزيابي مي كند. در جهاني كه بمباران اطلاعات وجود دارد و ديدگاهها، عقايد و سليقه هاي متفاوت و متعددي وجود دارد كه بعضي از آنها ناسالم هستند، ضروري است انسانها مجهز به توانايي باشند كه به آنها كمك كند راه درست را از نادرست تشخيص دهند و دريابند كدام رفتار ناسالم يا پرخطر و كدام مسير سالم و بي خطر است.
وی ادامه داد: «بومی سازی» نیز یکی از راهکارهای توسعه است که باید به درستی معنی گردد و آن استفاده از ابزارهای بومی در پیشبرد یک کار و پروسه است.
اصلاحات از پایین، نیاز جوامع در حال توسعه
محمدحسین خاکسار، پژوهشگر حوزه مغز و روان، دیگر کارشناس حاضر در جلسه نیز بابیان این که بومی سازی باید از مسائل بسیار ساده آغاز شود، اظهار داشت: بومی سازی پیاده کردن شیوه ها و اصولی است که تمدنی را در پی داشته ، نه اینکه به طور مثال کولرآبی را تولید کنیم که بحران بی آبی را دامن بزند.
خاکسار، الگوبرداری غلط از غرب را یکی دیگر از مشکلات جوامع در حال توسعه دانست و گفت: کشورهای توسعه نیافته به دنبال رسیدن به شاخصه های توسعه غرب هستند در حالیکه کشورهای توسعه یافته، الگو و شاخص هایی محدود شده ای ندارند و برای پیشرفت و توسعه خود حدی قائل نیستند.
این پژوهشگر حوزه مغز وروان، با اشاره به تعریفی از دکتر رنانی در خصوص توسعه افزود: توسعه اینست که یک تکه آشغال را بتوانیم به مدت 10 دقیقه در دست خود نگه داشته و روی زمین نیاندازیم. پس توسعه از مفاهیم ساده آغاز و در رده های پایین جامعه باید درونی شود.
وی ادامه داد: حل معضل بیکاری، رفع بحران شدید عقلانیت، نیروی کار، خلاقیت، مسئله آب و... را نمی توان صرفاً از سیستمهای دولتی انتظار داشت. نخبگان و روشنفکران باید قید شهرت و ماندگاری در تاریخ را زده و به درون مردم رفته، از پایین دست شروع به ایجاد زیرساختهای مهم توسعه کنند. اصلاحات از بالا به دلیل نبود زیر ساخت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی موردنیاز، محکوم به شکست است.
خاکسار افزود: در علم روانشناسی، افرادی که برای درمان مراجعه می کنند و خودشان قبول دارند که مشکل دارند، گارد خود را باز می گذارند و نسبت به درمان خود مقاومتی ندارند و سطح بیماری خود را تقلیل می دهند این مسئله در اقتصاد هم صدق می کند. اگر ما به مشکلات خود اشراف پیدا کنیم و بدانیم که خود نمی توانیم به رفع آن بپردازیم، به سراغ عالم علم اقتصاد رفته و از آن طریق به رفع مشکلات کلان اقتصاد می پردازیم.
وی همچنین یکی دیگر از مشکلات جوامع توسعه نیافته را اعتماد اجتماعی دانست و گفت: در دنیا اعتماد اجتماعی وجود دارد . یعنی قول و قرار ؛ مقدس است و اعتبار و چک اعتباری، جایگاه دارد ؛ چون افراد به هیچ عنوان به عدم پرداخت و نقض قول خود فکر نمی کنند، اتفاقی که در کشور ما نمی افتد.
تولید اشتغال از طریق بخش خصوصی
علیرضا شفیعیان، فعال اقتصادی در ادامه بابیان این مطلب که سرعت مدرنیزه در کشور، منجر شد فرایندهایی که وجودش در مسیر توسعه الزام داشت، رخ ندهد، افزود: برخی افراد از سطوح پایین تر به ناگاه به جایگاه و موقعیتی رسیدند که شاید چند سال دیگر باید دست می یافتند.
این فعال اقتصادی بااشاره به اینکه ما همیشه در مرحله جهان سومی یا در حال توسعه بوده ایم و نباید خود را همطراز با دنیا بدانیم، اظهار داشت: تفکری که ما را از نظر هوش و استعداد برتر از جوامع دیگر می داند، به ما آسیب های فراوانی وارد می کند و همیشه در توهم «خوب انگاری» به سر می بریم اما حقیقت اینست که ما تولید علم و عقلانیت داریم.
شفیعیان افزود: باید پذیرفت که وقتی درآمد سرانه ایران، 5هزار دلار است (که نیمی از آن از راه درآمد نفت و گاز است)، چنین کشوری در دنیا جزء کشورهای کم برخوردار است و در حقیقت زیر 15 هزار دلار، در دنیا حرفی برای گفتن ندارند.
علیرضا شفیعیان با بیان اینکه ایجاد شغل به انسان سازی و استقلال شخصیتی در افراد منجر می شود، راهکار دراز مدت برای توسعه یافتگی را دو موضوع قلمداد کرد: ابتدا آموزش و پرورش از سطوح پایین و در قالب مدارس مدرن و دوم، تولید اشتغال از طریق بخش خصوصی.
وی همچنین مشکلات اقتصادی حال حاضر کشور را مشکلاتی نه چندان پیچیده خواند و افزود: اقتصاد یک علم است و برای رکود تورمی در دنیا برنامه های مدونی وجود دارد اما چرا در ایران این مسائل حل نمی شود چون از طرفی ما، بخشی از ماهیت تمدن را دراختیار داریم نه تمام آنرا و دوم اینکه به دلیل تعریف نادرست از بومی سازی (ایجاد چرخ توسط خودمان) به دنبال ایجاد تمام ساختارها وعلوم به دست خود بوده و مسیر را به غلط پیموده ایم ولی در واقع ما نمی توانیم به تمام علوم اشراف داشته و خود، تمام مسائلمان را حل کنیم. مسائل اقتصاد ایران نیز، مسائل پیچیده ای نیست و یک اقتصاددان طراز اول دنیا می تواند آنها را حل کند.
محمدحسین خاکسار، پژوهشگر حوزه مغز و روان، دیگر کارشناس حاضر در جلسه نیز بابیان این که بومی سازی باید از مسائل بسیار ساده آغاز شود، اظهار داشت: بومی سازی پیاده کردن شیوه ها و اصولی است که تمدنی را در پی داشته ، نه اینکه به طور مثال کولرآبی را تولید کنیم که بحران بی آبی را دامن بزند.
خاکسار، الگوبرداری غلط از غرب را یکی دیگر از مشکلات جوامع در حال توسعه دانست و گفت: کشورهای توسعه نیافته به دنبال رسیدن به شاخصه های توسعه غرب هستند در حالیکه کشورهای توسعه یافته، الگو و شاخص هایی محدود شده ای ندارند و برای پیشرفت و توسعه خود حدی قائل نیستند.
این پژوهشگر حوزه مغز وروان، با اشاره به تعریفی از دکتر رنانی در خصوص توسعه افزود: توسعه اینست که یک تکه آشغال را بتوانیم به مدت 10 دقیقه در دست خود نگه داشته و روی زمین نیاندازیم. پس توسعه از مفاهیم ساده آغاز و در رده های پایین جامعه باید درونی شود.
وی ادامه داد: حل معضل بیکاری، رفع بحران شدید عقلانیت، نیروی کار، خلاقیت، مسئله آب و... را نمی توان صرفاً از سیستمهای دولتی انتظار داشت. نخبگان و روشنفکران باید قید شهرت و ماندگاری در تاریخ را زده و به درون مردم رفته، از پایین دست شروع به ایجاد زیرساختهای مهم توسعه کنند. اصلاحات از بالا به دلیل نبود زیر ساخت فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی موردنیاز، محکوم به شکست است.
خاکسار افزود: در علم روانشناسی، افرادی که برای درمان مراجعه می کنند و خودشان قبول دارند که مشکل دارند، گارد خود را باز می گذارند و نسبت به درمان خود مقاومتی ندارند و سطح بیماری خود را تقلیل می دهند این مسئله در اقتصاد هم صدق می کند. اگر ما به مشکلات خود اشراف پیدا کنیم و بدانیم که خود نمی توانیم به رفع آن بپردازیم، به سراغ عالم علم اقتصاد رفته و از آن طریق به رفع مشکلات کلان اقتصاد می پردازیم.
وی همچنین یکی دیگر از مشکلات جوامع توسعه نیافته را اعتماد اجتماعی دانست و گفت: در دنیا اعتماد اجتماعی وجود دارد . یعنی قول و قرار ؛ مقدس است و اعتبار و چک اعتباری، جایگاه دارد ؛ چون افراد به هیچ عنوان به عدم پرداخت و نقض قول خود فکر نمی کنند، اتفاقی که در کشور ما نمی افتد.
تولید اشتغال از طریق بخش خصوصی
علیرضا شفیعیان، فعال اقتصادی در ادامه بابیان این مطلب که سرعت مدرنیزه در کشور، منجر شد فرایندهایی که وجودش در مسیر توسعه الزام داشت، رخ ندهد، افزود: برخی افراد از سطوح پایین تر به ناگاه به جایگاه و موقعیتی رسیدند که شاید چند سال دیگر باید دست می یافتند.
این فعال اقتصادی بااشاره به اینکه ما همیشه در مرحله جهان سومی یا در حال توسعه بوده ایم و نباید خود را همطراز با دنیا بدانیم، اظهار داشت: تفکری که ما را از نظر هوش و استعداد برتر از جوامع دیگر می داند، به ما آسیب های فراوانی وارد می کند و همیشه در توهم «خوب انگاری» به سر می بریم اما حقیقت اینست که ما تولید علم و عقلانیت داریم.
شفیعیان افزود: باید پذیرفت که وقتی درآمد سرانه ایران، 5هزار دلار است (که نیمی از آن از راه درآمد نفت و گاز است)، چنین کشوری در دنیا جزء کشورهای کم برخوردار است و در حقیقت زیر 15 هزار دلار، در دنیا حرفی برای گفتن ندارند.
علیرضا شفیعیان با بیان اینکه ایجاد شغل به انسان سازی و استقلال شخصیتی در افراد منجر می شود، راهکار دراز مدت برای توسعه یافتگی را دو موضوع قلمداد کرد: ابتدا آموزش و پرورش از سطوح پایین و در قالب مدارس مدرن و دوم، تولید اشتغال از طریق بخش خصوصی.
وی همچنین مشکلات اقتصادی حال حاضر کشور را مشکلاتی نه چندان پیچیده خواند و افزود: اقتصاد یک علم است و برای رکود تورمی در دنیا برنامه های مدونی وجود دارد اما چرا در ایران این مسائل حل نمی شود چون از طرفی ما، بخشی از ماهیت تمدن را دراختیار داریم نه تمام آنرا و دوم اینکه به دلیل تعریف نادرست از بومی سازی (ایجاد چرخ توسط خودمان) به دنبال ایجاد تمام ساختارها وعلوم به دست خود بوده و مسیر را به غلط پیموده ایم ولی در واقع ما نمی توانیم به تمام علوم اشراف داشته و خود، تمام مسائلمان را حل کنیم. مسائل اقتصاد ایران نیز، مسائل پیچیده ای نیست و یک اقتصاددان طراز اول دنیا می تواند آنها را حل کند.
