خبر خوش؛ یوز ایرانی یک گام از انقراض فاصله گرفت

یکی از کم نظیرترین برنامه ریزی های بلند مدت زیست محیطی در کشورمان در حالی به روزهای آخر خود نزدیک می‌شود که بهترین نتیجه ممکن را به بار آورده؛ آنقدر خوب که می‌تواند نام کشورمان را در جهان مطرح کرده و مایه مباهاتمان شود.

به گزارش «تابناک»، سرنوشت غم انگیز آخرین نوع یوز آسیایی که چند ده قلاده از آن در کشورمان باقیمانده و برخی انقراض قریب الوقوعش را خبر می‌دادند، قرار است متحول شود چراکه بالاخره اتفاقی که سالها برایش برنامه ریزی صورت گرفته بود، به ثمر نشسته است.

ماجرا از آنجا آغاز شد که چند سال پیش محیط بانان در دو منطقه دور از هم، دو توله یوز نر و ماده یافتند تا بهترین فرصت برای دست اندرکاران پروژه حفاظت از این گونه در خطر انقراض فراهم آید. البته یوز در اسارت تولید مثل نمی‌کند و تغییر این واقعیت، کار ساده‌ای نبود.

دلبر توله یوز ماده‌ای بود توسط سگهای گله یک چوپان افغانی در بهار سال ۱۳۹۰ در منطقه توران به دام افتاد. پس از به دام افتادن توله یوز چوپان افغانی تصمیم به نگهداری از آن می‌گیرد. پس از مدتی چوپان دیگری به نام علی، زمانی که مشغول چرای گله خود بوده متوجه حیوان عجیبی در بین گله چوپان افغانی می‌شود. علی پس از مشاهده دقیق‌تر متوجه می‌شود که حیوان عجیب یک یوزپلنگ است. علی پس از متقاعد نمودن چوپان افغانی توله یوز را گرفته و به منزل خود می‌آورد. خوشبختانه منزل علی در نزدیکی پاسگاه محیط بانی تجور بوده و بلافاصله محیط بانان را از این موضوع مطلع نموده و توله یوز را به محیط بانان تحویل می‌دهد تا محوطه‌ای فنس کشی شده در پارک ملی توران برای زندگی‌اش در نظر گرفته شود.

از اینجا بود که ماجرای دلبر و کوشکی آغاز شد؛ داستان اختصاص منطقه ای ویژه برای زندگی ایشان، به ای امید که جفت گیری کنند و بتوانند نسل خودشان را از انقراض دور کنند. البته در این پروژه، کارشناسان و متخصصانی از دیگر کشورها هم به کار گرفته شدن، من جمله فردی که پیشتر موفق شده بود از یوزهای آفریقایی، توله کشی کند.

البته از شروع ماجرا مدت زیادی می‌گذرد و همین موضوع سبب شده بود که خیلی ها آن را شکست خورده بدانند ولی مسئولان پروژه دست از تلاش نکشیدند و وقتی متوجه شدند که نگهداری یوزها، فاصله انداختن بین آنها و راه هایی از این دست به موفقیت منجر نشد، ترجیح دادند که راهکار دیگری در پیش بگیرند.

کوشکی نام یوزپلنگ نری است که در سال ۱۳۸۶ که توله‌ای چند ماهه بود توسط یکی از علاقمندان به حیات وحش به سازمان حفاظت محیط زیست تحویل داده شد. پس از چند ماه نگهداری در پارک طبیعت پردیسان، به محوطه‌ای دوازده هکتاری واقع در پناهگاه حیات وحش میاندشت که در نزدیکی زیستگاه اصلی او بود منتقل و در آنجا به زندگی در اسارت ادامه داد.

علی اصغر مطهری، مدیر کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی در این باره می‌گوید: کوشکی و دلبر که در شرایط ویژه‌ای در قفس زندگی می‌کردند، اواخر سال گذشته برای تکثیر نسل به استان تهران منتقل شدند. با این انتقال، این دو یوزپلنگ در استان تهران در حضور استادان بین المللی و با اعمال نظارت‌های ویژه برای تکثیر نسل نگه‌داری شدند که نتیجه آن باردار شدن دلبر بوده است.

بدین ترتیب خبری خوشی که بسیاری منتظر شنیدنش بودند، به گوش رسید تا بتوان مدعی شد که یوز ایرانی، آخرین بازمانده یوز آسیایی که تا چند دهه پیشتر در بسیاری کشورهای آسیایی می‌زیست، یک گام از خطر انقراض در آخرین موطن خود فاصله گرفته است.

این اتفاق زمانی معنای دقیق تری می‌یابد که یادآور شویم تکثیر یوز به دلایل مختلف، یکی از دشوارترین تکثیر گونه هاست و علاوه بر آن، یکی از معدود پروژه های احیای یک گونه جانوری در منطقه خاورمیانه به شمار می‌آید.

البته هنوز برای خوشحالی کردن کمی زود است چراکه هنوز دلبر وضع حمل نکرده و معلوم نیست که توله هایش بتوانند به زندگی طبیعی بازگشته و در آخرین گام، در طبیعت رهاسازی شوند ولی جای خوشحالی دارد که می‌شنویم در این باره نیز تدابیری اندیشیده شد است.

مطهری در این باره می‌گوید: خراسان شمالی در حال آماده سازی شرایط در منطقه میان دشت جاجرم است تا پس از وضع حمل دلبر، این خانواده حیات وحش را به استان منتقل کنیم. اقبال عمومی نیز خواستار استقبال از این خانواده حیات وحش است.

اینجاست که حا دارد به دست اندرکاران این پروژه ملی خسته نباشید گفته و از مسئولان عالی رتبه محیط زیست بخواهیم با توجه به فرجام شیرین پروژه یوز، برنامه ریزی های مشابه برای رهایی از دیگر مشکلاتی که گریبان محیط زیست کشور را گرفته در دستور کار قرار دهند.