آرامش غذایی بر سر سفره‌های ایرانی هست؟

گویی این روزها هر خوردنی و آشامیدنی را باید با احتیاط و تردید مصرف کرد.
 
به گزارش جام جم، در حالی که متولیان نظام سلامت تاکید دارند که امسال سلامت مواد غذایی در اولویت کاری قرار دارد، اما همین هفته قبل هم مسئولان سازمان استاندارد اعلام کردند که ماست صادراتی به عراق به دلیل وجود روغن غیرمجاز پالم در آن مرجوع شده است، یعنی عراقی ها هم دیگر به سلامت محصولات غذایی در ایران شک کرده اند؛ محصولاتی که البته در داخل کشور خودمان بدون سختگیری به فروش می رسد.

با وجود تردیدهایی که مردم برای مصرف مواد غذایی دارند، در این شرایط واقعا خیلی ها نمی دانند که کدام محصول غذایی سالم است و کدام ناسالم؟

در این اوضاع و احوال، خبر خوش این است که رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور از روی کار آمدن برچسب جدید غذایی خبر داده است.

دکتر مجید حاج فرجی در برنامه زنده ذره بین که با موضوع سلامت و ارتقای ایمنی غذا از شبکه سلامت پخش شد، خبر داد که از این پس روی همه مواد غذایی، برچسب «چراغ راهنمایی سلامت» نصب می شود؛ برچسبی که خطرآفرین بودن یا نبودن آن مواد غذایی را توضیح می دهد. آگاهی دادن به مردم در حوزه سلامت برای کاهش بار بیماری ها، هدف عمده این برچسب اعلام شده است. سازمان غذا و دارو و انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی و دانشگاه ها با کمک «چراغ راهنمایی سلامت» اقدام به طرح برچسب کرده اند که البته این برچسب هم اکنون در دنیا رایج است.

به اعتقاد حاج فرجی، چراغ راهنمایی سلامت باعث می شود تا مردم با هر سطح سوادی براحتی تشخیص دهند که یک فرآورده غذایی برای آنها مناسب است یا نه.

این چراغ سلامت، در سه رنگ قرمز، زرد و سبز طراحی شده است. مواد غذایی که چراغ سبز می گیرد، در همه ابعاد از ایمنی و سیاست های تغذیه سالم برخوردار است.

اما به گفته حاجی فرجی، اگر برچسب مواد غذایی زرد باشد، یعنی واجد سطح پایین تری از سلامت بوده، ولی در کل استاندارد است. همچنین اگر رنگ چراغ قرمز باشد، کسی که آن مواد غذایی را مصرف می کند، باید خطر را احساس کند. درکل انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور در تلاش است که این علامت قرمز روی مواد غذایی را به زرد و در نهایت به سبز تبدیل کند.

داشتن استاندارد؛ شرط یک محصول سالم

نکته ای که نباید فراموش کرد، این است که چه چراغ راهنمایی وجود داشته باشد و چه وجود نداشته باشد. مواد غذایی همواره باید از یک استاندارد لازم برخوردار باشند، به همین دلیل است که به گفته این مقام مسئول، برای تولید هر ماده غذایی باید استانداردی در نظر گرفته شود، اما گاهی استانداردها نیز باید تغییر کنند که این امر به خاطر نوع و میزان مصرف یک محصول در سطح کشور است. هر پنج سال یک بار سازمان استاندارد، بازنگری و اصلاح استاندارد ها را انجام می دهد تا محصولات غذایی با استاندارد جدید وارد بازار شوند.

البته با توجه به افزایش روزافزون مراکز غذایی در کشور، برخی اوقات این استانداردها دور زده می شود. رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی بر این باور است که متاسفانه کمترین نظارت در مراکز تهیه غذا و رستوران ها صورت می گیرد که لازم است بیش از پیش بر این مراکز نظارت انجام شود.

بوفه مدارس؛ تهدید یا فرصت

یکی از عمده جاهایی که احتمال دارد محصول غذایی ناسالم و عاری از استاندارد لازم به دست شهروندان برسد، بوفه های مدارس است.

اما رئیس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور در برنامه زیر ذره بین عنوان کرد که در 55 درصد از بوفه های مدارس سراسر کشور مواد غذایی سالم توزیع می شود، این حرف یعنی این که هنوز در برخی بوفه های مدارس کشور، محصول ناسالم به دست دانش آموزان می رسد.

دکتر خسرو صادق نیت توضیح داده که در بازرسی های انجام شده در نیمه اول سال تحصیلی از مدارس کشور مشخص شد که تنها در کمتر از 5 درصد مدارس کشور مواد غذایی نامناسب توزیع می شود که با آنها برخورد شده است و در این راستا، تاکنون بیش از 80 هزار بوفه در مدارس سراسر کشور مورد بازرسی قرار گرفته اند.

همچنین با توجه به تفاهم نامه بین وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش، قرار بر این شده است که از مصرف مواد غذایی نامناسب مثل سوسیس و کالباس و نوشابه در مدارس خودداری شود.

در سال گذشته هم به گفته صادق نیت، سه قلم مواد غذایی سوسیس، کالباس و نوشابه از بوفه ها حذف شد و در ادامه اجرای این تفاهم نامه بزودی مواد غذایی مثل چیپس و همبرگر هم از بوفه ها حذف می شود.

براساس این تفاهم نامه قرار است به جای خوراکی های نامناسب در مدارس، خوراکی های سالم مثل شیر توزیع شود. گرچه این تفاهم نامه ها کارساز و اقدامی موثر به حساب می آید، اما باید دید آیا در مقام عمل هم بوفه داران مدارس، مفاد این تفاهم نامه را در سال 94 رعایت می کنند یا خیر؟

تشدید بازرسی ها در بازار مواد غذایی

جدای از مدارس، سلامت دیگر مراکز عرضه مواد غذایی نیز باید زیر ذره بین قرار بگیرد تا جامعه ای سالم تر داشته باشیم که این کار نیز جز با بازرسی و نظارت های مداوم، شدنی نیست.

صادق نیت گفته که در بازرسی های انجام شده در ایام نوروز بیش از 2588 مرکز توزیع مواد غذایی به دلیل تخلف و رعایت نکردن نکات بهداشتی پلمب شدند.

جدای از این مراکز توزیع، کنترل مواد غذایی باید در صنایع بزرگ و صنایع کوچک و خانگی هم انجام شود و به همین دلیل هم هست که صادق نیت می گوید لازم است برای این کار مردم نیز در این بازرسی ها همکای لازم را داشته باشند. او می گوید مردم هم می توانند در صورت مشاهده هرگونه تخلف از سوی مراکز توزیع مواد غذایی در سراسر کشور گزارش دهند تا در کوتاه ترین زمان رسیدگی شود.

همه این نظارت ها در مدارس و مراکز توزیع مواد غذایی، یک پیام ساده دارد و این پیام این است که برای عرضه مواد غذایی یک سری استاندارد هایی در نظر گرفته شده و چنانچه این استانداردها از سوی مراکز توزیع رعایت نشود، باید با آنها برخورد شود.

ارائه قلیان در رستوران ها غیرقانونی است

اگر سری به رستوران های سنتی و غذاخوری ها بزنید، احتمالا شما هم با رستوران هایی برخورد خواهید کرد که همراه با غذا، قلیان هم به مشتری عرضه می کنند، اما رئیس مرکز سلامت محیط کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور می گوید که ارائه قلیان در رستوران ها ازجمله رستوران های سنتی کاملا غیرقانونی است.

افزایش مصرف قلیان در سطح کشور، واقعیتی است که این مقام مسئول هم آن را قبول دارد. حتی او تاکید دارد که مصرف قلیان در پنج سال گذشته افزایش زیادی داشته که همین موضوع، تهدید بزرگی برای خانواده هاست.

گرایش جوانان به مصرف زیاد قلیان، واقعیتی انکارناپذیر است و به گفته صادق نیت، نگرانی بیشتر وقتی است که دختران هم درگیر مصرف قلیان شده اند و از آن بدتر این که در خانواده ها نیز مصرف قلیان رواج زیادی یافته است؛ یعنی شرایطی که فرزند خانواده هم بدون هیچ خجالتی مقابل چشم والدینش قلیان می کشد.

افزایش مصرف قلیان در بین خانم ها و همچنین کاهش سن مصرف قلیان در جوانان خطر بزرگی است که بسیاری از کارشناسان هم به آن تاکید ویژه دارند.

دکتر صادق نیت هشدار می دهد که مصرف قلیان در خانواده ها نه تنها سلامت کودکان را به خطر می اندازد، بلکه باعث می شود بچه ها در آینده خیلی سریع به مصرف قلیان یا سیگار گرایش پیدا کنند. مصرف یک بار قلیان معادل مصرف 2 تا 5 بسته سیگار است که این موضوع خودش باعث ابتلای فرد به بیماری ها و سرطان می شود؛ بی تعارف این که شیوع سرطان و افزایش مرگ ومیر از پیامدهای مهم مصرف قلیان است که تا این موضوع حل نشود، نمی توان گفت جوان ایرانی سبک زندگی سالمی را در پیش گرفته است.