عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی با بیان این که طالبان در انتخاب ملااخترمحمد دچار اختلاف و شکاف شدهاست ،گفت: سیستم تروریستهای خاورمیانه به نفع داعش در حال تغییر است.
با اعلام خبر مرگ ملاعمر ، گروه طالبان وارد بحرانی بزرگ شدهاست. در نشست اخیر طالبان «ملا اختر منصور» به عنوان سرکرده جدید این گروه انتخاب شد و شماری از چهرههای برجسته این گروه از جمله فرزند و برادر ملاعمر سرکرده سابق طالبان به نشانه اعتراض این نشست را ترک کردند.
بروز نارضایتی در طالبان بارزترین چالشی است که پیش روی ملا اختر منصور برای متحد ساختن این گروه قرار دارد ؛ گروهی که پیشتر بر سر ادامه گفتگوهای صلح با دولت افغانستان دچار اختلاف شده بود و اکنون با تهدید خارجی و جدیدی به نام داعش مواجه است.
احمد شوهانی،عضو کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت گفت: «طالبان علی رغم عملیاتهایی که با موفقیت در افغانستان و پاکستان انجام داده بود ظرف چند سال گذشته در موضع ضعف قرار گرفته است.»
وی در ادامه گفت: «طالبان به دلیل بحران فرماندهی شاهد سرخوردگی نیروهای خود میباشد،این موضوع در نهایت میتواند موجب الحاق نیروهای این گروه به داعش خواهد شد.»
ملااخترمنصور که مدتها معاون ملا عمر بود از گفتگوها برای پایان دادن به بیش از 13 سال جنگ در افغانستان حمایت کرده است. وی به تازگی هیئتی را برای نشست با مقامات افغانستان به میزبانی پاکستان اعزام کرد و این اقدام به عنوان گامی رو به جلو مورد استقبال قرار گرفت.اما منصور 50 ساله رقبای قدرتمندی در طالبان دارد که مخالف مذاکره هستند و تلاش کردند یعقوب پسر ملا عمر جانشین پدر و سرکرده این گروه شود.به گفته سه تن از افرادی که در نشست شورای رهبری طالبان حضور داشتند یعقوب و عبدالمنان برادر کوچکتر ملا عمر از جمله دهها نفری بودند که نشست روز چهارشنبه طالبان را در شهر کویته پاکستان ترک کردند.
یک منبع آگاه و عضو ارشد طالبان در کویته اعلام کرد در حقیقت این نشست شورای رهبری طالبان نبود و منصور تنها اعضای گروه خود را دعوت کرده بود تا زمینه برای انتخابش فراهم شود . هنگامیکه یعقوب و عبدالمنان متوجه این موضوع شدند نشست را ترک کردند.ملا محمد رسول و ملا حسن رحمانی دو عضو بانفوذ طالبان و از حامیان یعقوب هستند که با انتخاب ملا منصور به عنوان سرکرده این گروه مخالفت کردند.اما منصور جمعه شب با حمایت غیرمنتظره عبدالقیوم ذاکر رقیب دیرینه خود و زندانی سابق گوانتانامو به عنوان سرکرده جدید طالبان انتخاب شد.
ذاکر در نامه ای که در پایگاه اینترنتی طالبان منتشر شد نوشت : « گزارش هایی دال بر اختلافات من با ملا اختر محمد منصور وجود دارد اما باید اطمینان دهم که این مسئله حقیقت ندارد. »
شوهانی می گوید:« رهبران طالبان اگرچه دچار اختلافات جدی هستند و هر لحظه احتمال درگیری در میان آنها وجود دارد ولی به شدت نگران وقوع جنگ داخلی میان خود هستند. رهبران طالبان تلاش می کنند که موضوع را در جلسات مخفی خود حل کنند.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس گفت: «برخی از رهبران طالبان معتقد به رویکرد سیاسی هستند و از همین طریق تلاش می کنند که مطالبات طالبان را پیگیری کنند اما قسمت عمدهای از نیروهای طالبان قائل به جنگ تنبهتن هستند ، این موضوع میتواند نقطه اصلی اختلافات باشد.»
نکته جالب درباره انتخاب رهبر جدید طالبان این است که نشست طالبان در حومه کویته برگزار شد ؛ محلی که از زمان تهاجم نظامی آمریکا به افغانستان در سال 2001 میلادی و سرنگونی طالبان در این کشور ، بسیاری از سرکرده های طالبان در این محل حضور دارند.سرکرده های طالبان افغانستان مدتها در پاکستان در پناه بودند و مقامات دولت پاکستان چنین اخبار و گزارش هایی را رد کرده اند.
ملا منصور هم همانند ملاعمر از حضور در انظار عمومی امتناع میکند. چند عکسی که از وی در دسترس است وی را مردی چهار شانه با ریش سیاه و دستار نشان میدهد که در واقع مشخصه اعضای ارشد طالبان است. دورانی از زندگی منصور در پاکستان گذشته است؛ درست همانند میلیونها تن از افغانها که از دست اشغال شوروی گریخته بودند.
گفته می شود که ملااخترمحمد با نیروهای سازمان اطلاعات پاکستان ISI دارای روابط صمیمی است و به همین جهت مورد حمایت اسلامآباد میباشد. وی ریاست قدرتمندترین جناح طالبان را بر عهده دارد و به نظر می رسد بیشتر سخنگویان ، پایگاه های اینترنتی و بیانیه های این گروه تحت نظارت و کنترل وی باشد.شوهانی در این رابطه گفت:« شکی نیست که سازمان اطلاعات پاکستان از لحظه تولد طالبان آنها را راهبری کردهاست و بسیاری از عملیاتهای آنها بر طبق استراتژیهای اسلامآباد انجام گرفته است. در مورد انتخاب فرمانده جدید طالبان نیز قطعا پاکستان نظر خود را دنبال کرده است و در انتخاب ملااخترمحمد دخالت داشتهاست»
وی با بیان این که حدود 40 درصد نیروهای طالبان اعتقادی به فرماندهی ملااختر محمد ندارند گفت: « شرایط برای آتشبس میان طالبان و دولت افغانستان پیچیده میشود و دستیابی به صلح را دشوار میکند.»
محافل داخلی طالبان می گویند منصور با اعزام هیئتی سه نفره به پاکستان برای دیدار با مقامات افغانستان در ماه ژوئیه با موج جدیدی از انتقادها مواجه شد. اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر از جمله افرادی بودند که از این اقدام منصور به خشم آمدند زیرا تاکید داشتند مسئولیت گفتگو تنها به آنها واگذار شده است.یک فرمانده طالبان در کویته اعلام کرد برخی از اقدام ملا منصور هنگامیکه وی با پاکستان برای برگزاری نشستی با کابل به توافق رسید خشمگین شدند و پیش از اتخاذ چنین تصمیم مهمی به دفتر قطر اعتماد نشده است.
شوهانی گفت: « اختلافات و شکاف در بدنه طالبان تنها به نفع داعش تمام خواهد شد ، تروریستهای تکفیری در حال جذب نیروهای جداشده طالبان در افغانستان و پاکستان هستند و این موضوع میتواند شرایط را به شدت پیچیده نماید. براساس گزارشهایی که دریافت کردهایم، ظرف یک ماه گذشته حداقل 2گروه از نیروهای شبهنظامی طالبان به داعش ملحق شدهاند و شیب این موضوع احتمالا افزایش خواهد یافت»
وی در ادامه گفت:« در صورت تثبیت فرماندهی ملااخترمحمد ، طالبان پس از افول در کوتاه مدت میتواند در بلند مدت با حفظ یکپارچگی دوران جدیدی از حضور طالبان آغاز خواهد شد.»
این نماینده مجلس نهم در تحلیل انتشار همزمان خبر مرگ ملاعمرو رهبر گروه حقانی که با شایعه مرگ ایمنالظواهری (رهبرگروه تروریستی القاعده) همراه شدهاست ، گفت: «متاسفانه برخی دولتهای منطقه برای پیشبرداهداف خود به گروههای تروریستی متوسل میشوند. انتشار همزمان خبر مرگ فرماندهان ارشد طالبان ، گروه حقانی و القاعده یا حتی مرگ خویشاوندان اسامه بنلادن بیعلت نیست. مکانیسم گروههای تروریستی در خاورمیانه به نفع داعش درحال تغییر است.»