ابهام بزرگ حذف 24 میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی!
از سال 1389 که دولت احمدی نژاد جراحی اقتصادی خود را با هدفمندی یارانه ها! آغاز کرد، یکی از چالش های اساسی اقتصاد یارانه ای ایران، به چالش دیگری به نام یارانه نقدی تبدیل شد؛ هرچند قرار نبود از ابتدا به همه مردم یارانه تعلق بگیرد و حتی طرح خوشه بندی در همین راستا شکل گرفت، سرانجام به دلیل فشارهای اجتماعی و پایبند نبودن دولت ها به قانون، پرداخت یارانه به اکثریت جامعه تا به امروز ادامه داشته است.
از سال 1389 که دولت احمدی نژاد جراحی اقتصادی خود را با هدفمندی یارانه ها! آغاز کرد، یکی از چالش های اساسی اقتصاد یارانه ای ایران، به چالش دیگری به نام یارانه نقدی تبدیل شد؛ هرچند قرار نبود از ابتدا به همه مردم یارانه تعلق بگیرد و حتی طرح خوشه بندی در همین راستا شکل گرفت، سرانجام به دلیل فشارهای اجتماعی و پایبند نبودن دولت ها به قانون، پرداخت یارانه به اکثریت جامعه تا به امروز ادامه داشته است.
به گزارش «تابناک»، هرچند دولت یازدهم تلاش هایی برای کاستن از حجم یارانه بگیران از راه های گوناگون را امتحان کرد، در نهایت نتوانست در این امر به موفقیتی دست پیدا کند. به همین دلیل دولت تصمیم گرفت برای جلوگیری از تبعات اجتماعی حذف یارانه بگیران نقدی، پروسه حذف را در سکوت رسانه ای انجام دهد. برای همین است که در پاره ای از اوقات می شنویم که فلان میلیون تن از گرفتن یارانه نقدی محروم شده اند.
با این حال به نظر می رسد دولت و مجلس بر طبق قانون بودجه امسال، عزم خود را جزم کرده اند که یارانه 24 میلیون نفر را حذف کنند. بر پایه فرمولی که در بند الحاقی تبصره 14 لایحه بودجه سال 95 آمده، دولت موظف است در سال 1395 یارانه نقدی سرپرست خانوار شش گروهی را که در ادامه ذکر می‌شود حذف کند.
1- کلیه تجار و صاحبان مشاغل آزاد که درآمد سالانه آنها حداقل 350 میلیون ریال باشد.
2-کلیه نمایندگان مجلس، قضات و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی دولتی و غیردولتی، پزشکان و دندانپزشکان.
3- کلیه کارمندان و بازنشستگان دولتی و غیر دولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد.
4- کلیه مدیران و اعضای هیأت‌مدیره و بازرسان شرکت‌های دولتی و غیردولتی و وابسته به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی و کلیه مدیران و اعضای هیأت‌مدیره و روسا و معاونان مناطق و شعب بانک‌ها و بیمه‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و کلیه کارکنان اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد.
5- ایرانیان مقیم خارج کشور.
6-همه کسانی که در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند و در 5 گروه اعلام شده ذکر نشده‌اند.
از ابتدای اجرای هدفمندی یارانه ها با مفهومی با عنوان «سرپرست خانوار» روبه رو بوده ایم که بر اساس آن دهک درآمدی خانوار مشخص می شد و بر اساس آن قانون هدفمندی یارانه ها شکل گرفته است که البته همچنان به طور وضوح مشخص نیست مراد از درآمد سرپرست خانوار به چه معناست و آیا کل درآمد خانوار را شامل می شود یا نه؟
بر طبق همین لایحه بودجه امسال نیز به صراحت قانون گذار از واژه سرپرست خانوار به عنوان ملاک شناسایی یاد کرده است. بر اساس این لایحه مشخص است که مجموع درآمد خانوار مراد قانون گذار نیست بلکه شخص سرپرست است که به عنوان معیار شناسایی مورد توجه قرار گرفته است.
این در حالی است که با توجه به وضعیت درآمدی خانوارهای ایرانی، تعیین ملاک بر اساس سرپرست خانواده دقیق نیست. چه بسا بسیاری از خانوارها که همسر و یا فرزندان آنها نیز درآمد دارند و درآمد آنها در خانواده تأثیر شگرفی دارد. حتی ممکن است سرپرست خانواده درآمد کمتری نسبت به سایر اعضای خانواده داشته باشد.
به عبارت دیگر، ممکن است در خانواده ای که درآمد سرپرست آن در سال 35 میلیون است، هیچ یک از اعضای دیگر خانواده درآمدی نداشته باشند و یا بالعکس سرپرست خانواده ای که 35 میلیون درآمد ندارد، سایر اعضای آن خانواده بیشتر از این میزان درآمد داشته باشند؛ بنابراین، مشخص است که این نوع برداشت از درآمد خانواده با اصل عدالت که هدف اصلی پرداخت نقدی یارانه بود فاصله دارد.
در واقع اگر ملاک حذف یا برقراری یارانه را مجموع درآمد خانوار محاسبه کنیم، بیشتر می تواند موضوع هدف اصلی پرداخت نقدی یارانه ها را تضمین کند، زیرا درآمد سرپرست خانوار نمی تواند ملاک درستی برای ارزیابی توان مالی یک خانوار باشد.
به گزارش «تابناک»، هرچند دولت یازدهم تلاش هایی برای کاستن از حجم یارانه بگیران از راه های گوناگون را امتحان کرد، در نهایت نتوانست در این امر به موفقیتی دست پیدا کند. به همین دلیل دولت تصمیم گرفت برای جلوگیری از تبعات اجتماعی حذف یارانه بگیران نقدی، پروسه حذف را در سکوت رسانه ای انجام دهد. برای همین است که در پاره ای از اوقات می شنویم که فلان میلیون تن از گرفتن یارانه نقدی محروم شده اند.
با این حال به نظر می رسد دولت و مجلس بر طبق قانون بودجه امسال، عزم خود را جزم کرده اند که یارانه 24 میلیون نفر را حذف کنند. بر پایه فرمولی که در بند الحاقی تبصره 14 لایحه بودجه سال 95 آمده، دولت موظف است در سال 1395 یارانه نقدی سرپرست خانوار شش گروهی را که در ادامه ذکر می‌شود حذف کند.
1- کلیه تجار و صاحبان مشاغل آزاد که درآمد سالانه آنها حداقل 350 میلیون ریال باشد.
2-کلیه نمایندگان مجلس، قضات و اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی دولتی و غیردولتی، پزشکان و دندانپزشکان.
3- کلیه کارمندان و بازنشستگان دولتی و غیر دولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد.
4- کلیه مدیران و اعضای هیأت‌مدیره و بازرسان شرکت‌های دولتی و غیردولتی و وابسته به دولت و نهادهای عمومی غیردولتی و کلیه مدیران و اعضای هیأت‌مدیره و روسا و معاونان مناطق و شعب بانک‌ها و بیمه‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری و کلیه کارکنان اشخاص حقوقی دولتی و غیردولتی که دریافتی سالانه آنها بیش از 350 میلیون ریال باشد.
5- ایرانیان مقیم خارج کشور.
6-همه کسانی که در سه دهک بالای درآمدی قرار دارند و در 5 گروه اعلام شده ذکر نشده‌اند.
از ابتدای اجرای هدفمندی یارانه ها با مفهومی با عنوان «سرپرست خانوار» روبه رو بوده ایم که بر اساس آن دهک درآمدی خانوار مشخص می شد و بر اساس آن قانون هدفمندی یارانه ها شکل گرفته است که البته همچنان به طور وضوح مشخص نیست مراد از درآمد سرپرست خانوار به چه معناست و آیا کل درآمد خانوار را شامل می شود یا نه؟
بر طبق همین لایحه بودجه امسال نیز به صراحت قانون گذار از واژه سرپرست خانوار به عنوان ملاک شناسایی یاد کرده است. بر اساس این لایحه مشخص است که مجموع درآمد خانوار مراد قانون گذار نیست بلکه شخص سرپرست است که به عنوان معیار شناسایی مورد توجه قرار گرفته است.
این در حالی است که با توجه به وضعیت درآمدی خانوارهای ایرانی، تعیین ملاک بر اساس سرپرست خانواده دقیق نیست. چه بسا بسیاری از خانوارها که همسر و یا فرزندان آنها نیز درآمد دارند و درآمد آنها در خانواده تأثیر شگرفی دارد. حتی ممکن است سرپرست خانواده درآمد کمتری نسبت به سایر اعضای خانواده داشته باشد.
به عبارت دیگر، ممکن است در خانواده ای که درآمد سرپرست آن در سال 35 میلیون است، هیچ یک از اعضای دیگر خانواده درآمدی نداشته باشند و یا بالعکس سرپرست خانواده ای که 35 میلیون درآمد ندارد، سایر اعضای آن خانواده بیشتر از این میزان درآمد داشته باشند؛ بنابراین، مشخص است که این نوع برداشت از درآمد خانواده با اصل عدالت که هدف اصلی پرداخت نقدی یارانه بود فاصله دارد.
در واقع اگر ملاک حذف یا برقراری یارانه را مجموع درآمد خانوار محاسبه کنیم، بیشتر می تواند موضوع هدف اصلی پرداخت نقدی یارانه ها را تضمین کند، زیرا درآمد سرپرست خانوار نمی تواند ملاک درستی برای ارزیابی توان مالی یک خانوار باشد.
