سید حمید حسینی در روزنامه تعادل می نویسد: ما در هند طلب زيادي داريم كه آنها ميخواهند به روپيه پس دهند و ميتوان اين مشكل را با سرمايهگذاري هنديها در ساير بخشهاي اقتصاد ايران حل كرد. از سوي ديگر حل سريع اين مشكل بايد در دستور كار مسوولان كشور باشد، چراكه در آينده نه چندان دور اين رقم بيش از اين افزايش خواهد يافت.
هند يكي از بازارهاي مهم مصرف نفت و فرآوردههاي نفتي است كه پيشبيني ميشود اين بازار رو به رشد در سالهاي آينده به افزايش خريد نفت خام خود ادامه دهد. اين كشور از ايران جز نفت خام، ميعانات گازي و محصولات پتروشيمي نيز در حجم بسيار بالا خريداري ميكند. همين موضوع باعث عدم توازن بين روابط تجاري ايران و هند شده است. ايران در سال حدود 10 يا 11ميليارد دلار صادرات به هند دارد ولي تنها حدود 3ميليارد دلار واردات از اين كشور صورت ميپذيرد. اين موضوع باعث يك اختلاف حساب 6 تا 7ميليارد دلاري ميان ايران و هند شده است. در دوران تحريم اين موضوع چندان جدي نبود و نياز ايران به واردات از طريق خريد كالاي هندي و استفاده از روپيه حل ميشد، اما در دوران پساتحريم ايران به مازاد پول صادرات خود نياز دارد تا با آن از بازارهاي جهاني كالا خريداري كند. از سوي ديگر طرف هندي نيز به دنبال منافع خودش است.
اما براي درك بهتر شرايط اقتصادي ميان دو كشور بايد نگاهي دقيقتر به بازار مصرف انرژي هند داشت. اين كشور روزانه به 4.5ميليون بشكه نفت نياز دارد كه حدود 750هزار بشكه از اين نياز را با توليد داخلي پوشش ميدهد. همچنين اين كشور شديدا نيازمند خريد گاز از ايران است. مصرف اصلي گاز در هند براي تامين برق اين كشور است. حدود 6 تا 10ميليون متر مكعب گاز براي تامين برق اين كشور نياز است و به دليل تامين نشدن نياز برق هند سالانه حدود 210ميليارد دلار ضرر مالي ميكند. آمارهاي رسمي نشان ميدهد كه حدود 300ميليون نفر در هند فاقد برق هستند به همين دليل هند به يكي از مهمترين خريداران گاز ايران بدل شده است. از طرف ديگر هند چهارمين كشور پالايشي دنيا محسوب ميشود و بيش از 4ميليون بشكه نفت روزانه مورد نياز كشور است. به همين دليل هند علاوه بر يك بازار مهم مصرف نفت به يكي از بزرگترين صادركنندگان مواد پالايشي بدل شده است. جالب آنكه در دوران تحريم خريد بنزين يورو 4 از يك پالايشگاه بخش خصوصي هند توانست نياز بنزين ايران را پاسخ دهد. اين پالايشگاه بخش خصوصي در حال حاضر توان توليد 3ميليون بشكه بنزين را دارد. با اين تفاسير ما شاهد افزايش خريد نفت ايران توسط هند هستيم. پيش از اين خريد نفت ايران توسط هند حدود 100هزار بشكه بود ولي در ماه مارس اين رقم 50درصد افزايش يافت و به 150هزار بشكه در روز رسيد. با اين وجود يك بحث اساسي در نوع نفت مورد تقاضاي هند است. در حال حاضر اكثر خريداران نفت ايران به دنبال نفت سبك هستند اما عمده نفت ايران به ويژه نفتهايي كه در ميادين جديد و توسعه يافته به آن دست پيدا كردهايم نفت سنگين است. با اين وجود هند عمدهترين خريدار نفت سنگين ايران محسوب ميشود. تمام اين موارد باعث شده است كه ايران در مذاكره با هند دست بالا را نداشته باشد و مجبور به مدارا با هند باشد. از طرف ديگر هند براي تامين امنيت منابع خود اقدام به سرمايهگذاري در ساير كشورها كرده است و در حال حاضر علاقه زيادي از سوي هنديها براي سرمايهگذاري در نفت و گاز ايران ابراز ميشود. با در نظر گرفتن تمام اين شرايط به نظر ميرسد، بايد به روشي منافع را حفظ كرد و نگذاريم مشكل مازاد تجاري باعث ايجاد اختلاف ميان دو كشور شود. ما در هند طلب زيادي داريم كه آنها ميخواهند به روپيه پس دهند و ميتوان اين مشكل را با سرمايهگذاري هنديها در ساير بخشهاي اقتصاد ايران حل كرد. از سوي ديگر حل سريع اين مشكل بايد در دستور كار مسوولان كشور باشد، چراكه در آينده نه چندان دور اين رقم بيش از اين افزايش خواهد يافت.