بعد از شکست تقریبی مذاکرات صلح سوریه و پیشرویهای ارتش سوریه در مناطق تحت اشغال تروریستها، به نظر میرسد تحرکات سیاسی، دیپلماتیک و نظامی جدیدی در منطقه در حال شکل گیری است. در همین راستا، باید به سفر خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی (حماس) به ترکیه در سه شنبه هفته گذشته و در ادامه دیدار سعد الحریری رئیس جریان المستقبل لبنان با رجب طیب اردوغان اشاره کرد.
به گزارش «تابناک»، دیدار اردوغان و خالد مشعل که اعضای کمیته برگزاری همایش «تشکر ترکیه» هم در آن حضور داشتند، روز سه شنبه بیش از یک ساعت به طول انجامید و بدون حضور رسانههای گروهی در نهاد ریاست جمهوری ترکیه در شهر آنکارا برگزار شد.
در ادامه، باید به دیدار روز پنجشنبه سعد الحریری و اردوغان نیز اشاره کرد. در همین زمینه، سعد الحریری نخست وزیر اسبق لبنان بعداز دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه گفت: «با اردوغان درباره اوضاع لبنان، تحولات منطقه، روابط لبنان و ترکیه و نقش ایران در منطقه گفت وگو کردم».
پس از این دیدار که در استانبول انجام شد، حریری گفت: «برای اردوغان، تأثیر خلأ ریاست جمهوری بر اوضاع لبنان به ویژه در زمینههای اقتصادی و سیاسی را تشریح کردم». حریری در خصوص ایران نیز مدعی شد: «ما خواهان روابط خوب با ایران هستیم، ولی مداخلههای منفی ایران در کشورهای منطقه موجب شده نتوان به روابط خوب با آن دست یافت».
پرده سوم این تحرکات به دیدار داود اغلو نخست وزیر ترکیه با خالد مشعل و «ریاض حجاب» هماهنگ کننده هیأت مخالفان سوریه در دوحه قطر مربوط میشود. داود اوغلو، نخست وزیر ترکیه که در سفری دو روزه به قطر سفر کرده بود با خالد مشعل و در دوحه دیدار کرد.
به گزارش خبرگزاری «آناتولی» ترکیه، این دیدارها پنجشنبه (دیروز) در هتل «فورسیزن» دوحه جداگانه بوده و دیدار اوغلو با خالد مشعل یک ساعت طول کشیده است. این دیدارها پشت درهای بسته و به دور از چشم رسانهها بوده است.
این دیدارها در نهایت پرده چهارم تحرکات را آشکار ساخت. روز گذشته الجزیره گزارش داد که دولت قطر خواستار برگزاری نشست فوق العاده اتحادیه عرب در سطح نمایندگان دائم برای بررسی اوضاع در شهر حلب سوریه شد.
به نوشته الجزیره، «اناس العبده» سخنگوی ائتلاف ملی سوریه (از معارضین سوری) نیز به ترکیه سفر کرده و مقامات آنکارا را در جریان وقایع سوریه قرار داده است. در واقع، برآیند جلسات و دیدارهای مقامات ترکی ـ قطری و همچنین سعد الحریری و خالد مشعل با معارضان سوری را باید همین درخواست قطر برای تشکیل نشست اتحادیه عرب برای مداخله در امور سوریه دانست.
این در حالی است که وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد،مسکو قصد ندارد بر دمشق درباره مبارزه با تروریسم در حلب فشار وارد آورد. وزارت خارجه روسیه اضافه کرد، این کشور هرگز از دمشق نخواهد خواست که حملات هوایی خود به حلب را متوقف کند، چون این اقدام سوریه در چارچوب مبارزه با تروریسم است.
روزنامه لبنانی «البناء» نوشت: «حضور همزمان سعد حریری و خالد مشعل در آنکارا پس از سفر حجاب ریاض به ترکیه و همچنین دیدار مشعل و ریاض حجاب در قطر، از تشدید اوضاع در منطقه و آمادگی برای تعامل با شرایط جدید حکایت دارد».
این منبع افزود: «در مورد سفر حریری به ترکیه باید گفت که وی سعی دارد در این لحظات در سایه رهبری موثر ترکیه در قلب حوادث این کشور حضور داشته باشد؛ اما نکته مهمتر زمانبندی سفرهای سه شخصیت انجام شده به ترکیه شامل سعد حریری، خالد مشعل و ریاض حجاب است که نشان دهنده تلاشهای تنشآفرینی است که منطقه خود را برای استقبال از آن آماده میکند.
این رویکرد نشان میدهد که بنا به تصمیم ترکها و جنایتهایی که گروههای مسلح در حلب انجام داده و عملیاتی که رسانههای مزدور منطقه و رژیمهای خلیج فارس برای متهم کردن دولت سوریه نسبت به جنایتهای انجام شده در حلب در پیش گرفتهاند، تصمیم مهمی برای منطقه در نظر گرفته شده است».
بدون شک تحرکات این شخصیتها در استانبول و دوحه و مواضع آنها در راستای اقدامات تنشآفرین آینده است. به نظر میرسد تحولات سوریه و پیشرویهای ارتش سوریه و شکست تروریستها محور این ملاقاتها باشد.
دیدار خالد مشعل و داوداوغلو با ریاض حجاب هماهنگ کننده مخالفان سوری میتواند منعکس کننده این موضوع باشد. وزیر خارجه ترکیه در جریان همین سفر به دوحه در گفتوگو با شبکه قطری «الجزیره» اعلام کرد، اگر شرایط اقتضا کند، ترکیه وارد سوریه خواهد شد.
از سوی دیگر، سعد الحریری نیز در دیدار با اردوغان به ایران تاخته و ایران را به مداخله منفی در کشورهای خاورمیانه متهم کرده است. این ادعای الحریری را باید در راستای تضعیف محور مقاومت و زیر سؤال بردن حمایتهای ایران از حزب الله در لبنان ارزیابی کرد.
بدون شک، چنین سفرها و دیدارهایی با هدف تشدید اوضاع و دامن زدن به منازعات و اختلافات منطقهای صورت میگیرد و به نظر میرسد در حال حاضر منطقه در آستانه ورود به برهه جدیدی از بحران است که مرکز ثقل آن را باید سوریه دانست. در واقع، پیشروهای ارتش سوریه به ویژه در حلب و شکست سیاسی- نظامی معارضان سوری در صحنه میدانی و دیپلماتیک، این بازیگران را برای تغییر معادلات به تکاپو واداشته است و سفرها و ملاقاتهای کنونی را نیز باید در همین راستا ارزیابی کرد.