فعالان بازرگانی در گفتگو با «کسب و کار» خواستار شدند:کارآمدی صندوق ضمانت صادرات

یکی از عواملی که همواره موجبات نگرانی صادرکنندگان را فراهم می‌آورد، وجود ریسک‌های سیاسی و تجاری در روند صادرات آنهاست، چرا که تحقق هر یک از این ریسک‌ها موجب عدم وصول وجه کالا و خدمات صادره از سوی آنها می‌شود. عدم وصول به موقع مطالبات از خریداران خارجی در اغلب اوقات صادرکننده را در تنگنای مالی قرارداده و در نتیجه باعث ناتوانی وی در ایفای تعهدات مالی به اعتبار‌دهندگان داخلی و گاهی اوقات منجر به ورشکستگی کامل ایشان می‌شود. دراین راستا و به‌منظور تامین امنیت مالی صادرکنندگان ایرانی و در نتیجه توسعه موثر صادرات غیرنفتی کشور، صندوق ضمانت صادرات ایران به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های وابسته به وزارت صنعت، معدن و تجارت با شخصیت مالی و حقوقی مستقل تاسیس شد.
ماموریت صندوق ضمانت صادرات ایران
صندوق ضمانت صادرات ایران به عنوان موسسه بیمه اعتبار صادراتی ایران، یکی از سازمان‌های متولی حمایت از صادرات کشور بوده که تحت نظارت وزارت بازرگانی فعالیت می‌کند. این موسسه در پی کاهش قیمت نفت در دهه 70 میلادی، با کمک UNCTAD تاسیس شد. صندوق ضمانت صادرات از طریق موارد زیر از حمایت و پشتیبانی از صادرات غیرنفتی ایران حمایت می‌کند:
پوشش ریسک عدم بازپرداخت وجوه خدمات و کالاهای صادراتی توسط خریداران خارجی از طریق صدور انواع بیمه‌نامه‌ها و پس از اعتبارسنجی از خریداران خارجی، صدور بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری جهت پوشش ریسک‌های سیاسی که سرمایه‌گذاری صادر‌کنندگان ایرانی در سایر کشورها را به مخاطره می‌اندازند. تسهیل تامین منابع مالی مورد نیاز صادر‌کنندگان از طریق صدور انواع ضمانتنامه‌های اعتباری و بانکی به نحوی که میزان اعتبار صادرکنندگان پس از اعتبارسنجی دقیق، نزد بانک‌های تامین‌کننده مالی یا تولید‌کنندگان از طریق این ضمانتنامه‌ها تضمین شود. بررسی دوره‌ای وضعیت اقتصادی کشورها یا بازارهای هدف و تعیین رتبه و سقف اعتباری کشورها، ارزیابی بانک‌ها و خریداران معتبر و مورد قبول و تعیین سیاست پوششی کلی در قبال هر کشور.
بیمه‌نامه
مهم‌ترین فعالیت صندوق ضمانت صادرات ایران، بیمه مطالبات صادرکننده ایرانی از خریدار خارجی و صدور بیمه‌نامه‌هایی است که بر اساس آنها بازگشت وجه ناشی از صادرات، تضمین می‌شود. بر مبنای این بیمه‌نامه‌ها صادرات کالاها و خدمات در برابر ریسک های تجاری و سیاسی تحت پوشش بیمه‌ای قرار می‌گیرند. انواع بیمه‌نامه‌هایی که توسط این صندوق صادر می‌شوند،
عبارتند از:
بیمه‌نامه خاص صادرات: این بیمه‌نامه یک مورد از قراردادهای صادراتی یا اعتبارات اسنادی صادرکنندگان با خریدار خارجی را در برابر ریسک‌های تجاری و سیاسی، تحت پوشش خود قرار می‌دهد.
بیمه‌نامه کل گردش صادرات: این بیمه نامه کلیه قراردادهای صادراتی یا اعتبارات اسنادی یک صادرکننده را با خریداران مختلف در طول مدت یک‌سال تحت پوشش خود قرار می‌دهد. به‌عبارت دیگر پس از صدور این بیمه‌نامه ضمن اینکه کلیه صادرات
یک صادرکننده به یک خریدار خاص در یک کشور یا سایر خریداران در دیگر کشورها تحت پوشش قرار گرفته، مراحل اداری که برای صدور هر بیمه‌نامه خاص صادرات انجام می‌پذیرد حذف خواهد شد.
بیمه نامه خاص صادرات خدمات فنی و مهندسی: واجدین شرایط اخذ این نوع بیمه نامه صادرکنندگانی هستند که اقدام به صدور طرح‌ها و پروژه‌های ساختمانی، عمرانی و سایر خدمات فنی و مهندسی به خارج از کشور می‌کنند.
بیمه‌نامه پوشش ضمانتنامه‌های بانکی بازپرداخت: عبارت است از بیمه نامه‌ای که جهت پوشش ریسک واخواست ضمانتنامه‌های بازپرداخت صادره توسط بانک‌های ایرانی به نفع موسسات تامین‌کننده مالی طرح‌های فنی و مهندسی ایرانی در کشورهای هدف صادراتی، به نفع بانک‌های ایرانی صادر می‌شود.
کمک به تامین مالی صادرات کالاها و خدمات
صندوق ضمانت صادرات ایران علاوه بر فعالیت اصلی خویش که صدور بیمه‌نامه‌های پیش گفته است، برای کمک بیشتر به صادرکنند‌گان و یاری آنها در تهیه منابع لازم جهت تهیه کالای صادراتی این خدمات را ارائه می‌کند:
تامین مالی پیش از صدور کالا: گاهی یک صادرکننده برای شروع فرایند صادرات، تهیه مواد اولیه، تامین سرمایه در گردش یا خرید کالای موضوع قرارداد یا اعتبار اسنادی، نیاز به دریافت تسهیلات یا اعتبار دارد. در اینگونه موارد بانک‌ها و موسسات مالی اقدام به تامین مالی پیش از صدور می کنند. در اینصورت صندوق با ارائه ضمانتنامه‌های ارزی و ریالی و ضمانتنامه اعتبار تولیدی، نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند. تامین مالی پس از صدور کالا: به‌طور کلی صادرکنندگان قبل از اقدام به مذاکرات تجاری و انعقاد قرارداد، با برآورد توانایی و امکانات خویش، منابع لازم را جهت شروع فرایند صادرات فراهم می‌آورند اما اگر خریدار توانایی پرداخت را به صورت نقد نداشته باشد یا قادر به بازپرداخت تعهدات خود در مدت زمان کوتاه نباشد، صادرات به صورت یوزانس خواهد بود. در اینگونه موارد بانک‌ها به کمک صادرکنندگان شتافته و با ارائه تسهیلات مالی پس از حمل، ضمن کمک به خریدار در جمع‌آوری منابع لازم جهت ایفای تعهدات، صادرکنندگان را در انجام صادرات و نیز ایفای به موقع تعهدات مالی داخلی یاری می کنند. صندوق ضمانت صادرات نیز با ارائه ضمانتنامه اعتبار خریدار و بیمه‌نامه خرید دین اسناد صادراتی، نقش مهمی را در این زمینه  ایفا می‌کند. این صندوق با ارائه بیمه‌نامه سرمایه‌گذاری و بیمه‌نامه پوشش تسهیلات سرمایه‌گذاری از طرح‌های سرمایه‌گذاری نیز حمایت می‌کند. همچنین صندوق ضمانت صادرات ایران برای کمک به صادرکنندگان جهت اخذ تصمیم صحیح و کنترل و کاهش ریسک معاملات آنان و همچنین ارائه سریع و صحیح پوشش‌های بیمه‌ای خود، بانک اطلاعاتی را فراهم آورده که با مراجعه به آن می‌توان تحلیلی جامع از وضعیت اعتباری بانک‌ها و کشورها انجام داد. در ادامه  نظر کارشناسان و فعالان اقتصادی را در رابطه با صندوق ضمانت صادرات جویا می شویم .