در روز نخست مذاکرات آستانه چه گذشت؟ +ویدیو

مذاکرات بین المللی حل و فصل بحران سوریه، در حالی روز گذشته در پایتخت قزاقستان برگزار شد که برخی موضع گیری های مقامات طرف های شرکت کننده، از قبل انتظارها را از این نشست پایین آورده بود. با این حال، بنا بر آنچه به عنوان بخش هایی از پیش نویس بیانیه این نشست انتشار یافته، مواردی همچون مشخص ساختن گروه های تروریستی در سوریه نظارت بر آتش بس، مورد توافق طرف ها قرار گرفته است.

به گزارش «تابناک»؛ روز نخست مذاکرات آستانه درباره بحران سوریه، ساعت 7 شب گذشته به وقت محلی پس از دیدار نمایندگان گروه های معارض سوری با نماینده روسیه و گفت و گو درباره راه های تقویت و تحکیم آتش بس پایان یافت. به نوشته «نیوریورک تایمز»، نمایندگان معارضین روز گذشته همچنین در حضور نماینده سازمان ملل، با اعضای هیأت های روسیه و ترکیه درباره موضوع آتش بس گفت و گو کرده اند.

گزارش این روزنامه به نقل از سخنگوی هیأت معارضین، حاکی از آن است که مطابق انتظار، محور بحث های روز گذشته بر موضوع تقویت و تثبیت آتش بس بوده و بحث فرایند سیاسی محوریت نداشته است. البته این منبع اشاره کرده که در گفت و گوی معارضین با نماینده سوریه، اشاره مختصری به مسائل سیاسی مرتبط نیز شده است. گفته شده که قرار است مذاکرات روز سه شنبه (امروز) به پایان برسد.

از سوی دیگر، در گزارشی که روزنامه «العهد» عصر روز گذشته منتشر کرد، آمده است که بر اساس پیش‌نویس بیانیه پایانی مذاکرات آستانه، کشورهای ذی‌ربط، بر سر نظارت بر آتش‌بس و فراهم کردن مقدمات برای آغاز مذاکرات ژنو و اهمیت جداسازی گروه‌های معارض از گروه‌های تروریستی، اتفاق نظر دارند.

این پیش‌نویس همچنین خواستار ایجاد یک ساز و کار سه‌جانبه برای نظارت و تضمین اجرای کامل آتش‌بس و دعوت به آغاز مذاکرات بر اساس قطعنامه 2254 شورای امنیت و حمایت از تمایل معارضان مسلح برای شرکت در دور بعدی مذاکرات ژنو شده است. بر اساس این پیش‌نویس، کشورهای ذی‌ربط بر سر جداسازی دو گروه تروریستی داعش و النصره از سایر گروه‌های دیگر به توافق رسیده‌اند.

در این میان، خبرگزاری «تاس» روسیه نیز گزارش داد، در بیانیه نهایی مذاکرات آستانه، از معارضین سوری درخواست شده که فاصله خود را با جبهه النصره حفظ کرده و از ارتباط با این گروه بپرهیزند. این خبرگزاری همچنین می نویسد، روز گذشته، نمایندگان هیأت معارضین و دولت سوریه برای نخستین بار به طور مستقیم با یکدیگر رو در رو شدند. البته گفت و گوی مستقیم میان آن ها بسیار کوتاه بوده و بلافاصله، به مذاکرات غیرمستقیم با وساطت نماینده سازمان ملل تبدیل شده است.

یکی از نکات جالب توجه از میان گزارش های مربوط به روز نخست مذاکرات، درخواست عجیب نماینده معارضین بود. محمد علوش، رئیس هیأت مذاکراتی معارضین که خود عضو گروه تروریستی جیش الاسلام است، در سخنرانی خود در افتتاحیه مذاکرات درخواست کرد که گروه های حامی دولت سوریه، از جمله حزب الله لبنان نیز در زمره گروه های تروریستی طبقه بندی شوند. نماینده دولت سوریه، اظهارات علوش را تحریک آمیز و گستاخانه خواند.

از جمله دیگر نکات مهم، تداوم بدبینی دولت سوریه به نقش و ماهیت بازیگری ترکیه در خصوص بحران سوریه بود. در همین راستا، علی حیدر، وزیر آشتی ملی سوریه گفت، هرچند ترکیه به عنوان یکی از حامیان و برنامه ریزان مذاکرات آستانه ظاهر شده، با توجه به حمایتی که از معارضین می کند، هنوز راه درازی تا اثبات نیات خود در پیش دارد. وی همچنین گفت، فتح حلب و دیگر پیروزهای میدانی ارتش سوریه، راه را برای دستیابی به آشتی ملی هموار کرد.

در چارچوب مذاکرات دیروز در آستانه، به نظر می رسید که نقش استفان دی میستورا، نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه صرفاً انتقال دیدگاه های طرفین به یکدیگر محدود شده است. وی بعدازظهر دیروز ضمن درخواست از دو طرف درگیری برای توافق بر سر ساز و کارهای برقراری آتش بس، گفت در صورت موفقیت این روند، می توان انتظار برگزاری مذاکرات مستقیم میان دولت و معارضین را در ژنو در ماه آینده داشت.

به هر ترتیب، آن گونه که از گزارش ها و موضع گیری ها مشخص است، مذاکرات آستانه در حرکت به سوی مهمترین هدف تعیین شده خود، یعنی توافق بر سر تحکیم آتش بس، کم و بیش موفق بوده و در صورت ادامه روند دیروز، می توان انتظار داشت که بیانیه پایانی مشتمل بر ساز و کارهای مشخص تری در این زمینه باشد. با این حال، بحران سوریه هنوز تا به پایان رسیدن راه دشواری در پیش دارد که مهمترین بخش آن، توافق بر سر چگونگی ورود به فرایند سیاسی و پیشبرد آن است.