خود تحریمی عامل افزایش صادرات سرمایه های ایرانی

گزارش اخیر بانک مرکزی پیرامون نماگرهای سال 95 حکایت از آن دارد که میزان صادرات کالاهای غیرنفتی در این سال نسبت به سال گذشته کمتر شده است. این در حالی است که واردات کالاهای غیرنفتی رشد 23 درصدی را در سال 95 در مقایسه با سال 94 تجربه نموده است. همچنین خالص حساب سرمایه در سال 95 نسبت به سال 94 نشان می دهد که خروج سرمایه از کشور افزایش یافته است. 

به گزارش تابناک اقتصادی، در 19 تیرماه سال 96 آخرین گزارش بانک مرکزی پیرامون نماگرهای سال 95 منتشر شد. بررسی اولیه گزارش نشان می داد که اقتصاد ایران در زمینه اشتغال و بیکاری، رشد نقدینگی و بخش ساختمان حال و روز خوبی را ندارد. با دقیق شدن در گزارش و بررسی جدول های پایین تر این گزارش مشخص شد که ایران در زمینه تجارت کالاهای غیرنفتی نیز حال و روز خوشی را نسبت به سال قبل ندارد.

در ابتدای گزارش و در جدول مربوط به شاخص های اقتصادی سال 95 در بخش خارجی، ارزش کل صادرات و واردات ایران در سال 95 به ترتیب 83.9 میلیارد دلار و 63.1 میلیارد دلار عنوان شده است. با توجه به ارزش کل صادرات و واردات در سال 95 و تفاضل این دو مقدار، میزان تراز بازرگانی (حساب کالا) 20.8 میلیارد دلار می باشد که در نگاه اول می تواند جای بسی امیدواری داشته باشد چرا که تراز بازرگانی رقم مثبتی را نشان می دهد.

با دقیق تر شدن در جداول انتهایی این گزارش مشخص می شود که عمده این رقم 20.8 مربوط به تجارت نفتی ایران است. "ارزش صادرات کالاهای نفتی" در سال 95 در مقایسه با سال گذشته با رشد حدود 40 درصدی از 33.5 میلیارد دلار به 55.7 میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که "ارزش صادرات کالاهای غیرنفتی" ایران در سال 95 در مقایسه با سال قبل با رشد 9.5- درصدی از 31 میلیارد دلار به 28.2 میلیارد دلار رسیده است. همچنین در بخش واردات، "ارزش واردات کالاهای غیرنفتی" در سال 95 در مقایسه با سال 94 با رشد 23 درصدی از 50.1 میلیارد دلار به 61.7 میلیارد دلار رسیده است. نتیجه اعداد بالا نشان می دهد که اگر بخش تجارت نفتی را از اقتصاد ایران در سال 95 کنار بگذاریم و تراز بازرگانی غیرنفتی را مورد محاسبه قرار دهیم مشخص خواهد شد که تراز بازرگانی غیرنفتی ایران در سال 95، 33.5- میلیارد دلار بوده است. با قرار دادن این عدد در کنار عدد تراز بازرگانی سال 94 که مقدار آن 19.2- میلیارد دلار بوده است مشخص خواهد شد که تراز بازرگانی سال 95 در مقایسه با تراز بازرگانی سال 94 به میزان 14.3 میلیارد دلار  تضعیف شده است. دلايل عمده تشديد تراز منفى كالايى غيرنفتى در سال ۱۳۹۵ كاهش صادرات غيرنفتى و افزايش واردات است. 

در بخش تجارت خدمات، ارزش صادرات خدمات در سال 95 در مقایسه با سال 94 با رشدی یک درصدی از 9.9 میلیارد دلار به 10 میلیارد دلار رسیده است. همچنین ارزش واردات خدمات در سال 95 در مقایسه با سال 94 با رشدی 11 درصدی از 14.4 میلیارد دلار به 16 میلیارد دلار رسیده است. مجموع این اعداد نشان می دهد که حساب خدمات یا تراز بازرگانی بخش خدمات در سال 95 معادل 5.9- میلیارد دلار بوده که در مقایسه با رقم 4.5- میلیارد دلار سال 94 تضعیف شده است. 

خالص حساب سرمايه هم در سال ١٣۹۵ منفى ۱۸.۳ ميليارد دلار بوده كه در مقايسه با منفى ۲.۵ ميليارد دلار سال ۱۳۹۴ به شدت تضعيف شده كه به نظر مى‌ رسد خروج سرمايه از كشور افزايش يافته است.  

نتیجه آن که درست است که ارزش صادرات سال 95 از ارزش واردات پیش افتاده و تراز بازرگانی 20.8 میلیارد دلار شده است اما این ها همه به افزایش صادرات نفتی باز می گردد و صادرات کالاهای غیرنفتی اصلا حال و روز خوشی ندارد. همچنین بررسی خالص حساب سرمایه در سال 95 و مقایسه آن با سال 94 زنگ خطر را برای مسئولین به صدا در آورده است که خروج سرمایه از کشور شدت گرفته و این درست در زمانی است که آن ها به فکر جذب سرمایه های خارجی هستند.