بازدید 5363
سیاست خارجی منسجم ایران در شرایط پرتلاطم جهان
علیرضا بهشتی
آنارشی موجود در نظام بین الملل به ویژه تغییر در سیاست خارجی ایالات متحده پس از روی کارآمدن ترامپ نسبت به بازیگران سیاسی تاثیر گذار در نظام بین الملل سبب شده است تا چرخش سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه از طریق موازنه قدرت و گرایش به رویکرد نوواقع گرایی برای حفظ امنیت خود تغییر کند.
از سوی دیگری این چرخش سیاست خارجی از سوی روسیه، بریتانیا واتحادیه اروپا نیز نسبت به خاورمیانه و ایالات متحده، پیچیدگی های موجود در نظام بین الملل را به ویژه در یک سال اخیر افزون کرده است . بگذریم از اینکه در این میان، دیکتاتوری و سرکشی کیم جونگ اون، رویکردهای متفاوت بازیگران سیاسی نسبت به وضعیت سلفی گری در سوریه و عراق، تقابل عربستان و قطر، وضعیت استقلال خواهی کردستان عراق و کاتالونیای اسپانیا و درباره ایران، تفاوت استراتژی اروپا و ایلات متحده نسبت به برجام و مواردی اینچنین، سبب شده است تا شاهد واگرایی اتحاد کشورها و آغاز اتحادها، رویکردها و صف بندی های جدیدی در نظام بین الملل باشیم که نشان از دگردیسی در نظام بین الملل و جایگزینی متغیرهای اقتصادی و نظامی به جای متغیرهای سیاسی و رشد روز افزون رویکرد نو واقع گرایی در جهان دارد.
در چنین شرایطی سیاست خارجی واحد و رویکردی سازه انگارانه در منطقه از سوی دولتمردان ما می تواند ایران را از تلاطم های این ناپایداری ها سیاسی و سیاست های خارجی متغیر در منطقه خارج و تهدیدها را تبدیل به فرصت هایی پایدار کند.
به بیان دیگر اتخاذ همکاری های استراتژیک و اقتصادی در شرایطی که بسیاری از بازیگران مطرح منطقه ای درگیر تنش های داخلی، مرزی یا قومی و منطقه ای هستند، می تواند فرصتی باشد برای حرکت به سمت افزایش قدرت نرم ایران؛ چرا که ایران در حال حاضر تنها کشور منطقه است که هم با روسیه ، ترکیه در تعاملات استراتژیک به سر می برد و هم در اروپا به دنبال افزایش تعاملات اقتصادی وسیاسی است و هم در کشورهای حوزه خلیج فارس قابلیت چانه زنی سیاسی و در قالب رویکرد سازه انگارانه دارد. ظرفیت هایی که باید غنیمت شمرد.
بنابراین می توان با افزایش قدرت بازدارندگی و توجه به موازنه قدرت در منطقه رویکرد سازه انگارانه را هم در پیش برد؛ چرا که ایران هم در منطقه و هم در جهان دارای ظرفیت های بسیاری است. حضور پررنگ ایران در اجلاس کشورهای عضو پیمان شانگهای و همچنین نشست اسلو در کنار نشست های آستانه برای حل بحران سوریه و ارسال موارد غذایی به قطر، نوع پاسخگویی به اتهامات ترامپ در سازمان ملل از سوی رییس جمهور، حمایت از استقلال دولت مرکزی عراق و اخیرا اسپانیا و حمایت از موضع یکپارچه اروپا در حمایت از مادرید و مواضع اخیر ایران در برابر مواضع ایالات متحده درباره برجام، از جمله مواردی است که نشان دهنده سیاست خارجی منسجم و هوشمندانه ایران در شرایطی است که خاورمیانه پرچالش ترین دوران حیات خود را سپری می کند.
