بازدید 15849

رمزگشایی از دلایل گرانی‌های اخیر بازار ارز

در روزها و هفته های اخیر، دلار به عنوان پرطرفدارترین ارز در بازار داخلی، با جهش های پی در پی، به سطوح مختلفی همچون 4600 و 4700 تومان راه یافت، ولی در روزهای گذشته، با افزایش عرضه از سوی صرافی های بانک مرکزی و تزریق این ارز به دیگر صرافی های مجاز سطح کشور، شاهد ثبات نسبی و افت قیمت بوده ایم. برای بررسی چرایی این روند، باید به چند ماه قبل برگردیم و به دنبال دلایلی فراتر از دلالان و اخلالگران ارزی باشیم. برای شروع به بیش از یک سال قبل برمی گردیم.
کد خبر: ۷۶۸۶۲۹
تاریخ انتشار: ۰۷ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۸:۳۷ 27 January 2018

رمز گشایی از دلایل گرانی های اخیر بازار ارزدلار به عنوان مطرح ترین و پرطرفدارترین ارز در بازار داخلی، در روزها و هفته های اخیر، با جهش های پی در پی، به سطوح مختلفی همچون 4600 و 4700 تومان راه یافت، ولی در روزهای گذشته، با افزایش عرضه از سوی صرافی های بانک مرکزی و تزریق این ارز به دیگر صرافی های مجاز سطح کشور، شاهد ثبات نسبی و افت قیمت بوده ایم. برای بررسی چرایی این روند، بایستی به چند ماه قبل برگردیم و به دنبال دلایلی فراتر از دلالان و اخلالگران ارزی باشیم. برای شروع به بیش از یک سال قبل برمیگردیم.

به گزارش «تابناک اقتصادی» دلار در روزهای ابتدایی زمستان 95، نه‌ تنها از مرز روانی 4 هزار تومانی گذشت، بلکه به آستانه قیمت 4 هزار و 150 تومان نیز نزدیک شده بود. دلار در همان اولین روز دی‌ماه مرز 4 هزار تومانی را شکست و به قیمت 4 هزار و 10 تومان رسید. در ادامه این روند افزایشی، در هفتمین روز دی‌ماه سال گذشته، دلار تا قیمت 4 هزار و 135 تومان بالا رفت. پس از این، فروش‌های ارزی بالا رفت و بانک مرکزی به عنوان عرضه کننده ارز توسط صرافی های بانک مرکزی به عنوان بازار ساز، با قدرت بیشتری وارد بازار شد، در نتیجه مسیر قیمت دلار تغییر کرد و در اواسط دی ماه، قیمت دلار آمریکا در بازار آزاد ارز در کانال 3 هزار و 900 تومان، بیشتر نوسانات خود را انجام داد. با این حال این پایان کار نبود و در هفته انتهایی دی ماه، دلار 130 تومان از ارزش خود را از دست داد تا از قیمت 3 هزار و 985 تومان تاریخ 23 دی‌ماه 95 به قیمت 3 هزار و 855 تومان در روز انتهایی این ماه برسد.

در آن مقطع دلایلی همچون روند کاهشی نرخ حواله درهم، پایین آمدن ارزش دلار در کشورهای همسایه، کاهش تقاضا پس از پایان ژانویه، افزایش عرضه شرکت‌های تجاری در انتهای سال و افزایش عرضه ارز توسط بانک مرکزی، از جمله دلایل تغییر مسیر قیمت دلار بودند. اما نکته ای که حائز اهمیت است، به روند هفت ماه پس از دی ماه 95 مربوط می شود.

بر اساس اطلاعات سامانه نظارت ارز بانک مرکزی که تمامی معاملات ارزی در صرافی های مجاز کشور را در طول روز رصد می کند، به این نتیجه می رسیم که نرخ دلار در این هفت ماه یعنی از ابتدای بهمن 95 تا اوایل شهریور 96، تغییرات بسیار اندکی را ثبت کرده است و اکثرا در محدوده 3700 تا 3800 تومان قیمت گذاری شده اند. حتی نرخ دلار مبادله ای که توسط بانک مرکزی برای واردات کالاهای مشخص و استفاده های تعریف شده، اختصاص می یابد نیز در این دوره زمانی تغییرات اندکی را تجربه کرده است.

اما پرسشی که مطرح می شود این که چرا در این مدت هفت ماه، نرخ دلار آزاد و بانکی تغییر محسوسی نداشته است، در حالی که نرخ تورم داخلی به معنای واقعی و همچنین نرخ تورم خارجی روند افزایشی را ثبت کرده بود؟

پاسخ این پرسش، در یک اتفاق مهم و اساسی در کشور مربوط می شود؛ انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 96. بله آنچه مشخص و واضح است، دولت یازدهم برای اینکه چهره ای با ثبات از وضعیت بازار ارز به عنوان بازاری اثرگذار در روند کسب و کار مردم ارائه دهد، نیاز به این داشت که نرخ دلار را با عرضه های مدیریت شده، در سطح مشخصی ثابت نگه دارد و اجازه افزایش را ندهد. این در حالی است که رئیس بانک مرکزی در پنج سال گذشته مدام از تک نرخی کردن قیمت دلار صحبت می کرد ولی در عمل و به ویژه در دوره پیش از انتخابات 96، هیچ اقدام عملی در این حوزه انجام نداد تا فنر نرخ ارز و به ویژه دلار، روز به روز فشرده تر شود، در حالی که تورم واقعی به مسیر خود ادامه می داد.

اما اولین جرقه برای آزاد شدن فنر دلار، در چه زمانی زده شد؟

تیم اقتصادی دولت دوازدهم و بانک مرکزی، در شهریور 96، با مصوبه ای در جهت کاهش نرخ سود سپرده های سرمایه گذاری در بانک ها و مؤسسات مالی، مردمی که برای کسب سود قابل توجه به بانک ها روانه می شدند را به بازارهای دیگر سوق دادند. حجم نقدینگی آزاد شده در بازار در اثر این اقدام بانک مرکزی، این هشدار و زنگ خطر را به صدا درآورد که به زودی بازار ارز دچار شوک تقاضا می شود. این پیش بینی با دستوری دیگر از سوی بانک مرکزی در جهت حذف ارز مسافرتی، قوت بیشتری گرفت و در نهایت با شروع پاییز و تقاضاهای سفر و افزایش تقاضای شرکت‌های تجاری در آستانه ماه های پایانی سال، دلار شروع به گران شدن کرد ولی بازهم بانک مرکزی با عرضه بیشتر ارز و به ویژه دلار در صرافی های مجاز، اقدام به ثابت نگه داشتن نرخ دلار کرد. اما فعالان بازار پیش بینی گران شدن دوباره را در اثر تصمیم احتمالی ترامپ در روزهای پایانی مهرماه را داشتند که بازهم در آن مقطع با عرضه ارز توسط بانک مرکزی، آرامش به بازار بازگشت. اما پس از ناآرامی های اخیر و همچنین تقاضای پایان سال میلادی و نیاز فعالان به ارز، دوباره فضای بازار ملتهب شد و این بار هم بانک مرکزی به عرضه بیشتر ارز و به ویژه دلار به بازار روی آورد و با ثباتی که به وجود آورد، فرضیه حبابی بودن نرخ دلار را مطرح کرد.

اما در هفته های اخیر موضوع تامین کسری بودجه دولت و درآمدزدایی از محل افزایش قیمت دلار در فضای اقتصادی ایران، فرضیه گرانی دلار توسط دولت را به وجود آورده است. هرچند حسن روحانی رئیس دولت دوازدهم، در واکنش به این موضوع، گفته است "دولت هیچ‌وقت به نفعش نیست نرخ دلار را در بازار بالا ببرد چون مخارج خودش را بالا می‌برد. دولت هیچ‌گاه به دنبال افزایش نرخ ارز برای تامین بودجه نیست، ‌ به این دلیل که این نوسانات ارزی اثرات ناپسندی در زندگی مردم می‌گذارد. رئیس جمهوری به اینکه منابع ارزی ایران کافی بوده و جای نگرانی در این مورد وجود ندارد، هم اشاره داشته است. روحانی تأکید دارد که وضع منابع ارزی ما خوب است و در آینده بهتر هم می‌شود.

اما ابهامی که در اینجا مطرح می شود این است که دولت به "منابع ارزی به میزان کافی" اشاره می کند، در حالی که اگر این گفته دکتر روحانی را بپذیریم، باید از مسئولین بانک مرکزی پرسید که چرا در مقابل تقاضای بازار، بموقع ارزی تزریق نکردید و اجازه گرانی های فزاینده را دادید؟ پس دو حالت پیش می آید: یک؛ منابع ارزی محدود و خلاف ادعای رئیس جمهور محترم است. دو؛ منابع محدود نیست و بانک مرکزی با این نوع مدیریت و عرضه، به دنبال کسب سود بوده است.

اما به دلایل زیر، فرضیه و حالت دوم محتمل تر و به واقعیت نزدیک تر است.

به گفته رئيس کنفدراسيون صادرات، درآمدهاي ارزي دولت افزايش داشته است. لاهوتي معتقد است ميزان صادرات ما تقريبا مانند سال هاي 1390 و 1391 حدود 40 تا 45 ميليارد دلار است و در مقابل وارداتمان با وجود اينکه رشد پيدا کرده در مقايسه با واردات 60 ميليارد دلاري سال هاي 1392 و 1393 به مراتب کمتر است در اين ميان فروش نفت کشورمان هم به مراتب بيشتر از گذشته است يعني در عمل، درآمد ارزي کشور بهتر از سال هاي تحريم هست.

با وجود این، به نظر می رسد حتی اگر فرضیه تأمین کسری بودجه دولت و درآمدزدایی از محل افزایش قیمت دلار را کنار بگذاریم، بایستی به مهم ترین دلیل این سال ها، یعنی پایین نگه داشتن نرخ ارز و فشرده کردن فنر ارزی اشاره کرد. پایین نگه داشتنی که اگر به جای آن، بانک مرکزی در سال 95 تا به امروز، هر روز مقدار اندک و ثابت به عنوان نمونه "یک تومان" به نرخ دلار عرضه شده در بازار، اضافه می کرد، حال شاهد فنر فشرده ارز و آماده برای رها شدن نبودیم. به طوریکه محمد لاهوتی نیز معتقد است: "متاسفانه با وجود همه تأکيدات و تذکراتي که بخش خصوصي و اقتصاددانان به دولت يازدهم و دوازدهم همچون دولت نهم و دهم داده شد¬که پايين نگه داشتن تصنعي نرخ ارز و واقعي و تک نرخي نکردن آن مشکلاتي را براي کشور به وجود مي آورد؛ هيچ گوش شنوايي وجود نداشت و آن چه شاهديم حاصل همين موضوع است."

بر اساس این گزارش، یکی دیگر از عوامل اثرگذار در نظام بانکی و به ویژه بازار ارز، موضوع تعاملات بین المللی با بانک های جهان است که هنوز در سطح پایینی قرار دارد و نتوانسته است در فضای پسابرجام، روند مطلوب و اثرگذاری را در اقتصاد ایران داشته باشد. به طوریکه این روزها نرخ حواله های ارزی به دلیل روابط سطح پایین و نامطلوب بانک های داخلی با خارجی، با هزینه های بالایی انجام می شود و همین افزایش نرخ حواله ارزی، در جهت افزایش نرخ داخلی ارز، اثر منفی می گذارد. حتی در روزهای اخیر ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی هم به نوعی به این موضوع اشاره کرده و گفته است: برای عملیاتی شدن یکسان سازی نرخ ارز، ما نیاز به اطمینان از وجود کانال های بانکی کافی داریم، در حالی که الان وضع کانال های بانکی مطلوب نیست و یکی از پیش نیازهای این امر، افزایش سرعت در اتصال شبکه بانکی ایران به شبکه های بانکی بین المللی و پذیرش استانداردهای بانکی بین المللی است.

در نهایت، به طور خلاصه، سه دلیل عمده و اثر گذار در فضای ملتهب ارزی زمستان 96، به شرح زیر هستند؛

نخست؛ تثبیت نرخ دلار در سال های گذشته و به ویژه دوره هفت ماهه ذکر شده.

دوم؛ کاهش نرخ سود سپرده گذاری در بانک ها و تغییر جهت نقدینگی به بازارهایی همچون ارز.

سوم؛ سطح پایین تعاملات بین الملی بانکی حتی در فضای پسابرجام.

 

سلام پرواز
خیرات نان
بلیط اتوبوس
تبلیغات تابناک
اشتراک گذاری
مطالب مرتبط
نظرات بینندگان
غیر قابل انتشار: ۲
در انتظار بررسی: ۱
انتشار یافته: ۱۶
مطلب جالب وقابل قبولی بود اما یک سوال همیشه در ذهن من وشاید بسیاری دیگر نیز باشد چرا در کشور جنگ زده ای چون عراق قیمت دلار ثابت میماند اما در ایران این رشد هر از گاهی بوجود میاید ، آیا راهکاری وجود ندارد تا مسئولین سیاسی واقتصادی این حرکت را وارونه نمایند و ارزش پول ملی را درمقابل پولهای خارجی بویزه دلار افزایش دهند
فنر کنترل قیمت ارز در بازار، دست دولت است پس دنبال هیچ عاملی دیگری نگردید
تزريق مبالغ هنگفت به موسسه اي معلوم الحال که در سال 1391هم در بالا رفتن حبابي قيمت سکه نقش حبابي داشت به بهانه تسويه وجوه سپرده گذاران وحدت يا آرمان-که وجوه را با گردش چند روزه سود خوبي بدست آورد و بعد از يکماه به سپرده گذاران به صورت نصفه و نيمه تحويل ميدهد اين مملکت هيچ جاش درست نبوده و نخواهد شد.
خوب یعنی الان مام هر چی داریم یعنی بفروشیم بریم دلار بخریم؟
بخدا دلار پایین نیاد هر چی درامد دارم از حالا به بعد میرم فقط دلار میخرم انگار که پول ملیمون دلاره
وقتی دولت واسه ارزش پول ملی هیچ احترامی قایل نیست ما باید ارز یه کشور دیگه رو پول خودمون متاسفانه انگار باید بدونیم
اين تحليل ها براي مردم نان وأب نمي شود .
پول این موسسات که دولت داد از کجا اومد؟دولت خودش هم میدونه هیچ کس جز خودش پشت گرونی ارز نیست.
دوستانی که اظهارات مشعشع می کنند گویا از تحریم اسکناس دلار و تبدیل آن (معروف به U-Turn ) خبر ندارند....تهیه کردن اسکناس دلار برای دولت کار بسیار مشکلی است و اگر تقاضا تحریک شود گران خواهد شد. هیچ ربطی هم به پول داشتن یا نداشتن بانک مرکزی ندارد
بهتراست بجای واژه« پسابرجام» منبعدازواژه جایگزین« هواپسابرجام» استفاده شود!!!
اعتراضات اخیر منشا اصلی گرانی دلار بود. در شرایط نا امنی و عدم اطمینان به اینده همه سعی میکنند تا پس اندازشان را تبدیل به چیزی کنند که ارزش بین المللی دارد(مثل دلار و طلا). بقیه مطالبی که فرمودید دلایل فرعی بودند.
فقط بخش دوم ،یعنی کاهش سود سپرده های مردم در بانکها ونهم با وجود تورم ،وگرانی مایحتاج عمومی ،اصلیترین ،گرانی ارز بوده ،وهست ،و خواست دولت هم همین بوده که در نهایت سرمایه ها از بازار ارز و طلا بسوی مسکن میرود ،و به همین دلیل ،مسکن در دی ماه ،حدود ‌۸/۸٪ بصورت میانگین افزایش قیمت داشته،که این هم موقت است ،و باغث تزپل بازی میکردد ‌گذشته از سود تسعیلات ،و پته های وام مسکن ،بیشتر افراد بسوی نزول بانکی با ۲۰٪ الا ۲۵٪ روی می آورند ؟ که در نهایت به ضرر ساخت ،وساز تمام میشود ،چون روزی بعلت عدم توان پرداخت قسط ،و یا پرداخت سر رسید تسهیلات ‌چند بار تمدید ،وآخر سر گیرندهٔ وام با پرداخت صد در صد مبلغ تسهیلات بعنوان بهره ،باز بدهی بر جا هست ،وناچار فرد تسهیلات گیرنده مجبور به فروش خانهٔ خود میشود برای پرداخت تسهیلات یعنی یک چرخهٔ معیوب ؟ من فردی را میشتاسم که دویست میلیون تسهیلات گرفته ،و اکنون برای سه سال تمدید شده ،یعنی صدوجهل میلیون بهره پرداخت نموده ،و دویست میلیون بدهکاریش سر جایش هست ،که چاره ای جز فروش خانه را ندارد ،در صورتی که اگر با ده درصد بیشتر از نرم بازار آنرا رهن میکرد ،این سه سال نشته بود ،و صدو چهل میلیون نزول بانکی نمیداد ،چون از یکطرف سود سپردها کاهش نموده ،واز طرف دیگر سود تسهیلات به طرق مختلف بالا نگهداشته شده؟ بهمین دلیل سپرده گذار بسمت دلار میرود ، ،،،
بزرگترین دلال ارز دولت است.
دولت برای تامین بودجه همیشه نرخ ارز را دستکاری می کند.
اینجوری میخاستند دلار رو از معادلات اقتصادی ایران حذف کننند؟؟؟! الان که دلار رو تو چای نبات فرو میکنند میخورند و دو دسته اقتصاد ایران رو سپردند دست دلار امریکا!!!
تمام بدبختیهای ما از دلار مفت و ارزانی هست که در بازار میریزیم، اگر بفهمیم. دلار ارزان فعلی همچون موریانه اقتصاد ما را پوک میکند و کرده است. بیچاره کرده است ما را، و نمیفهمیم و نمیفهمند ! اگر پول ایران امروزه ارزش ندارد به این علت است که بجای منطق از احساسات پیروی کردیم و با دوپینگ خواستیم آن را سر پا نگهداریم. کاری کردیم که هیچ عاقلی در اقتصاد آن را انجام نمیدهد. حالا هم توش موندیم !!!
نظام هستی فرمول ها و قوانین خودش را دارد شاید علی الظاهر این کشورها و یا دولت ها چه ضعیف و چه قوی هستند که مشغول کنترل امورات هستند ولی سررشته کار در دستان دیگری است و آن آفریننده این نظام است که خود انسانها هم بخش کوچکی از آن هستند. وقتی میگوید آقا مال حرام نخورید چون مال حرام همانند غذای مسموم در نهایت باید دفع شود و این دفع سموم از مسیر برعکس حالت طبیعی به شکل بالا آوردن است. و اگر دل و روده را بالا نیاورد لااقل فشار سنگینی به کل اعضا وارد میسازد. اقتصاد مبتنی بر سود جویی و طمع خروجی اش همین است و فرقی نمیکند طمع ورزی در ایران باشد یا در سر دیگر دنیا نتیجه اش یکی است. و دفع سموم هرچه دیرتر و با تاخیر باشد اثرات نابود کننده اش مخرب تر است.
بنظرم این تحلیل نبود داستان حسین کرد شبستری بود !..... میزان سقوطی که ارزش پول ملی در این چند سال داشت ( مخصوصا زمان احمدی نژاد ) در تاریخ ایران بیسابقه است حتی سوریه که بعلت جنگ تمام زیر ساختهاش رواز دست داده و عملا تا سالها فلجه به اندازه ایران ارزش پولش سقوط نکرده
جنگ است اقا جنگ اونم جنگ ارزی !
کدوم تحریم؟
برچسب منتخب
# ماه رمضان # عید نوروز # جهش تولید با مشارکت مردم # دعای روز هجدهم رمضان # شب قدر