قبرستان تاریخی ابن بابویه در شرایطی تخریب و مقابر هم‌سطح‌سازی می‌شود که این مکان جنبه‌های فرهنگی و تاریخ پراهمیتی دارد و شاید حتی بتوان برای آن ظرفیت میراثی در نظر گرفت، چون قدمتش به روشنی مشخص نیست و از این منظر باید با دقت در این عملیات تامل کرد و مراقب بود، دست‌کم اجزای تاریخی این مجموعه به ویژه سنگ قبرهای تاریخی گم نشود.
به گزارش «تابناک»؛ آرامگاه ابن بابویه نخستین گورستان شهر ری و دومین گورستان تهران محسوب می‌شود و بسیاری از مشهورترین چهره‌های ایران در آن مدفون شده‌اند. بقعه ابوجعفر معروف و ملقب به شیخ صدوق ابن‌بابویه ـ که در آرامگاهی به همین نام قرار دارد ـ در خیابان ابن‌بابویه و بالاتر از سه‌راه ورامین شهر ری در شهر تهران واقع است. گمان می‌رود قدمت آرامگاه ابن‌بابویه به زمان فتحعلی شاه می‌رسد؛ اما به جز کتیبه‌ای که در آن آیات قرآنی به خط یکی از خوش نویسان معروف قاجار نگاشته شده، هیچ اثر دیگری که گواهی از قدمت آرامگاه باشد، در آن وجود ندارد.
آرامگاه ابن‌بابویه، آرامگاه‌های خانوادگی و قدیمی، عجیب و غریبی دارد که هر زیارت‌کننده‌ای را وسوسه می‌کند به داخلشان نگاهی بیندازد. این آرامگاه از جمله آثار تاریخی شهر ری محسوب می‌شود. شهر باستانی ری با بیش از هشت هزار سال سابقه، یکی از بزرگترین مراکز تمدنی شناخته دنیاست.
اگر در سال‌های اخیر سری به ابن باویه زده باشید، پی می‌برید که بخش‌هایی از این قبرستان از جمله اطراف آرامگاه شیخ صدوق تخریب شده و ظاهراً قرار سات این روند به قصد توسعه و بازسازی این قبرستان تاریخی به کل قبرستان تسری یابد و تمامی سنگ قبرها برداشته و پس از همسطح سازی، جای قبل گذاشته شود.
این وضعیت نگرانی‌های جدی را در پی داشته، چون این قبرستان محل دفن چهره‌هایی چون غلامرضا تختی، علی اکبر دهخدا، دکتر حسین فاطمی، رحیم موذن‌زاده اردبیلی، نسیم شمال، حسین بهزاد، میرزاده عشقی، شهدای سی تیر و... بوده و یک مجموعه فرهنگی ارزشمند برای کشورمان محسوب می‌شود که همچون گورستان تاریخی پرلاشز در شهر پاریس فرانسه یک ظرفیت توریستی نیز دارد و در تورهای تهران‌گردی جزو نقاطی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. از قضا بر خلاف دیگر قبرستان‌های ایران به ویژه بهشت زهرا، عدم برخورداری از فضای یک دست، نوعی حالت کشف برای بیننده دارد.
علاوه بر این، اشخاص فراوانی از شاهزاده‌ها تا تجار دوره قاجار از گذشته بسیار دور در این قبرستان دفن شده‌اند که از قضا سنگ قبر برخی از این اشخاص هنوز موجود و قابل شناسایی است و بسیاری از سنگ قبرها به لحاظ عمر، انتساب و جزئیات تراش جزو آثار تاریخی و فرهنگی محسوب می‌شوند. قاعدتاً این سنگ قبرها به جز جنبه تاریخی و ارزش‌های معنوی، ارزش مادی قابل توجهی نیز دارند و در این زمینه باید متولیان امر به ویژه مسئولان میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد، مراقبت لازم را به خرج دهند تا این سنگ‌قبرها آسیب نبیند یا یکباره گم نشود!
همچنین باید مراقب بود در جریان چنین اقداماتی، شاهد گودبرداری بخشی از قبرستان نباشیم، چون سوای مباحث مذهبی درباره اموات دفن شده، درباره اینکه در عمق این قبرستان تاریخی چه اشیایی قابل یافتن است، اما و اگرهایی وجود دارد. در عین حال هنوز مشخص نیست، چرا باید همه قبرها همسطح و یک مجموعه تاریخی به فضایی شبیه بهشت زهرا تبدیل شود و یکی از اصلی ترین مولفه‌هایش را از دست بدهد؟!
حجت نظری عضو کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران در واکنش به این اقدامات گفته است: «در سایر کشورها ساماندهی آرامستان‌های قدیمی انجام می‌شود اما تخریبی صورت نمی‌گیرد و می‌بینیم که با دقت سنگ‌های قبور قدیمی را نگهداری کرده و اگر لازم به جابجایی آنها به موزه باشد، در راستای حفظ بافت و هویت تاریخی قبرستان مذکور، سنگ‌هایی شبیه به سنگ قبل را طراحی کرده و مجدداً بروی قبر می‌گذارند و سنگ‌ها را به واسطه قدمتشان حفاظت می‌کنند و اگر قرار باشد برنامه ساماندهی در آرامستان‌های تاریخی کشور نیز انجام شود باید از این جنس باشد نه اینکه به اسم ساماندهی و مرتب کردن، آنها را تخریب کنیم.» آیا او و همکارانش می‌توانند در این رویه تغییری دهند؟
قبرستان تاریخی ابن بابویه در شرایطی تخریب و مقابر هم‌سطح‌سازی می‌شود که این مکان جنبه‌های فرهنگی و تاریخ پراهمیتی دارد و شاید حتی بتوان برای آن ظرفیت میراثی در نظر گرفت، چون قدمتش به روشنی مشخص نیست و از این منظر باید با دقت در این عملیات تامل کرد و مراقب بود، دست‌کم اجزای تاریخی این مجموعه به ویژه سنگ قبرهای تاریخی گم نشود.
به زودی سر از حراج ها یا موزه های اروپا در می اورند.