کلیات

باشگاه فوتبال تراکتور که در بین طرفداران خود به اسم تیراختور شناخته می‌شود، یکی از پرهوادارترین باشگاه‌های فوتبال در ایران است. این تیم در سال ۱۳۴۹ ه‍. ش. با حمایت کارخانه تراکتورسازی در شهر تبریز بنیان‌گذاری شد و از سال ۱۳۸۸ تا اردیبهشت سال ۱۳۹۷ ه‍. خ. در مالکیت سپاه عاشورا بود.

این باشگاه در خرداد ۱۳۹۷ و در یک مزایده، به محمدرضا زنوزی مطلق واگذار شد.

تراکتور در دهه پنجاه

تراکتور در سال ۱۳۵۴ به جام تخت جمشید صعود کرد. آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۴ شرکت کردند و در میان ۱۶ تیم، در جایگاه شانزدهم ایستاده، به دسته پایین‌تر سقوط کردند. پس از یک سال دوری از سطح اول لیگ فوتبال ایران، آنان در جام تخت جمشید ۱۳۵۶ شرکت کرده و جایگاه پنجم را کسب کردند. در این دوران، سرمربی تراکتور حسین فکری بود و بازیکنانی، چون پرویز مظلومی،  عباس کارگر و ابراهیم کیان‌طهماسبی در این تیم بازی می‌کردند.

تراکتور در جام تخت جمشید ۱۳۵۷ هم حاضر بود و تا پیش از تعطیلی مسابقات به دلیل وقوع انقلاب ۱۳۵۷، در جایگاه نهم جدول بودند.

این باشگاه در جام حذفی ۱۳۵۶ -که اولین دوره جام حذفی بود- نیز به فینال راه یافت؛ اما در بازی پایانی، نتیجه را به ملوان بندرانزلی باخته و نایب‌قهرمان شد. در این سال‌ها ماشین‌سازی نیز به عنوان تیمی از شهر تبریز و قدرتی موازی با تراکتور در فوتبال ایران حاضر بود.

دهه شصت

در دهه ۱۳۶۰ به دلیل وقوع جنگ ایران و عراق،  لیگ فوتبال ایران تعطیل بود و تنها جام‌های استانی برگزار می‌شد و تراکتور در لیگ فوتبال تبریز بازی می‌کرد. در سال ۱۳۶۵،  منتخب تبریز متشکل از بازیکنان تراکتور و ماشین‌سازی به فینال لیگ استانی قدس راه یافت، ولی از تیم استان اصفهان شکست خورد و دوم شد. در این دهه بازیکنانی مانند احد شیخ لاری،  حسین قوی‌فکر،  غلامرضا باغ‌آبادی و امیر داداش‌ضیایی بازیکنان برجسته تراکتور بودند که در تیم ملی فوتبال ایران نیز بازی کردند. در سالیان پایانی این دهه،  واسیلی گوجا مربی اهل رومانی به تراکتور آمد.

دهه هفتاد و هشتاد

در اوایل دهه ۱۳۷۰ واسیلی گوجا، تیم‌های پایه تراکتور را زیر نظر گرفت و به کار‌های بنیانی پرداخت. تراکتور متحول شد و دوران موفقی را گذراند. آنان در لیگ آزادگان ۱۳۷۱ در گروه یک بالاتر از استقلال و کشاورز اول شدند، اما در پلی‌آف با باخت به پاس تهران، به مقام سوم رسیدند.

در این تیم که بهترین نتیجه تاریخ تراکتور در لیگ تا آن روز، را به دست آورد؛  احد شیخ لاری به عنوان کاپیتان تیم،  کریم باقری،  سیروس دین‌محمدی وحسین خطیبی حضور داشتند. اسماعیل حلالی و علی باغمیشه نیز از آن تیم به تیم ملی فوتبال ایران راه یافتند. تراکتور در سال ۱۳۷۳ با باخت به بهمن در جام حذفی، برای بار دوم در این جام دوم شد. با رفتن بازیکنان کلیدی از تیم، دوران افت باشگاه آغاز شد.  محمدحسین ضیایی، جای گوجا را گرفت و بازیکن–مربی تیم شد. باشگاه در لیگ آزادگان ۱۳۷۹، آخر می‌شود، ولی با این وجود سال بعد به حکم فدراسیون فوتبال ایران درلیگ حرفه‌ای تازه‌تاسیس شرکت می‌کند. آنان در لیگ برتر فوتبال ایران ۸۰-۸۱ با مربیگری رضا وطنخواه و محمود یاوری باز هم در لیگ آخر شدند و این بار به دسته پایین‌تر سقوط کردند.

تراکتور هفت فصل را (از سال ۱۳۸۱–۱۳۸۸) در لیگ دسته اول فوتبال ایران سپری کرد و نتوانست به جام خلیج فارس صعود کند. تراکتور در این هفت سال تنها یک بار پلی‌آف رسید، و با باخت به شیرین‌فراز کرمانشاه فرصت صعود را از دست داد.

 در این سالیان ارنست میدندروپ،  فرشاد پیوس،  احد شیخ لاری از مربیان باشگاه بودند. سرانجام تراکتور در فصل ۸۸–۸۷ و با مربی گری فراز کمالوند به لیگ برتر صعود کرد.

سال های اخیر

تراکتور تا فصل ۸۱–۱۳۸۰ در سطح اول فوتبال ایران بازی می‌کرد؛ اما در پایان آن فصل به دسته پایین‌تر سقوط کرد و پس از ۸ سال تلاش ناموفق برای صعود، سرانجام در سال ۱۳۸۸ دوباره به لیگ برتر فوتبال ایران راه یافت.

تراکتور از سال ۱۳۸۸ تحت مسئولیت سپاه عاشورا بوده و به دلیل قرار گرفتن در رده تیم‌های نظامی، قادر به جذب بازیکنان سرباز است.  این تیم پس از صعود به لیگ برتر، روند رو به رشدی داشته و پس از قرار گرفتن در میانه جدول در فصل‌های ۸۹–۱۳۸۸،  ۹۰–۱۳۸۹، سه بار نایب قهرمان لیگ برتر در لیگ‌های ۹۱–۱۳۹۰،  ۹۲–۱۳۹۱،  ۹۴–۱۳۹۳، شده‌است.

 تراکتور همچنین در سال ۹۳، قهرمان جام حذفی شده‌است. پس از صعود به لیگ برتر فراز کمالوند،  امیر قلعه نوعی (دو بار)،  تونی اولیویرا (سه بار)،  مجید جلالی و رسول خطیبی مربیگری تیم را بر عهده داشته‌اند.  کمالوند به دلیل صعود به لیگ برتر، تونی به دلیل فتح جام حذفی و قلعه نوعی به دلیل کسب اولین سهمیه آسیایی با تراکتور و اولین صعود از مرحله گروهی لیگ قهرمانان باشگاه‌های آسیا نام خود را در تاریخ باشگاه ثبت کرده‌اند. مهدی کیانی، عضو تیمی که سال ۱۳۸۸ به لیگ برتر صعود کرد، با سابقه ۸ فصل حضور در تراکتور و محمد ابراهیمی با ۷ فصل حضور از با سابقه‌ترین بازیکنان تراکتور هستند.

هواداران

تراکتور پرتماشاگرترین تیم لیگ برتر در فصل‌های نهم و دهم و یازدهم و دوازدهم و چهاردهم است. همچنین در لیگ قهرمانان سال ۲۰۱۶ پرطرفدارترین تیم انتخاب شد.  به گفته مدیر باشگاه تراکتور این تیم در سال ۱۳۸۹ حدود ۴۸۲ هزار هوادار رسمی داشته که چندین برابر هوادران ثبت‌شده رئال مادرید، یکی از باشگاه‌های پرطرفدار دنیا، است.

این باشگاه پیشتر تعداد تماشاگر ثابتی در ورزشگاه و هوادارانی در داخل تبریز داشت؛،  اما اکنون هواداری از این تیم به سراسر آذربایجان و برخی شهر‌های دیگر ایران رسوخ کرده‌است به گونه‌ای که در چندین بازی در چارچوب لیگ برتر استادیوم‌های استان‌های البرز،  قزوین،  قم و گیلان نیز در برخی بازی‌ها پذیرای هواداران پرتعداد تراکتور بوده‌اند.

تراکتور در لیگ برتر

تراکتور تا کنون موفق به قهرمانی در لیگ برتر نشده‌است. اولین حضور تراکتور در در سطح اول فوتبال ایران به ۱۳۵۴ بازمی‌گردد، تراکتور در این مسابقات آخر شد. پس از آن تراکتور در اغلب رقابت‌های لیگ برتر ایران حضور داشته‌است با این همه در کسب قهرمانی لیگ ایران، ناکام مانده‌است. کسب مقام سوم لیگ ۱۳۷۲ به مربیگری واسیلی گوجا، توسط تیمی که در آن سال بازی‌های درخشانی انجام داد از بهترین نتایج تراکتور در ده‌های ۶۰ و ۷۰ به‌شمار می‌رود. تراکتور پس از صعود مجدد به لیگ برتر فوتبال ایران، سه بار در سال‌های ۹۱ به مربیگری امیر قلعه نوعی و سال ۹۲ و ۹۳ به مربیگری تونی اولیویرا تا آستانه قهرمانی لیگ پیش رفت، اما در نهایت به نایب قهرمانی رضایت داد.

• در مورد تیم استقلال تهران چه می دانید؟
• در مورد تیم پرسپولیس تهران چه می دانید؟
• با تیم ذوب آهن اصفهان بیشتر آشنا شوید