زندگینامه

آیت الله محمد دانش زاده قمی، متولد ۲۳ دی‌ماه سال ۱۳۱۶ در شهر قم بود که در اسفندماه سال ۱۳۹۷ در شهر تهران درگذشت. دانش زاده قمی به محمد مومن مشهور بود و یکی از روحانیون و فقیهان ایرانی است که در دوران حیات از فقهای شورای نگهبان و اعضای مجلس خبرگان رهبری بود. مرحوم مومن پس از تحمل یک دوره بیماری در سن هشتاد و یک سالگی به دیار حق شتافت.

فعالیت اجرایی

مرحوم مومن یکی از مجتهدین معاصر بود که از اواسط دوره اول شورای نگهبان در سال ۱۳۶۲ با حکم امام خمینی (ره) به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب شد و این مقام را تا پایان عمر عهده دار بود. وی همچنین عضو مجلس خبرگان در چندین دوره بود. او آخرین بار در ۲۵ تیر ۱۳۹۲ با حکم رهبر انقلاب، در سمت خود (فقیه شورای نگهبان) ابقاء شد.

تحصیلات و درجه اجتهاد

مرحوم مومن  تحصیلات مقدماتی را در قم و ابتدا در مکتب خانه و سپس در «مدرسه جامع تعلیمات دینی» گذراند و همزمان به تحصیل در حوزه علاقه‌مند شد. وی با بهره‌گیری از اساتیدی، چون امام خمینی (ره)، علامه طباطبایی، آیت الله مشکینی، حاج شیخ مرتضی حائری و آیت الله گلپایگانی به درجه اجتهاد دست یافت.

تصادف در دهه هفتاد

مرحوم مؤمن در سال ۱۳۷۴ در جریان تصادف شدیدی در راه قم به شدت مجروح شد. او پس از این تصادف یک ماه بیهوش و ۴۲ روز بستری شد.

فعالیت های مبارزاتی

ایشان قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در مبارزات علیه حکومت پهلوی نقش داشت و این فعالیت‌ها به تبعید او و ۲۴ تن از اعضای جامعه مدر سین انجامید. وی به تویسرکان تبعید شد.

مسئولیت‌های پس از انقلاب

عضویت فقهای شورای نگهبان (هفت دوره)، عضو مجلس خبرگان رهبری (پنج دوره)، نائب رئیس مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای بازنگری قانون اساسی، عضو شورای عالی قضایی، رئیس دادگاه عالی انقلاب اسلامی (دادگاه عالی قم) و مسئول انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاه‌های انقلاب در سراسر کشور به دستور سید امام خمینی (ره)، عضو شورای عالی سیاستگذاری و رئیس حوزه علمیه قم، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، عضو مجمع جهانی اهل بیت و رئیس مجمع فقه اهل بیت، عضو هیئت امنای دانشگاه قم و رئیس دادگاه عالی قم از جمله مسئولیت های اجرایی و فقهی ایشان پس از انقلاب اسلامی بود.

درگذشت

آیت الله محمد مؤمن در یکم دی ماه ۱۳۹۷، به علت خونریزی مغزی در یکی از بیمارستان‌های قم، بستری شد. ایشان در نهایت  در تاریخ ۲ اسفند ۱۳۹۷ و در یکی از بیمارستان های تهران دعوت حق را لبیک گفت.

یادداشت سخنگوی شورای نگهبان در رابطه با ویژگی های اخلاقی آیت الله مومن

سخنگوی شورای نگهبان در شب درگذشت آیت الله مومن عضو فقیه این شورا در یادداشتی به ویژگی های شخصیتی این عالم پرداخت. عباسعلی کدخدایی در مطلبی در کانال شخصی خود نوشت: برای او که مومن به انقلاب بود! او مومن به مفهوم واقعی کلمه بود، مومن به اسلام، مومن به انقلاب، مومن به امام، مومن به رهبری معظم انقلاب و مومن به مردم. برای هر کدام تنها من تعدادی اماره و قرینه دارم و دیگران نیز هم. آیت الله مومن عالمی وارسته، اخلاق مدار و فقیهی دانا و آشنا به مسائل روز بود. او مبارزی خسته ناپذیر در دوران قبل از پیروزی و ایثار گری تمام عیار برای انقلاب و مردم بود. ضمن تاکید و اصرار بر مبانی فقهی که بر همگان روشن است، همیشه در صف دفاع از مردم بود و بسیاری از نظرات فقهی شورای نگهبان که در تایید حقوق مردم است حاصل تلاش و استلال ایشان بوده است. عالمی بود بدور از تشریفات و نه تنها اعتنای به تشریفات و مال آن نداشت بلکه دیگران را نیز باز از انجام آن می داشت.

اگر کاری با ایشان نداشتید نمی توانستید ایشان را مشایعت کنید، به شدت نارحت می شدند. بر آن چه علم پیدا می کردند پای فشاری می کردند، اما در جمع به راحتی نظر دیگران را تبعیت می کردند. دقت در کار، وظیفه شناسی، اخلاق مداری و توجه به حقوق مردم از ایشان انسانی ساخته بود قابل احترام برای دوست و دشمن. آنچه را که می دانست به دیگران ارائه می کرد و آنچه را نمی دانست صراحتا می گفت نمی دانم. زندگی ایشان بسیار ساده تر از آنی بود که به تصویر کشیده شده است. هیچگاه حقی را برای خود ادعا نمی کرد، با اینکه در تمام دوران مبارزه و پس از آن همه چیز خود را وقف انقلاب و اسلام کرد.

روزهای آخر ، وقت ملاقاتی داشت با مقام معظم رهبری و خواسته جالبی داشت. در عتبات جوانی از ایشان در خواست دیدار با رهبری را کرده بود و آن روز حامل این درخواست برای مقام معظم رهبری بود. روح آن بزرگوار امشب میهمان داماد شهید مدافع حرمش است. انشاالله در جوار رحمت الهی وبا اولیا خدا محشور باشند.