کلیات

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا که معمولا برگزیت خوانده می‌شود، به خروج آتی بریتانیا از اتحادیه اروپا اشاره دارد که در پی یک همه‌پرسی در سال ۲۰۱۶ برای خروج، حکومت بریتانیا اعلام کرد در ۲۹ مارس ۲۰۱۷ رویه رسمی برای خروج را آغاز خواهد کرد؛ تصمیمی که  قرار شد در دیرترین حالت تا ۳۱ مارس ۲۰۱۹، بریتانیا را از اتحادیه اروپا خارج خواهد شود.

هدف از خروج

خروج از اتحادیه هدفی سیاسی بوده‌است که از سوی افراد، گروه‌های مدافع، و احزاب سیاسی در بریتانیا از زمان پیوستن آن به اتحادیه اروپا در سال ۱۹۷۳ پی گرفته شده‌است. خروج از اتحادیه اروپا طبق معاهده اتحادیه اروپا از حقوق کشور‌های عضو فهرست کشور‌های عضو اتحادیه اروپا آن است.


طرح توافق و رای‌گیری ۲۰۱۹ مجلس عوام

طرح پیشنهادی دولت انگلیس در نوامبر ۲۰۱۸، مبنی بر توافقنامه خروج بریتانیا و پیش نویس اعلامیه سیاسی، که بین دولت انگلیس و اتحادیه اروپا توافق شده بود، منتشر شد. در تاریخ ۱۵ ژانویه ۲۰۱۹، مجلس عوام در مخالفت با این توافق، با اختلاف فاحش۴۳۲ به ۲۰۲ رأی داد، که بزرگترین شکست پارلمانی دولت انگلیس در تاریخ این کشور به‌شمار می‌رود.  

نتیجه همه‌پرسی

در همه‌پرسی که در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶ در بریتانیا انجام شد، بیش از ۱۷ میلیون نفر به عدم حضور آن کشور در اتحادیه اروپا رأی دادند (در مقابل بیش از ۱۶ میلیون نفری که رأی به ماندن در اتحادیه اروپا دادند) و جنبش برگزیت به موفقیت رسید.

برخی صاحب‌نظران رخداد‌هایی نظیر خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را ناشی از فراگیر شدن نئوناسیونالیسم در آن کشور می‌دانند.

موافقت مجلس عوام با آغاز مذاکرات برای خروج از اتحادیه اروپا

در مورد خروج انگلیس از اتحادیه، «ترزا می» در اکتبر ۲۰۱۶ میلادی گفت: تا پایان ماه مارس ۲۰۱۷ میلادی، ماده ۵۰ پیمان لیسبون را فعال می‌کند و بریتانیا را تا پایان ماه مارس ۲۰۱۹ از اتحادیه اروپا خارج می‌کند. ماده ۵۰ پیمان لیسبون، روند خروج یک کشور از اتحادیه اروپا را مشخص کرده‌است. بر اساس این ماده، دولتی که متقاضی خروج از اتحادیه اروپاست، پس از فعال‌سازی ماده ۵۰ پیمان لیسبون، سپس دو سال فرصت دارد تا چگونگی خروج از اتحادیه اروپا، نحوه عقد قرارداد با دیگر کشور‌های عضو اتحادیه اروپا و شرایط مربوط از جمله چگونگی دسترسی به بازار مشترک، چگونگی تردد شهروندان کشور‌ها و وضعیت افرادی که در کشور‌های دیگر اتحادیه اروپا زندگی یا کار می‌کنند را تدوین کند.

 در مدت این دو سال، کشوری که در حال خروج از اتحادیه اروپاست، موظف است تعهداتش را به‌عنوان یکی از اعضای اتحادیه اروپا، اجرا کند. اما در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۷ میلادی،  دیوان عالی بریتانیا یک رأی جنجالی صادر کرد که به موجب آن، دولت «ترزا می» برای فعال‌سازی ماده ۵۰ پیمان لیسبون، باید رأی موافقمجلس عوام بریتانیا را نیز بدست آورد.

به دنبال صدور رأی دیوان عالی بریتانیا، دولت «ترزا می» نیز در روز پنجشنبه ۲۶ ژانویه ۲۰۱۷ میلادی، لایحه آغاز فرایند خروج از اتحادیه اروپا را به مجلس عوام ارائه کرد.

نمایندگان مجلس عوام بریتانیا نیز در ۸ فوریه ۲۰۱۷ میلادی، با ۴۹۴ رأی موافق در مقابل ۱۲۲ رأی مخالف، لایحه فعال‌سازی ماده ۵۰ پیمان لیسبون را تصویب کردند. «دیوید دیویس» وزیر برگزیت دولت «ترزا می»، بلافاصله پس از رأی مثبت مجلس عوام، از آن به عنوان یک «رأی تاریخی» یاد کرد.

نتایج اقتصادی – اجتماعی

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا نتایجی اقتصادی - اجتماعی و سیاسی در پی خواهد داشت. برگزیت می‌تواند در بازار ارز،  انرژی، فلزات گرانبها (طلا و…)، کالا‌های مختلف و شاخص‌های بورس و… تأثیرات مهمی بگذارد.

برگزیت اثرات کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت بر بریتانیا،  اتحادیه اروپا و کل جهان خواهد گذاشت. در کوتاه مدت، خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، ایجاد شوک‌های روانی و قیمتی به بازار خواهد کرد. در میان مدت، برگزیت می‌تواند واکنش دولت‌ها و مردم کشور‌های دیگر را برانگیزد و آن‌ها نیز خواهان همه‌پرسی برای خروج از اتحادیه اروپا بشوند. در اینصورت واحد پول مشترک اتحادیه اروپا تأثیر خواهد گرفت و این امر می‌تواند ماهیت یورو را تغییر داده، کاهش سرمایه‌گذاری در این منطقه را به دنبال داشته باشد که حاصلی جز رکود نخواهد داشت.

گفته می‌شود صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خودش پیش‌بینی رشد اقتصادی جهان را از ۳/۴ درصد به ۳/۲ درصد کاهش داده و علت این اُفت را برگزیت - همین احتمال خروج بریتانیا و تردید در سرمایه‌گذاری کلان در این منطقه – دانسته‌است. البته در بلندمدت دنیای اقتصاد این موضوع را خواهد پذیرفت و سرمایه‌گذاری‌ها و شرایط اقتصادی در این منطقه، روال عادی خودش را خواهد داشت.

تبعات

سقوط ارزش پوند، نفت و بازار‌های جهانی. بهای پوند نسبت به دلار به سطحی سقوط کرد که از سال ۱۹۸۵ بی‌سابقه است.
نخست‌وزیر بریتانیا (دیوید کمرون) که از حامیان ماندن بود استعفا داد. از هم حزبی او بوریس جانسون شهردار سابق لندن که جنبش خروج از اتحادیه را رهبری می‌کرد به عنوان گزینه جایگزینی کامرون یاد شد. اما در نهایت ترزا می‌نخست‌وزیر شد.

یورونیوز: با خروج، بریتانیا، از اروپا،  لیگ برتر انگلستان در خطر از دست دادن بیش از ۱۲۰ بازیکن اروپایی شاغل در این لیگ است.
بهای نفت ۶٪ کاهش یافت. ارزش پوند به کمترین مقدار در ۳۰ سال اخیر و شاخص بورس لندن به پایین‌ترین سطح از سال ۲۰۰۸ رسید.
پس از رای بریتانیا به خروج از اتحادیه اروپا،  شین فین، بزرگ‌ترین حزب ناسیونالیست در سراسر ایرلند (و شاخه سیاسی) ارتش جمهوری‌خواه ایرلند سابق، خواهان جدایی ایرلند شمالی از بریتانیا شد. در همه‌پرسی ۲۰۱۶ برای خروج مردم ایرلند شمالی به ماندن رای داده بودند. (برای پیوستن به جمهوری ایرلند)

معامله ترک اروپا

روز یکشنبه ۷ اوت ۲۰۱۷ ساندی تلگراف به نقل از منابع گزارش کرد، انگلستان آماده است تا ۴۰ میلیارد یورو (۴۷میلیارد دلار) به عنوان بخشی از معامله برای ترک اتحادیه اروپا بپردازد. اتحادیه اروپا عدد ۶۰ میلیارد یورو را منتشر کرده و خواستار پیشرفت مهمی در حل بدهی‌های انگلستان قبل از شروع مذاکرات برسر موضوعاتی مانند آینده ترتیبات تجاری شده‌است.

واکنش‌ها

دونالد ترامپ، کاندیدای جمهوری‌خواه ریاست‌جمهوری آمریکا: این خیلی عالی است که مردم انگلیس موفق به پس‌گرفتن کشور خود شدند. آمریکایی‌ها هم چنین می‌کنند.
گرت ویلدرز رهبر حزب راست‌گرای افراطی و ضداسلام آزادی هلند: هورای بزرگ برای انگلیسی‌ها! اکنون نوبت ماست و زمان آن رسیده که چنین همه‌پرسی در هلند برگزار شود.
مارین لوپن، رهبر حزب راست‌گرای افراطی و ضداسلام جبهه ملی فرانسه: این یک پیروزی برای آزادی است. همان‌طور که سال‌ها تقاضا داشتم اکنون لازم است که همین همه‌پرسی در فرانسه و دیگر کشور‌های اتحادیه اروپا برگزار شود.
نخست‌وزیر اسکاتلند خواستار برگزاری همه‌پرسی جداگانه برای ماندن در اتحادیه اروپا شد. در همه‌پرسی خروج ۶۲ درصد اسکاتلندی‌ها رای به ماندن دادند.
فرانک والتر اشتاین‌مایر، وزیر خارجه آلمان: نتایج همه‌پرسی انگلیس حقیقتاً هشدار دهنده است. این یک روز غمبار برای اروپا و انگلیس است.
کاخ سفید اعلام کرد: اوباما برای بررسی شرایط خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، با «دیوید کامرون» نخست‌وزیر این کشور دیدار خواهد کرد اوباما پیشتر مردم انگلیس را به ماندن در اتحادیه اروپاتشویق کرده بود
مارتین شولتس رئیس پارلمان اتحادیه اروپا گفت: خروج انگلیس از اتحادیه اروپا موجب این نخواهد شد که کشور‌های دیگر نیز از اتحادیه اروپا خارج شوند.
بیانیه وزارت امور خارجه ایران: ایران به عنوان یک نظام مردمسالار به رأی مردم بریتانیا در زمینه خروج از اتحادیه اروپایی احترام گذاشته و آن را در مسیر خواست اکثریت مردم آن کشور در تنظیم روابط خارجی خود قلمداد می‌کند.
آنگلا مرکل،  صدر اعظم آلمان گفته‌است این تصمیم تاسف‌آور است و افزوده‌است اتحادیه اروپا نباید سریع و ساده نتیجه‌گیری کند. دولت اسپانیا به دنبال رای مردم بریتانیا برای خروج از اتحادیه اروپا، خواهان حاکمیت مشترک بر جبل طارق شد.

آمار‌ها

شمارش آرای این همه‌پرسی نشان داد: مردم اسکاتلند و ایرلند شمالی به باقی‌ماندن در اتحادیه اروپا رأی داده‌اند، ولی انگلیسی‌ها و ولزی‌ها به خروج از اتحادیه اروپا رأی داده‌اند. شمارش آرا دراسکاتلند نشان داد که ۶۲ درصد اسکاتلندی‌ها خواهان باقی‌ماندن در اتحادیه اروپا بوده‌اند و ۳۸ درصد خواهان جدایی. در ولز ۴۸٫۳ درصد خواهان باقی‌ماندن در اتحادیه اروپا بوده‌اند و ۵۱٫۷ درصد خواهان جدایی. در ایرلند شمالی ۵۵٫۷ درصد رأی به باقی‌ماندن داده بودند و ۴۴٫۳ درصد رأی به جدایی. لندن پایتخت بریتانیا بیشترین رای را به ماندن در اتحادیه اروپا داده‌است.

۷۵ درصد جوانان ۱۸ تا ۲۴ سال بریتانیایی رای به باقی‌ماندن در اتحادیه اروپا داده بودند، ولی ۶۱ درصد افراد بالای ۶۵ سال رأی به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا داده‌بودند.  ۹۵٫۹ درصد جمعیت منطقه جبل طارق به ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا رأی داده‌بودند.

خروج رسمی از اتحادیه اروپا

با گذشت عقربه ساعت از نیمه شب جمعه، ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰، بریتانیا رسما از اتحادیه اروپا خارج شد. این کشور وارد مرحله ۱۱ ماهه جدیدی می شود که طی آن جزئیات جدایی منافع خود از ۲۷ کشور دیگر اتحادیه اروپا را با بروکسل به مذاکره خواهد گذاشت. صدها هزار نفر از مردم این کشور جمعه شب را در خیابان‌ها به سر بردند؛ بسیاری "استقلال" از اتحادیه اروپا را جشن گرفتند و بسیاری هم مغموم خاطره ۴۷ ساله با اروپا بودن را گرامی داشتند.

• ترزامی کیست؟
• در مورد انگلستان بیشتر بخوانید
• در مورد اتحادیه اروپا چه می دانید؟