کلیات
ماهواره مخابراتی ناهید ۱ یکی از ماهواره های ساخت پژوهشکده فضایی جمهوری اسلامی ایران است که برای اولین بار در کشور طراحی و ساخته و در مراسم رو فناوری فضا با حضور ریاست جمهوری در بهمن سال ۱۳۹۵، رونمایی شد.
ضرورت ساخت
ماهواره مخابراتی ناهید ۱، برای اولین بار در کشور، در پژوهشکده سامانه‌های ماهواره پژوهشگاه فضایی ایران به کارفرمایی سازمان فضایی ایران طراحی و ساخته شده است. ماموریت‌های ماهواره مخابراتی ناهید۱ در راستای دستیابی به فناوری طراحی و ساخت ماهواره مخابراتی زمین آهنگ، مطرح و در یک ماهواره پیاده‌سازی شده است.
ماهواره ناهید۱ راه میانی برای دستیابی به بخشی از فناوری‌های مخابراتی زمین‌آهنگ است و فناوری‌های به کار گرفته شده در آن، پایه اصلی فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های عملیاتی کشور است.
فرایند دست یابی به تکنولوژی ساخت
رسیدن به دانش فنی ماهواره‌های مخابراتی زمین آهنگ از دیرباز از آرمان‌ها و اهداف ملی کشور بوده است. اما پیچیدگی‌های فنی و تکنولوژیکی بسیار زیادی پیش روی توسعه چنین فناوری قرار داشته است. از آنجا که توانمندی‌ها و تجربیات موجود کشور در زمینه طراحی، ساخت و پرتاب ریزماهواره‌های آزمایشی در مدار LEO بوده، ماهواره ناهید۱ راه میانی برای دستیابی به بخشی از فناوری‌های مخابراتی زمین‌آهنگ است.
ماموریت ناهید ۱
ماموریت‌های پروژه ناهید در راستای دستیابی به فناوری طراحی و ساخت ماهواره مخابراتی زمین آهنگ، برای نخستین بار در کشور مطرح و در یک ماهواره پیاده‌سازی شده است. در ضمن فناوری‌های به کار گرفته شده در ماهواره ناهید به عنوان پایه اصلی فناوری‌های مورد نیاز ماهواره‌های عملیاتی کشور می‌باشد.
ماهواره ناهید ماموریت‌های زیر را انجام می‌دهد:
باز کردن صفحات خورشیدی در مدار
ارتباط در باند مخابراتی Ku در مدار
تصویربرداری و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی
فراهم نمودن تجهیزات آزمون مکانیزم‌های فضایی، تجهیزات مخابراتی فرکانس بالا و طراحی بخش‌های آن، تعیین و کنترل وضعیت سه محوره، ارتباط مخابراتی دائم در باند S.، تصویربرداری ضمن عملیات و تخمین نرخ باز شدن صفحات خورشیدی به کمک آن، از اهداف ثانویه پروژه ناهید است.
دستاورد‌ها و فناوری‌ها
اهم دستاورد‌ها و فناوری‌های این پروژه عبارتند از:
● طراحی، ساخت و تست پین پولر رهایش آرایه‌های خورشیدی
● ساخت پنل‌های خورشیدی با سلول‌های گالیم آرسنایدی
● ساخت محموله مخابراتی باند Ku
● توسعه داده پردازی ماهواره با قابلیت افزونگی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
● تصویربرداری با سرعت و نرخ فشرده سازی بالا مطابق شرایط لینک مخابراتی و نرم‌افزار تخمین نرخ گسترش پانل‌ها
حواشی
پس از انتشار تصاویری درباره انفجار ماهواره بر و از بین رفتن ماهواره ناهید ۱، وزیر ارتباطات از خبرنگاران و عکاسان دعوت کرد صبح روز شنبه در پژوهشگاه فضایی، از ماهواره ناهید بازدید کنند؛ دیداری که صبح امروز با حضور آذری جهرمی انجام و مشخص شد برخلاف گزارش رسانه‌های خارجی، دست‌کم ماهواره ناهید ۱ سالم بوده و هنوز به ماهواره‌بر منتقل نشده است.
اندکی پس از آنکه رسانه‌های خارجی از آزمایش قریب الوقوع موشکی ایران و پرتاب احتمالی یک موشک ماهواره‌بر خبر دادند، برخی دیگر از رسانه‌های خارجی با انتشار تصاویری که از منابع اطلاعاتی به دست آورده بودند، ادعا کردند این آزمایش ناموفق بوده و موشک سفیر منفجر شده است؛ اتفاقی که در صورت وقوع به منزله از بین رفتن ماهواره ناهید ۱ بود. این خبر زمانی تقویت شد که دونالد ترامپ در توییتی با اشاره به خبر انفجار موشک سفیر، آن را سانحه‌ای فاجعه بار توصیف کرد و نوشت: «با بهترین آرزو‌ها برای ایران در پیدا کردن دلیل آنچه در سایت یک روی داد، آرزوی موفقیت دارم.»
چندین ساعت پس از انتشار این خبر، محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران در توییتر این موضوع را تکذیب کرد و نوشت: «رسیدم چابکسر. گوشی رو چک کردم و دیدم خیلی‌ها جویای احوال ماهواره ما شدند. ظاهرا اخباری منتشر شده که سومین تلاش برای استقرار ماهواره در مدار نا موفق بوده. راستش ناهید ۱ حالش خوبه. الان هم در آزمایشگاه مستقره. خبرنگاران هم میتونن بیان بازدیدش.»
چند ساعت پس از این توییت، مقدمات بازدید خبرنگاران از ماهواره ناهید ۱ که در پژوهشگاه فضایی مستقر است فراهم شد و خبرنگاران و عکاسان، همراه با آذری جهرمی، وزیر ارتباطات از ماهواره ناهید ۱ که در آشیانه‌اش آرام گرفته، بازدید کردند. وزیر ارتباطات به محض بازدید از این ماهواره، با آن عکس سلفی گرفت و به دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا صبح بخیر گفت.
آذری جهرمی در جمع خبرنگاران حاضر شد و در خصوص ماهواره ناهید ۱ گفت: من ایده‌ای درباره آمریکایی و بحث پایگاه فضایی سمنان ندارم و فکر می‌کنم، وزیر دفاع که مسئول این حوزه است درباره آن اظهارنظر کند. ماهواره برای پرتاب باید از سه هفته قبل تحویل وزارت دفاع شود تا سیکل‌های مورد نظر را طی کند. قطعا این مسأله‌ای که ادعا می‌شود، در رابطه با پرتاب ماهواره ناهید نبوده و پرتابگر نیز از سه هفته قبل سوخت‌گیری نمی‌شود.
وی ادامه داد: چیزی که امروز می‌شد آن را دید، این است که ماهواره ناهید اینجاست، هنوز تحویل نشده و مراحل انتهایی تحویل آن در حال انجام است. دونالد ترامپ گفته بود ما دخل و تصرفی در انفجاری که ادعا کرده بودند در پایگاه فضایی سمنان رخ داده، نداشتیم، اما علاقه‌مندم به عنوان یک ایرانی اگر در انفجار ادعایی که تصاویر آن را منتشر کرده‌اید، دست نداشتید، مطمئن باشید به دلیل تجاوزی که به آب‌های ما داشتید نیرو‌های مسلح ما پهپاد شما را سرنگون کردند. این قطعی است.
او افزود: اگر تصاویری با این کیفیت دارید علاقه‌مند هستیم، تصاویر لحظه اصابت پهپاد خودتان را منتشر کنید تا کروکی دقیق محل سقوط آن استخراج شود، این کار قدم مثبتی برای روشن کردن افکار عمومی است.