کلیات
جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ بیست و دومین جام جهانی است که از ۲۱ نوامبر تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲ (۳۰ آبان تا ۲۷ آذر ۱۴۰۱) در کشور قطر برگزار خواهد شد. این اولین باری خواهد بود که کشوری عربی از خاورمیانه میزبانی این مسابقات را برعهده خواهد داشت.
این مسابقات دومین جام جهانی برگزار شده در آسیا پس از جام جهانی به میزبانی کره جنوبی و ژاپن در ۲۰۰۲ می‌باشد. این مسابقات آخرین مسابقاتی خواهد بود که با ۳۲ تیم برگزار می‌شود. در دوره بعدی جام جهانی به میزبانی کانادا، ایالات متحده آمریکا و مکزیک که در سال ۲۰۲۶ برگزار می‌شود، تعداد تیم‌ها به ۴۸ تیم افزایش پیدا می‌کند.
با توجه به گرمای شدید تابستان قطر، این جام جهانی از اواخر نوامبر تا اواسط دسامبر برگزار می‌شود و اولین جام جهانی می‌باشد که در زمان معین یعنی ماه‌های ژوئن و ژوئیه برگزار نمی‌شود. به عبارت دیگر این مسابقات برای نخستین بار است که در زمستان نیم‌کره شمالی برگزار می‌شود.
انتخاب قطر به عنوان میزبان
روند مناقصه برای میزبانی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در ژانویهٔ ۲۰۰۹ آغاز شد و اتحادیه‌های ملی تا ۲ فوریه ۲۰۰۹ فرصت داشتند تا علاقهٔ خود به میزبانی را ثبت کنند. در ابتدا، یازده پیشنهاد برای جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ ارائه شد، اما مکزیک بعداً از روند رسیدگی انصراف داد و پیشنهاد اندونزی توسط فیفا در فوریهٔ ۲۰۱۰ رد شد، زیرا فدراسیون فوتبال اندونزی نامه‌ای مبنی بر ضمانت دولت اندونزی برای حمایت از مناقصه را ارائه نکرده بود. کشورها به تدریج از پیشنهادهای خود در سال ۲۰۱۸ صرف نظر کردند، بنابراین تضمین کردند که یک کشور عضو یوفا میزبان مسابقات ۲۰۱۸ خواهد بود و در نتیجه، کشورهای یوفا واجد شرایط شرکت در مناقصهٔ ۲۰۲۲ نیستند. در پایان، پنج پیشنهاد برای جام جهانی ۲۰۲۲ ارائه شد: استرالیا، ژاپن، قطر، کره جنوبی و ایالات متحده آمریکا. کمیتهٔ اجرایی بیست‌ودو عضوی فیفا در ۲ دسامبر ۲۰۱۰ در زوریخ برای رأی‌گیری در مورد میزبان هر دو تورنمنت تشکیل جلسه داد و قطر با یازده رأ ی موافق به عنوان میزبان انتخاب شد.
تیم های حاضر
قطر، برزیل، بلژیک فرانسه آرژانتین انگلستان اسپانیا پرتغال مکزیک هلند دانمارک آلمان اروگوئه سوئیس ایالات متحده آمریکا کرواسی سنگال ایران ژاپن مراکش صربستان لهستان کرهٔ جنوبی تونس کامرون کانادا اکوادور عربستان سعودی غنا ولز استرالیا و کاستاریکا تیم های حاضر در این تورنمنت هستند.
حواشی
تعدادی از گروه‌ها و رسانه‌ها نسبت به مناسب بودن قطر برای میزبانی این رویداد ابراز نگرانی کردند. با توجه به تفاسیر حقوق بشر، به ویژه شرایطِ کارگری و حقوق طرفداران در جامعه ال‌جی‌بی‌تی به دلیل غیرقانونی بودن همجنس‌گرایی در قطر.
در دسامبر ۲۰۲۰، قطر پرچم‌های رنگین کمانی را در جام جهانی ۲۰۲۲ مجاز کرد. حسن عبدالله الثوادی، مدیر اجرایی کشور برای جام جهانی ۲۰۲۲، گفت که قطر مصرف الکل را در طول این رویداد مجاز می‌داند، حتی اگر نوشیدن در ملاء عام مجاز نباشد، به دلیل اینکه سیستم حقوقی این کشور بر اساس شریعت است.
انتخاب قطر به عنوان میزبان بحث برانگیز بوده است. مقامات فیفا متهم به فساد و اجازه دادن به قطر برای «خرید» جام جهانی شدند، رفتار با کارگرانِ ساختمانی توسط گروه‌های حقوق بشر زیر سؤال رفت، و هزینه‌های بالای مورد نیاز برای تحقق این برنامه‌ها مورد انتقاد قرار گرفت. شرایط آب و هوایی باعث شد که برخی میزبانی مسابقات در قطر را غیرممکن بدانند و برنامه‌های اولیه برای استادیوم‌های دارای تهویه مطبوع جای خود را به تغییر تاریخ بالقوه از تابستان به زمستان داده است. در می ۲۰۱۴، سپ بلاتر، که در زمانِ انتخاب رئیس فیفا بود، اما بعداً به دلیل پرداخت های غیرقانونی محروم شد، اظهار داشت که اهدای جام جهانی به قطر به دلیل گرمای شدید یک «اشتباه» بود. با این حال، در حالی که بلاتر برای نمایندگان کنفدراسیون‌های آفریقایی و آسیایی سخنرانی می‌کرد، گفت که اتهامات فساد و برخی از انتقادات، از جمله انتقادات از سوی حامیان مالی، «بسیار با نژادپرستی و تبعیض مرتبط است».
فناوری پیشرفته
قطر در نظر دارد در این دوره از مسابقات جام جهانی از انرژی خورشیدی و فناوری کربن خنثی برای خنک کردن استادیوم‌ها استفاده کند تا دمای استادیوم از ۲۷ درجه سلسیوس بالاتر نرود. به نقل از آس، هشت ورزشگاه میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ قطر از فناوری خنک‌کننده بهره می‌برند. این تجربه فوق‌العاده خواهد بود و برای نخستین بار در تاریخ جام جهانی بازی‌ها در شرایطی برگزار می‌شوند که هوا تنظیم شده‌است. تکنیک‌هایی که برای خنک کردن ورزشگاه‌های جام جهانی به کار رفته‌است ۴۰ درصد از دیگر فناوری‌ها مقاوم تر است. استادیوم‌ها تنها دو ساعت پیش از آغاز بازی خنک می‌شوند. همچنین دیگر ویژگی این فناوری طراحی شان است که چرخشی هستند و می‌توانند هوای خنک را درون ورزشگاه نگه دارند و هوای گرم را از ورزشگاه خارج کنند.
حذف روسیه از جام جهانی
در ژانویه ۲۰۲۲ حمله روسیه به اوکراین خبرساز شد به همین علت در فوریه ۲۰۲۲ فیفا رائ خود را صادر کرد. روسیه که باید در مرحله پلی آف مقدماتی جام جهانی اروپا باید به مصاف لهستان می‌رفت، فیفا اعلام کرد که روسیه حق انجام این بازی را ندارد و این بازی با نتیجه ۳–۰ به سود لهستان اعلام شد و لهستان مجوز حضور در فینال پلی آف مقابل سوئد را دریافت کرد.
به دلیل این که کشور روسیه به اوکراین حمله کرده بود، کشور اوکراین شرایط میزبانی و آماده‌سازی تیم‌ها را برای بسیاری از مسابقات داخلی و خارجی اش را نداشت و به همین خاطر بازی اوکراین و اسکاتلند در مقدماتی جام جهانی اروپا به تعویق افتاد. مقامات روسیه نیز در اخباری جنجالی اعلام کردند که اتفاقات مهمی در هفته‌های بعدی تا قبل از جام جهانی ۲۰۲۲ قطر اتفاق خواهد افتاد و جام جهانی ۲۰۲۲ قطر برگزار نخواهد شد.