ولايت فقيه از اصول پذيرفته‌شده اصلاح‌طلبان است
عضو فراكسيون اقليت مجلس گفت: اصل مترقي ولايت فقيه به عنوان ستون قانون اساسي، از اصول پذيرفته شده براي اصلاح‌طلبان است.
همواره اين سؤال كه معناي اصلاحات چيست و اصلاح‌طلب ديني كيست در جامعه مطرح بوده است. بعد از گذشت مقاطعي از انقلاب اسلامي، افرادي كه خود را اصلاح‌طلب مي‌ناميدند يك جريان سياسي تشكيل داده و نام آنرا "جبهه اصلاحات " ناميدند.
به گفته بسياري از تحليلگران جريان اصلاحات، اصلاح‌طلبان تاكنون موفق نشده‌اند تعريف مدوني از هدف خود ارائه و مقصودشان را از اصلاحات بيان كنند اين در حالي بود كه برخي از اصولگرايان معتقدند كه اصلاح‌طلبي به اين دليل با اصولگرايي مغايرت دارد كه اساس اصلاحات دوم خرداد، يك جريان انحرافي است.
اگرچه تاكنون موضوع اصلاحات از مناظر مختلف مورد نقد و بررسي قرار گرفته اما اين موضوع همچنان در دايره سياسي ايران نگاه‌ها را به خود مي‌كشاند.
با محمدرضا خباز عضو فراكسيون اقليت مجلس در خانه ملت درباره اصلاحات و عملكرد اصلاح‌طلبان به گفت‌وگو نشستيم.
متن گفت‌وگوي خبرگزاري فارس با محمدرضا خباز به اين شرح است.
* اصلاحات يعني فردايي بهتر از امروز در چارچوب قانون اساسي
خباز: بسم‌الله الرحمن الرحيم. دين مبين اسلام از بعد معنوي و مادي بناي تكامل انسان‌ها را دارد، به طوري كه در بعد معنوي هدف رسيدن به لقاي الهي و در بعد مادي داشتن بهترين زندگي عادي براي شيعيان و مسلمانان تعريف شده است بر همين اساس بود كه پيامبر اسلام فرمودند اگر يك روزتان مثل ديروزتان باشد، شما متضرر خواهيد شد و اگر كسي امروزش بدتر از ديروز باشد او ملعون است؛ بر همين اساس معتقدم كه ما بايد در مسير تكامل قدم برداريم. اصلاحات به معناي اين است كه هر روز بهتر از ديروز باشد و اين تعريف به همه ابعاد مربوط مي‌شود. وقتي ما مي‌گويم اصلاحات منظورمان، اصلاحاتي است كه در قانون آمده است و هر اصلاحاتي را كه در چارچوب قانون نباشد را قبول ندارم.
فارس: اين نگاه را كه امروز بايد بهتر از ديروز باشد، در يك حكومت اسلامي چگونه مي‌توان تبيين كرد؟
خباز: قانون اساسي ميثاق ملي ملت ما است. همه مردم نسبت به قانون اساسي احساس دين و مسئوليت دارند. منطق مي‌گويد كه هر انسان معقولي بايد قانون اساسي كشورش را بپذيرد و تا زماني كه اصلاحاتي در آن قانون به وجود نيامده آن قانون را با همه وجود قبول داشته باشد. قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران ظرفيت‌هايي دارد كه متاسفانه از آن استفاده نشده است.
* اصلاحات يعني استفاده از همه ظرفيتهاي قانون اساسي
فارس: چه كساني از ظرفيتهاي قانون اساسي براي پيشبرد اهداف نظام استفاده نكردند؟
خباز: از ابتداي انقلاب اسلامي از همه ظرفيتهاي قانون اساسي استفاده نشده است.منظورم مشخصا دولت و جريان خاصي نيست. ما به استفاده از همه ظرفيتهاي قانون اساسي اصلاحات مي‌گوييم. ما تاكيد داريم كه از پتانسيل‌هاي مغفول قانون اساسي تعريف اساسي صورت گيرد. پس با اين توصيف تعريف ما از اصلاحات، در چارچوب قانون اساسي است.
فارس: آيا شما فكر مي‌كنيد كساني مخالف استفاده از تمامي پتانسيل قانون اساسي باشند؟
خباز: من پاسخ اين سوال شما را نمي‌دانم و نمي‌خواهم گروهي را متهم كنم اما معتقدم كه تعاريف اصولگرايان با اصلاح‌طلبان در نحوه استفاده از ظرفيتهاي قانون اساسي متفاوت است. برخي مي‌كوشند وضعيت به طور فعلي باقي بماند. در صورتي كه هر انساني بايد براي رسيدن به وضع مطلوب تلاش كنند. اصلاحاتي كه من آن را قبول دارم در چارچوب قانون اساسي و منطبق با اصلاحات ديني است. همان اصلاحاتي كه امام سوم شيعيان برايش قيام كرد و براي آن به شهادت رسيد.
فارس: چرا تاكنون تعريف مشخصي از اصلاحات ارائه نشده است؟
خباز: ابتدا بايد بگويم كه كلمه اصلاحات يك واژه مبارك است اما بايد بررسي شود كه يك اصلاح‌طلب چه هدف و اراده‌اي را دنبال مي‌كند. اگر هر اراده‌اي در چارچوب قانون اساسي براي بهبود وضعيت مشاهده شود، ما اصلاح‌طلبان با آن همراهي مي‌كنيم. اما در عين حال بايد بگويم كه بايد تعريف مشخصي از اصلاحات صورت گيرد.
فارس: شما معتقديد كه جريان اصلاحات اكنون به يك تعريف واحد نرسيده است؟
خباز: من معتقدم اصلاحات هنوز تعريف نشده است. بر همين اساس بود كه رهبر معظم انقلاب در سفر به همدان فرمودند اصلاح‌طلبي و اصولگرايي در يكديگر تنيده شده‌اند و از يكديگر قابل تفكيك نيستند.
فارس: اصلاح‌طلبي و اصولگرايي چگونه با يكديگر جمع مي‌شوند؟
خباز: اينكه كسي بگويد اصلاح طلب است و اصولگرايي را قبول ندارد حرف مطلوبي نزده است به طور مثال ما اصلاح‌طلبان قانون اساسي را به عنوان يك اصول مهم قبول داريم و در قاعده اصولگرايي خود به اجراي صحيح قانون تاكيد مي‌كنيم.
* ولايت فقيه جز اصول پذيرفته شده اصلاح‌طلبان است
فارس: آيا ولايت فقيه جزء اصول اصلاح‌طلبان است؟
خباز: اصل مترقي 57 و 107 قانون اساسي به اصل ولايت مطلقه فقيه تاكيد دارد و من تعريف ديگري را قبول ندارم. معتقدم همه ما بايد حول محور قانون اساسي حركت كنيم و فراموش نكنيم كه ركن ركين قانون اساسي اصل ولايت فقيه است قانون اساسي همانند يك خيمه مي‌ماند كه ولايت فقيه ستون آن است. يكي از اصول اصلاح‌طلبان كه به آن پايبند هستند اصل ولايت فقيه است.
* شاگردان برجسته امام خميني رهبران اصلاح‌طلبان و اصولگرايان هستند
فارس: به نظر شما تئوريسين‌هاي دو جريان راست و چپ چه كساني بودند؟
خباز: شاگردان امام خميني (ره) در هر دو طرف جريان حضور داشتند، در يك جريان برخي از روحانيون كه شاگردان برجسته امام خميني بودند حضور داشتند ودر طرف ديگر بخش ديگري از شاگردان رهبر كبير انقلاب حضور داشتند اما اختلاف نظرهاي متعدد شاگردان امام را به دو دسته تقسيم كرد تا دو جريان سياسي در كشور شكل بگيرد.
فارس: اختلافات شاگردان امام به چه اموري محدود مي‌شد؟
خباز: اين اختلافات بعضا در امور اقتصادي، فقهي و سياسي خلاصه مي‌شد اما بعد از گذشت زمان شكاف اختلافات روز به روز گسترده‌تر شد. بايد به اين نكته اشاره كنم كه برخي از اين اختلافات بعضا خارج از اصول بوده و هست كه اين مسئله نگران‌كننده است.
* سروش رهبر اصلاح‌طلبان نيست؛ روش خاص خودم را دارم
فارس: نقش سروش در جريان اصلاحات چيست؟ سروش خود را رهبر جريان اصلاحات و بسياري از اصلاح‌طلبان خود را مريد وي مي‌دانند، نظر شما در اين باره چيست؟
خباز: من روش خاص خود را براي تعريف اصلاح طلبي دارم و ممكن است هر كسي هر چيزي بگويد و قرار نيست ما منتظر باشيم تا جواب اين و آن را بدهيم. من همانطور كه گفتم معتقدم رهبران اصولگرايان و اصلاح‌طلبان شاگردان امام خميني(ره) هستند و اظهار نظرهاي غيراصولي را قبول نداشته و هيچ گاه نخواهم پذيرفت.
فارس: نظر شما در خصوص تعاريف آقاي مرعشي از اصلاحات چيست؟
خباز: من تعريف خاص خودم را دارم و معتقدم كه آقاي مرعشي هم مي‌تواند اظهار نظر كند. ايشان را هم نمي‌توان رهبر جريان اصلاح‌طلب ناميد.
* رسانه‌هاي بيگانه دشمنان اصيل ملت ايران هستند
خباز: ابتدا بايد بگويم كه رسانه‌هاي بيگانه و غربي از روي حسن ظن و نيت خير اخبار مربوط به ايران را منتشر نمي‌كنند. بنابراين تاكيد دارم كه بگويم رسانه‌هاي بيگانه همانگونه كه امام راحل فرمودند دشمنان اصيل ملت ايران هستند و ما حرف آنها را قبول نداريم.
فارس: به نظر شما علل بروز اختلافات در درون جريان اصلاحات چه بود؟
خباز: در نحوه اداره كشور اصلاح‌طلبان با يكديگر اختلاف داشته و دارند. اگر بخواهيم شوراي هماهنگي اصلاحات را به طور مثال بررسي كنيم اين گروه‌ها تنها در نام آقاي خاتمي با يكديگر متحد بودند و اختلاف نظرهاي بسيار زيادي داشتند.
فارس: چرا آقاي خاتمي موفق به تعريف جريان اصلاحات جهت متحد كردن اين جريان نشد؟
خباز: اصلاحات را نبايد آقاي خاتمي تعريف كند چرا كه ايشان يكي از اعضاي جبهه اصلاحات است. اين تعريف را بايد همان رهبران جريان كه شاگردان امام خميني(ره) بودند، مي‌كردند كه متاسفانه آنها نيز چنين كاري را نكردند و امروز تاثيرگذاري لازم را براي اين كار ندارند. نه تنها مجمع روحانيون بلكه جامعه روحانيت نيز تاثيرگذاري اوليه خود را از دست داده است. احمدي‌نژاد و لاريجاني به عنوان رؤساي قوا چه زماني با جامعه روحانيت مشورت مي‌كنند؟
* اركان قدرت با خاتمي همراه نبودند
فارس: آقاي خاتمي را در پيشبرد اهداف جبهه اصلاحات چقدر موفق مي‌دانيد؟
خباز: دولت آقاي خاتمي رياست قوه مجريه را در اختيار داشت در حالي‌كه مجلس در اختيار اصولگرايان بود. اما زماني كه مجلس ششم بر سر كار آمد دولت و مجلس هم جريان و همفكر شدند. بر همين اساس برخي اقدامات از سوي آقاي خاتمي آغاز شد اما چون بقيه اركان قدرت ايشان را همراهي نكرد، اقدامات آقاي خاتمي به نتيجه نرسيد.
فارس: يعني شما معتقديد كه بايد دولتي سر كار مي‌آمد كه با همه اركان قدرت همراه باشد؟
خباز: بله. دولتي موفق است كه بتواند با اركان قدرت همراه باشد. البته بايد بگويم كه همين اركان قدرت طبق قانون اساسي عمل مي‌كنند و قانون اين اركان را تعريف كرده است.
* شوراي نگهبان قانوني و شرعي بودن مصوبات را تضمين مي‌كند
فارس: پيامدهاي مثبت وجود اين اركان قدرت چيست؟
خباز: شوراي نگهبان موظف است طبق قانون شرع مصوبات را مورد بررسي قرار دهد تا طرح غيرشرعي و غيرقانوني نام قانون به خود نگيرند. هدف از تشكيل شوراي نگهبان اين بوده كه اتفاق مشروطه در انقلاب اسلامي تكرار نشود. برهمين اساس شش حقوقدان با معرفي رئيس قوه و تائيد نمايندگان مردم بر قوانين و شش فقيه منتصب رهبري بر شرعي بودن قوانين نظارت كنند تا اين شورا قانوني و شرعي بودن مصوبات را تضمين نكند.
*اختلافات اصلاح‌طلبان در انتخابات هم مشاهده شد
فارس: چرا برخي از اصلاح‌طلبان در انتخابات هم اختلافات را كنار نگذاشتند؟
خباز: اصلاح‌طلبان با يكديگر اختلافات زيادي داشتند به طوري كه آقاي هاشمي رفسنجاني، آقاي معين، آقاي كروبي و مهرعليزاده به طور همزمان كانديداي جريان اصلاحات شدند. در حالي كه در جريان مقابل اتحاد محسوسي بين آقاي لاريجاني، احمدي‌نژاد و قاليباف مشاهده مي‌شود. آقاي كروبي روش خاص خودش را داشت، آقاي هاشمي هم همينطور، هركدام از اينها براي خدمت كردن روشي را انتخاب كرده بودند كه روش ديگر اصلاح‌طلبان يكسان نبود.
* نزديكان، وابستگان و همفكران آقاي هاشمي به جريان اصلاحات تمايل دارند
فارس: شما آقاي هاشمي رفسنجاني را در ليست اصلاح‌طلبان قرار داديد آيا او را اصلاح طلب مي‌دانيد؟
خباز: آقاي هاشمي در جريان مقابل ما حتما نيستند؛ شايد اين اظهار نظر هم صحيح نباشد بهتر است اين گونه بگويم تا شخصيت ايشان هم لطمه نخورد تمايل اطرافيان، بستگان، خانواده و همفكران ايشان به جريان اصلاح‌طلب است. و اينكه هاشمي رفسنجاني اصلاح‌طلب است يا اصولگرا بايد از خودش سوال كنيم.
* احمدي‌نژاد اصلاح‌طلبان را از بدنه اجرايي كشور جارو كرد
فارس: بعد از شكست جريان اصلاحات در انتخابات مجلس هفتم و دولت نهم اين جريان چگونه به كار خود ادامه داد؟
خباز: بعد از اينكه آقاي احمدي‌نژاد به عنوان رياست جمهوري انتخاب شدند به طور رسمي اعلام كردند كه نيروهاي جديدي را جايگزين اصلاح‌طلبان خواهد كرد. و من معتقدم كه ايشان به طور رسمي اصلاح طلبان را از كشور و از نهادهاي اجرايي جارو كردند و هيچ فرد اصلاح‌طلبي در مسند امور كشور باقي نماند مگر يك استاندار.
فارس: به نظر شما اين كار آقاي احمدي‌نژاد را آقاي خاتمي در دوم خرداد 76 انجام نداده بود؟
خباز: من نمي‌گويم كه آقاي احمدي‌نژاد نبايد اين كار را مي‌كرد ولي معتقدم اين مسئله به عرف تبديل شده است و در تمامي دنيا تقريبا اجرا مي‌شود مي‌خواهم بگويم كه ما بايد پست‌هاي سياسي را از پست‌هاي اجرايي جدا كنيم يعني اينكه وزير و معاون وزير را پست سياسي و از مدير كل‌ها به پايين را پست‌هاي اجرايي تعريف كنيم تا بعد از تغيير هر دولتي همانند دولت آقاي احمدي‌نژاد مدير مدارس ابتدايي عوض نشود.
فارس: چرا در انتخابات رياست جمهوري دهم اصلاح‌طلبان به نتيجه نرسيدند؟
خباز: اين دلايل خاص خودش را دارد و اظهار نظر من در اين خصوص كمكي به بهبود وضعيت نخواهد كرد. ما در انتخابات رياست جمهوري دهم دو كانديد اصلاح‌طلب داشتيم كه برخي از اصلاح‌طلبان همانند من از آقاي كروبي و برخي ديگر از آقاي موسوي حمايت كردند.
* نتيجه نگرفتن در انتخابات دهم رياست جمهوري براي اصلاح‌طلبان يك شكست بود
فارس: ضرباتي كه جريان اصلاحات از كانديداي خود در انتخابات اخير متحمل شد را قبول داريد؟
خباز: اينكه اصلاح‌طلبان در انتخابات شكست خوردند خود يك ضربه بزرگ است.رقابت به معناي دشمني نيست و رقيب متفاوت از دشمن است اما همين رقيب موجب رونق ما مي‌شود و اگر رقابتي نبود شاهد حضور 40 ميليوني مردم نبوديم و اين چهل ميليون رايي كه ما آن را حماسه مي‌ناميم و به بركت رقابت به وجود آمده است.
فارس: از اينكه وقتتان رادر اختيار ما قرار داديد تشكر مي‌كنيم اگر به عنوان بحث پاياني مطلبي داريد مي‌شنويم؟
خباز: من در پايان مي‌خواهم بگويم كه اصلاحات يك فكر است و شخص نيست كه بميرد و اين فكر اين است كه مي‌توان براي بهبود وضعيت فعلي نسخه بهتري ارائه كنيم من مي‌خواهم به كساني كه فكر مي‌كند اصلاح‌طلبان منزوي مي‌شوند بگويم كه فكر منزوي شدني نيست اما در عين حال تاكيد مي‌كنم كه تعريفم از اصلاحات هيچ گاه بيرون از قانون اساسي نبوده و نخواهد بود.
