عملكرد مربيان ملي در يك دهه اخير

ميروسلاو بلاژويچ
ميروسلاو بلاژويچ كروات در تاريخ چهارم ارديبهشت 1380 براي اولين بار روي نيمكت تيم‌ملي ايران نشست و در جام ال‌جي ايران را مقابل كره‌جنوبي هدايت كرد. اولين تجربه چيرو با ايران شكست يك بر صفر مقابل كره‌اي‌ها بود. باخت به كانادا و قطر و تساوي مقابل بوسني در بازي‌هاي ابتدايي باعث شد بلاژويچ شروعي تلخ با تيم‌ملي ايران داشته باشد. با وجود اين نتايج نه چندان جالب رفته رفته تيم‌ملي با چيرو اوج گرفت و به فرم ايده‌آل رسيد. پيروزي 5 بر 2 مقابل عمان اولين پيروزي بلاژ با تيم‌ملي ايران بود.

مهمترين تورنمنتي كه تيم‌ملي ايران با بلاژويچ تجربه كرد، رقابت‌هاي مقدماتي جام‌جهاني 2002 كره و ژاپن بود. چيرو اين رقابت‌ها را خيلي خوب آغاز كرد، اما با باخت مقابل بحرين در بازي آخر نتوانست جواز حضور مستقيم در جام‌جهاني را به دست آورد. تيم‌ملي در پلي‌آف ابتدا امارات را شكست داد تا حريف ايرلند شود اما مقابل اين حريف قدرتمند كم آورد و نتوانست راهي جام‌جهاني شود. عدم‌صعود ايران به جام‌جهاني باعث شد پرونده اين مربي بزرگ كروات با 19 بازي و كسب 78/1 امتياز به صورت ميانگين از هر بازي بسته شود.
پيروزي 4 بر صفر مقابل بوسني، بهترين و شكست 3 بر يك مقابل بحرين بدترين نتايج چيرو با تيم‌ملي ايران بود.


برانكو ايوانكوويچ
برانكو ايوانكوويچ كه با چيرو به فوتبال ايران آمده بود، بعد از بركناري استادش جاي او را روي نيمكت تيم‌ملي گرفت و نفر اول كادر فني تيم‌ملي ايران شد. در ابتدا كسي فكر نمي‌كرد مدت زمان حضور برانكو روي نيمكت تيم‌ملي ايران طولاني شود، اما او با اثبات توانايي‌هايش تا پايان جام‌جهاني 2006 سرمربي ايران باقي ماند. برانكو 17 بهمن 1380 براي اولين‌بار روي نيمكت تيم‌ملي ايران نشست و همانند استادش كارش را با باخت 3 بر 2 مقابل اسلواكي آغاز كرد. برانكو با تيم‌ملي ايران در تورنمنت‌هاي زيادي شركت كرد و درمجموع كارنامه قابل قبولي را از خود برجاي گذاشت. قهرماني در غرب آسيا، مقام سومي جام ملت‌هاي آسيا چين و صعود مستقيم همراه تيم‌ملي به جام‌جهاني از نكات مثبت كارنامه برانكو است. ناكامي او با تيم‌ملي در جام‌جهاني از نقاط تاريك كارنامه برانكو است. برانكو درنهايت بعد از 55 بازي بالاخره از تيم‌ملي جدا شد و با 32 پيروزي، 14 تساوي و 9 شكست به كارش پايان داد. برانكو به صورت ميانگين از هر بازي دو امتياز گرفت تا هم از لحاظ آماري كارنامه قابل قبولي داشته باشد و هم پرافتخارترين مربي يك دهه اخير فوتبال ايران شود.
پيروزي 7 بر صفر مقابل لائوس بهترين نتيجه و شكست 3 بر يك مقابل مكزيك بدترين نتيجه برانكو با تيم‌ملي ايران بود.


امير قلعه‌نويي
با رفتن برانكو كروات بالاخره عصر مربيان خارجي در تيم‌ملي به پايان رسيد و نوبت ايراني‌ها شد تا خودي نشان دهند. در اين ميان خرد جمعي قلعه‌نويي را سرمربي تيم‌ملي كرد تا او تيم را آماده حضور در جام ملت‌ها كند. قلعه‌نويي 17 مرداد 85 رسما سرمربي تيم‌ملي شد و كارش را با پيروزي مقابل امارات آغاز كرد. هر چند تيم‌ملي در زمان اين مربي بازي‌هاي زيبايي را به نمايش نمي‌گذاشت اما از لحاظ امتيازگيري خيلي خوب عمل مي‌كرد. قلعه‌نويي در مدت زمان حضورش در تيم‌ملي تنها يك باخت آن هم يك شكست در بازي دوستانه را تجربه كرد و در جام ملت‌ها هم در ضربات پنالتي حذف شد. قلعه‌نويي در جام ملت‌ها از دور مقدماتي تيم را بالا آورد، اما در يك‌چهارم در ضربات پنالتي به كره‌جنوبي باخت تا پرونده اين مربي هم در تيم‌ملي بسته شود. قلعه‌نويي به صورت ميانگين از هر بازي 11/2 امتياز كسب كرد تا از لحاظ امتياز‌آوري بهترين مربي يك دهه اخير باشد. پيروزي 8 بر يك مقابل جاماييكا بهترين نتيجه و شكست 4 بر صفر مقابل مكزيك بدترين نتيجه قلعه‌نويي با تيم‌ملي ايران بود.


علي دايي
بعد از به نتيجه نرسيدن بحث خرد جمعي، با رفتن قلعه‌نويي مسوولان تصميم گرفتند خودشان تصميم بگيرند و شهريار را به يكباره سرمربي تيم‌ملي كنند. علي دايي دوم فروردين 87 براي اولين‌بار روي نيمكت تيم‌ملي نشست و با شكست مقابل بحرين استارت خوبي نزد.
دايي قرار بود تيم‌ملي ايران را راهي جام‌جهاني كند، اما در ميانه راه به دليل كسب نتايج ضعيف از كار بركنار شد. دايي در فروردين 88 در ورزشگاه آزادي به عربستان باخت تا اخراج شود و جايش را به مربي بعدي بدهد. دايي درمجموع 25 بار روي نيمكت تيم‌ملي ايران نشست و حاصل تلاش او 15 پيروزي، شش تساوي و چهار شكست بود. پيروزي 6 بر صفر مقابل سنگاپور بهترين نتيجه تيم‌ملي با دايي بود و شكست 2 بر يك هم بدترين نتيجه شهريار در تيم‌ملي ايران بود.

افشين قطبي
با بركناري علي دايي، مسوولان تصميم گرفتند هدايت تيم‌ملي را در سه بازي آخر مقدماتي جام‌جهاني به مربي بسپارند كه دو كره را مثل كف دستش مي‌شناسد و قول صعود به جام‌جهاني را داده است. قطبي سرمربي تيم‌ملي شد تا فوتبال ايران را مسافر آفريقا كند، اما موفق به اين كار نشد و در رسيدن به هدفش ناكام ماند. با وجود اين ناكامي قطبي در سمتش ابقا شد تا در جام ملت‌ها هم سرمربي تيم‌ملي ايران باشد. قطبي پيش از جام ملت‌ها در غرب آسيا قهرماني را از دست داد و در جام ملت‌ها هم به كره‌جنوبي باخت تا با كارنامه‌اي ضعيف فوتبال ايران را ترك كند. قطبي در مدت زمان حضورش در تيم‌ملي نه از لحاظ آماري عملكرد خوبي داشت و نه افتخاري در تورنمنت‌هاي مختلف كسب كرد. قطبي بعد از هشتمين باختش با فوتبال ايران خداحافظي كرد.

موقت‌ها
در ميان اين رفت‌وآمدها مربياني بودند كه در يك دهه اخير روي نيمكت تيم‌ملي ايران نشستند. همايون شاهرخي، منصور ابراهيم‌زاده و روته‌مولر مربيان موقتي بودند كه روي نيمكت تيم‌ملي نشسته و سرمربي تيم‌ملي ايران شدند. بررسي عملكرد اين مربيان در تيم‌ملي خالي از لطف نخواهد بود.