تاكنون مقام يا منبع موثقي درباره دست هاي پشت پرده دوران حاكميت طالبان و علل حمله به كنسولگري ايران در 'مزارشريف' افغانستان كه به شهادت ديپلمات ها و خبرنگار ايرنا انجاميد سخني شفاف و رسمي نگفته است؛ هنوز حتي اميدي براي شناسايي و مجازات عاملان اين جنايت وحشتناك وجود ندارد.
به گزارش روز دوشنبه ايرنا دفتر كابل، مروري به آنچه سال 1377 در شمال افغانستان رخ داد همه را به حيرت وامي دارد كه چرا طالبان براساس يك برنامه از پيش طراحي شده، بلافاصله پس از ورود به مزارشريف، ' يك نفر را مامور كردند تا نشاني كنسولگري ايران را به آنان نشان دهد'؟
ماجراي شهادت مظلومانه ديپلمات هاي ايراني همراه با شهيد' محمود صارمي' مسئول دفتر خبرگزاري جمهوري اسلامي(ايرنا) در افغانستان بسيار حزن آلود است اما وقتي مسائل پشت پرده اين جنايت طالبان افشا مي شود، موضوع دردناك تر و وحشيانه تر مي شود.
براساس شواهد موجود، طالبان به محض ورود به مزارشريف، هيچ كاري نكردند مگر حركت به سمت كنسولگري ايران و شهادت ايرانيان.
** ماجراي تصرف مزارشريفطالبان كه بيشتر نقاط افغانستان ازجمله پايتخت و قلب اين كشور را گرفته بودند، از سال 1376 به دنبال تصرف مناطق شمالي و مركز استان 'بلخ'يعني شهر مزارشريف بودند كه تحت سيطره جبهه متحد شمال متشكل از نيروهاي افغان قرار داشت.
اعضاي اين گروه حتي يكبار توانستند مزارشريف را براي مدت كوتاهي در سال 76 به تصرف درآورند اما جبهه متحد شمال كه در هماهنگي گروههاي مختلف افغان در همراهي با مردم عليه طالبان ايستادگي مي كردند، اين مهاجمان را مجبور به عقب نشيني كردند تا اينكه طالبان پس از اطراق در 'قندوز' و تجديد قوا دوباره توانستند مردادماه سال 77 شهر مزارشريف را به محاصره درآورند.
براساس گزارش ها حدود يكماه جنگ طالبان با گروههاي افغان در مزارشريف ادامه داشت تا اينكه به علت خيانت برخي افراد، طالبان توانستند از يك بخش وارد شهر مزارشريف شوند.
زمان ورود طالبان به مزارشريف روز 17 مردادماه سال 77 گزارش شده است.
** 17 مرداد و روز تاريخي براي ايرانيانسقوط شهر مزارشريف افغانستان در مردادماه سال 1377 براي همه جهان خبري تكان دهنده بود اما براي ايرانيان بسيار دردناك تر؛ 9نفر از ديپلمات هاي كنسولگري و خبرنگار ايرنا در اين رويداد به طور غيرمنتظرانه و مظلومانه به دست طالبان متحجر به شهادت رسيدند.
اعلام خبر شهادت اين ايرانيان به آن شكل مظلومانه كه حتي با بي احترامي به پيكرهايشان از سوي طالبان همراه شد، ايرانيان را عزادار كرد؛ ابتدا كسي خبر نداشت، همه مي دانستند كه مزارشريف سقوط كرده اما براساس آخرين تماس شهيد ريگي سرپرست كنسولگري به وزارت خارجه و شهيد صارمي خبرنگار ايرنا همه مي دانستند كه طالبان وارد شهر شده اند.
شهيد صارمي كه محل فعاليتش ساختماني رو به روي كنسولگري بود و براي درامان ماندن و بودن در كنار ديپلمات ها به كنسولگري آمده بود، هنگامي آخرين گفت و گوي تلفني خود با همكارانش را قطع كرد كه گفته بود: من محمود صارمي خبرنگار خبرگزاري جمهوري اسلامي هستم، گروه طالبان چند ساعت پيش وارد مزارشريف شدند، خبر فوري مزارشريف سقوط كرد؛ اينجا محل كنسولگري ايران در مزارشريف است، عده اي از افراد طالبان در محوطه كنسولگري ديده مي شوند به من بگوييد چه وظيفه اي... .
شهيد صارمي همچنين تلفني گفته بود: طالبان به زور وارد كنسولگري شدند، صدايشان در حياط به گوش مي رسد، من بايد بروم، بايد قطع كنم..... .
هنوز كسي نمي دانست طالبان ديپلمات ها و خبرنگار ايرنا را پس از چند دقيقه در زيرزمين ساختمان جمع و بدون توجه به قواعد ديپلماتيك جهاني، به شكلي بسيار مظلومانه تيرباران كرده اند.
حتي هنوز كسي نمي دانست كه عصر آن روز پيكر شهدا به گودالي در خارج از كنسولگري با اهداف مشخص منتقل شده بود تا نشان دهند كه اين افراد در بيرون از كنسولگري بوده اند و اين جنايت كار آنان نبوده است.
** پشت پرده اقدام ننگين طالبانتاكنون بسيار درباره جزييات شكل گيري اين رويداد و آنچه در كنسولگري ايران در مزارشريف اتفاق افتاده، روايت شده كمتر درباره علل پشت پرده اين جنايت و اينكه چرا طالبان به محض ورود به اين شهر اين اقدام را انجام دادند، سخني به ميان آمده است.
يك كارشناس امور سياسي افغانستان كه به مسائل دوران حاكميت طالبان آگاهي كامل دارد در گفت و گويي اختصاصي با خبرنگار ايرنا به بيان واقعه پشت پرده اين جنايت پرداخت و از نيت اصلي طالبان پرده برداشت.
' وحيد مژده' در پاسخ به نخستين پرسش خبرنگار ايرنا دفتر كابل اينگونه پاسخ داد: 'برخي جريان ها داخل طالبان نميخواستند اين افراد به غير از اين كشور دريچه ديگري براي ارتباط با كشورهاي همسايه و خارجي داشته باشند'.
وي افزود: 'از سوي ديگر تعدادي از همين جريان هاي داخل طالبان كه يكسر آن به بعضي حلقه ها در پاكستان وصل بود ميخواستند با شهادت ديپلماتهاي ايراني جنگ ايجاد كنند'.
مژده ماجرا را اينگونه بيشتر توضيح داد: شهادت ديپلماتها و خبرنگار ايراني،به زعم طالبان افكندن دامي براي ايران و كشاندن اين كشور در جنگي ناخواسته بود كه اگر رخ مي داد بايد سالها در آن مصروف ميماند.
اين آگاه امور سياسي افغان تاكيد كرد: بعضي از حلقه هاي خاص درون طالبان متصل به بعضي ها در پاكستان از يكسو مي خواستند رابطه بازرگاني با افغانستان داشته باشند كه كشورهاي همسايه در آن شريك نباشند و ازسويي ديگر براي محدود كردن طالبان و جلوگيري از ارتباط مستقيم با كشورهاي همسايه، چنين طرحي را ريختند.
اين كارشناس افغان اظهارداشت: 'من به ياد دارم زماني كه طالبان براي دومين بار به مزارشريف حمله كردند و اين شهر را به تصرف درآوردند، خبر كشته شدن ديپلماتهاي ايراني به وزارت خارجه دولت طالبان رسيد كه اين كار، نوعي حيرت را در ميان مسئولان وزارت خارجه زمان طالبان برانگيخت'.
مژده ادامه داد: در آن وقت با تعدادي از مسئولان طالبان در مورد كشته شدن ديپلماتهاي ايراني گفت وگو كردم، آنان خواهان پيگيري اين مسئله بودند كه بايد مشخص شود چه كساني در پشت اين رويداد (شهادت ديپلماتهاي ايراني) قرار دارند.
اين كارشناس افغان اضافه كرد: 'بعد از مدتي روشن شد يكي از فرماندهان طالبان به نام ملادوست محمد با افرادش كه در ميان آنان تعدادي از افراد پاكستاني نيز وجود داشتند، دست به كشتار اين ديپلماتها زده بودند.
** اقدام هدفمند طالبان براي شهادت ايرانيانوي تصريح كرد: همه شواهد موجود بود كه اين افراد بصورت خودسر دست به چنين اعمالي ( شهادت ديپلمات هاي اايراني) نبرده بودند و دستهاي قدرتمند پشت پرده، اين روند را رهبري ميكرد.
مژده خاطر نشان كرد: 'وكيل احمد متوكل'( وزير خارجه سابق دوران طالبان) نيز در آن زمان گفت 'كساني كه دست به اين عمل زدند در صف ما بودند، اما از ما نبودند'.
اين كارشناس تصريح كرد: متوكل اين حرف را با دقت تمام و حساب شده به زبان آورده بود.
وي ادامه داد: يك گروه از قندهار مامور شده بود تا به مزارشريف بروند و قضيه ( شهادت ديپلمات ها) را پيگيري كند اما آنان موضوع را درست پيگيري نكردند، باوجودي كه دستور پيگيري اين حادثه داده شده بود.
** طالبان ماجرا را پيگيري نكردنداين كارشناس افغان در پاسخ به اين پرسش كه 'ماجراي پيگيري اين موضوع چه شد'، گفت: طالبان بايد موضوع قتل ديپلماتهاي ايراني را پيگيري ميكردند اما آنان چنين كاري را انجام ندادند، اين موضوع نشانگر دستهاي پشت پرده است كه نميگذاشتند قضيه پيگيري شود.
** كنسولگري ايران، نخستين ماموريت طالبانوي اظهارداشت: يكي از مسئولان طالبان در گفتوگو با من در همان زمان فاش كرد كه همزمان با رسيدن آنان به مزارشريف فردي را دستگير كردند تا آنان را تا ساختمان كنسولگري و ديپلماتهاي ايراني راهنمايي كند.
مژده افزود: اين فرد كه در ميان طالبان فعاليت مي كرد، خود اعتراف كرد، طالبان كه در مزارشريف رفته بودند موقعيت كنسولگري جمهوري اسلامي ايران را نمي شناختند اما شخص بازداشت شده، طالبان را تا كنسولگري راهنمايي كرده بود.
وي تاكيد كرد: طالبان از اين جنايت خود هيچ نفعي نبردند، رابطه طالبان با جمهوري اسلامي ايران با انجام اين عمل به تيرگي گرائيد در حالي كه همين طالبان مي گفتند كه نياز دارند با همسايههاي خود رابطه حسنه داشته باشند.
مژده اظهارداشت: در آن زمان حتي بحث جنگ بين دو كشور نيز گمانه زني مي شد و به نظر مي رسيد طالبان به زعم خود مي خواسته اند دامي براي ايرانيها در افغانستان گذاشته باشند تا شايد با كشتن ديپلماتها، ايرانيها دست به عمليات در افغانستان بزنند.
وي ادامه داد: درصورت عمليات نظامي ايران در افغانستان طبيعي بود كه طالبان خط دفاعي نداشتند و ايرانيها ميتوانستند قسمتي از خاك افغانستان را اشغال كنند و با اين كار ايران، البته كشورهاي عربي در رابطه با طالبان تجديد نظر ميكردند.
كارشناس افغان گفت: طالبان گمان داشتند دامي براي ايران پهن كرده اند و ميخواستند بعدها به آن شكلي مذهبي نيز بدهند.
** درايت ايرانيانمژده تاكيد كرد: اما اين نقشه طالبان با سياست و درايت درست ايرانيها خنثي شد و براي كشورهاي پشت پرده چنين سياستي حيرت كننده بود.
وي اين اقدام طالبان عليه ايرانيها را يك نقشه از پيش طراحي شده خواند و اظهارداشت: در آن زمان گروهي از پاكستان به افغانستان آمده بودند و من در صحبت با يكي از آنان از احتمال جنگ ميان ايران و افغانستان به وي خبر دادم و نظرش را در اين مورد جويا شدم.
مژده افزود: وي لبخندي زد و گفت كه' اگر جنگ صورت گيرد به ضرر افغانها و طالبان نيست'.
وي تاكيد كرد: من اين حرف را تعجبآور خواندم كه چطور مي شود ميان دو كشور جنگ شود اما به ضرر افغانها نباشد؛ در حالي كه طالبان قدرت نظامي هم نداشتند تا در برابر نيروهاي ايراني مقاومت كنند.
** انفجار قندهار نيز كارخودشان بوداين كارشناس افغان در ادامه انفجار شهر قندهار كه در نزديكي خانه 'ملا عمر' سركرده طالبان رخ داد را نيز از اين دست برنامههاي از پيش طراحي شده عليه ايران خواند و گفت:' در اين انفجار دو برادر و يك همسر ملاعمر جان باختند و بعدها همان حلقه هاي پاكستاني اسنادي را در اختيار طالبان گذاشتند كه اين كار توسط ايرانيها انجام شده است'.
وي افزود: اين انفجار چند ماه پس از تصرف مزارشريف رخ داد.
مژده تاكيد كرد: اين تلاشها از سوي برخي منابع پاكستاني مستقر در طالبان صورت ميگرفت تا رابطه طالبان فقط و فقط با پاكستان باشد و كشورهاي ديگر در اين روند شريك نباشند.
** طالبان عمدا از خواست ايران سر باز زدندمژده در پاسخ به اقدامات طالبان درباره واقعه مزارشريف گفت: ايران از طالبان خواست تا عاملان اين حادثه را بازداشت كنند اما طالبان اين خواسته را يك نوع فشار بر خود تلقي كردند و از پذيرفتن آن سر باز زدند.
** تحقيقات خصوصي طالبانوي تصريح كرد: براساس گزارش هاي موجود، طالبان بصورت خصوصي تحقيقاتي را درزمينه واقعه مزارشريف انجام دادند و دريافتند كه برخي جريان هاي پاكستاني با دخالت و ورود به گروه ملادوست محمد دست به اين كار زده بودند.
مژده خاطر نشان كرد: شخص ملادوست محمد نيز در جنگ مزارشريف با تعدادي از افراد خود كشته شد و قضيه تا امروز پوشيده ماند و كسي ندانست كه بعد از آن چه گذشت.
به گزارش ايرنا درحالي 13سال از جنايت دردناك شهادت ديپلمات ها و خبرنگار ايرنا در مزارشريف مي گذرد كه عاملان اين واقعه مجازات نشده اند.
در حمله طالبان ' ناصر ريگي'، ' محمد ناصر ناصري'،' نورالله نوروزي'،' رشيد پارياو فلاح' ،'مجيد نوري نياركي' ،'كريم حيدريان'،' محمد علي قياسي' و ' حيدرعلي باقري' از ديپلمات ها و' محمود صارمي' مسئول دفتر خبرگزاري جمهوري اسلامي ايران در مزارشريف مظلومانه به شهادت رسيدند.
