وب نوشت یا وبلاگ که به آن تارنوشت یا تارنگار یا بلاگ هم میگویند، نوعی از صفحات اینترنتی است با محتوای شخصی که مطالب آن بر مبنای زمانی که ثبت شده گروهبندی و به ترتیب از تازهترین رخداد به قدیم ارائه میگردد.
به گزارش «تازه»، نویسنده وبنوشت، وبنویس یا تارنویس و یا بلاگر نامیده میشود و ممکن است بیش از یک نفر باشد. «وبنویس» به گزارش مداوم رویدادها، خاطرات، و یا عقاید یک شخص یا یک سازمان میپردازد. واحد مطالب در وبنوشت، «پست» است، در حالی که واحد مطالب در وبگاه «صفحه» میباشد. معمولاً در انتهای هر مطلب، برچسب تاریخ و زمان، نام نویسنده و پیوند ثابت به آن یادداشت ثبت میشود. فاصله زمانی بین مطالب وبنوشت لزوماً یکسان نیست و زمان نوشتهشدن هر مطلب به خواست نویسنده وب نوشت بستگی دارد. مطالب نوشته شده در یک وب نوشت همانند محتویات یک وب گاه معمولی در دسترس کاربران قرار میگیرد. در بیشتر موارد وبنوشتها دارای روشی برای دسترسی به بایگانی یادداشتها هستند (مثلاً دسترسی به بایگانی بر حسب تاریخ یا موضوع).
واژه وبلاگ اولینبار توسط «یورن بارگر» استفاده شد که یک همآمیزی از دو واژه وب و لاگ است. واژه لاگ، واژهایست از ریشه واژه یونانی «لوگاس» که در قرون میانه در معنای دفتر گزارش سفر کشتیها به کار میرفته است. لاگ در زبان تخصصی رایانه به پروندههایی گفته میشود که گزارش وقایع رخداده در رایانه را ثبت میکنند.
بارگر در سال ۱۹۹۷ واژهٔ وبلاگ (Weblog) را ابداع کرد بلاگ نیز شکل کوتاهشده وبلاگ است. در این میان نخستین وب نوشت دنیا (SCRIPTING NEWS) متعلق به دیوید واینر بود. در آغاز سال ۱۹۹۹، بیست وسه وب نوشت در اینترنت وجود داشت و در عرض چند ماه تعداد آنها به میلیون ها وب نوشت رسید که از نقاط مختلف جهان مینوشتند. لازم به ذکر است که هم اکنون در دنیا بیش از 133 میلیون وبلاگ فعال وجود دارد. اینفوگرافی زیر به خوبی این آمار را نشان می دهد:
اینفوگرافی فعالیت بلاگرها در دنیای مجازی در ایران نیز نخستین وبنوشت را «سلمان جریری» در ۱۶ شهریور ۱۳۸۰ ایجاد کرد (وبلاگ او در اوایل بیشتر به مسایل اجتماعی و سیاسی میپرداخت و کمکم بیشتر در زمینه تکنولوژی تخصصی شد.) و سپس موج وب نویسی با انتشار راهنمای ساخت وبنوشت توسط «حسین درخشان» در ایران آغاز شد و در سال اول حدود ۱۰۰ وب نوشت ایجاد شد و سالهای بعدی با ایجاد سرویسهای پرشین بلاگ، بلاگ اسکای و بلاگفا به دهها هزار وبلاگ رسید. در میان افغانان نیز نخستین وبنوشت را «ضیا افضلی» به نام «غزل امروز افغانستان» از کانادا نوشتهاست. نخستین وبنوشتی که از داخل افغانستان نوشته شدهاست را «وحید پیمان» ایجاد کرد.
سلمان جریری، نخستین وب نویس ایران
در این میان در ایران در بین سال های 1380 تا 90 ده ها وبگ ها برای ارائه خدمات به بلگرها در ایران تشکیل شده اند که از میان مهمترین انها می توان به پرشین بلاگ، بلاگفا و میهن بلاگ اشاره نمود. در این رابطه باید گفت که؛ پرشینبلاگ، نخستین سرویسدهنده وبلاگ فارسی است که ۲۳ خرداد ۱۳۸۱ کار خود را رسما آغاز کرد. پیش از پرشینبلاگ، علاقهمندان به وبلاگنویسی از طریق سایت بلاگر اقدام به این کار میکردند و با ورود پرشینبلاگ به این عرصه، جهش ناگهانی در وبلاگنویسی ایران رخ داد که با ورود دیگر سرویسها همچون بلاگفا، میهن بلاگ، بلاگ اسکای و پارسی بلاگ ادامه یافت. عطا خلیقی سیگارودی، بهرنگ فولادی، و سهند قانون از بنیانگذاران نخستین پرشینبلاگ در ۲۳ خرداد ۱۳۸۱ بودند.