پس از موفقيت رزمندگان اسلام در عمليات فتح‌المبين در فروردين 1361 منطقه عمومي خرمشهر در ادامه آزادسازي مناطق اشغالي مد نظر طراحان نظامي ايران قرار گرفت. در خلال عمليات فتح‌المبين افرادي مأمور كار روي اين منطقه شده و بلافاصله پس از عمليات فتح‌المبين كليه فرماندهان براي انجام عمليات بيت‌المقدس به اين منطقه آمدند و از آنجايي كه منطقه عملياتي خرمشهر تنها منطقه مهم باقي مانده در دست دشمن بود، نيروهاي عراقي مطمئن بودند، عمليات بعدي رزمندگان ايراني در خرمشهر خواهد بود و فرماندهان نظامي ايران با علم به اين موضوع سرعت عمل را از اولويت‌هاي اصلي عمليات قرار دادند.
عملیات بیت‌المقدس طی بیست روز طراحی شد و قرارگاه‌ها و یگان‌ها موظف شدند به سرعت در منطقه حاضر شده و به شناسایی دشمن و زمین منطقه عملیات اقدام کنند.
دشمن در این منطقه تا پیش از آغاز عملیات پنج لشکر و یک تیپ پیاده زرهی و مکانیزه مستقر کرده بود و تا پایان عملیات این آمار به ۹ لشکر و ۱۵ تیپ افزایش یافت.
استعداد نیروهای خودی در این عملیات هفت لشکر و چهار تیپ مستقل بود که در مجموع ۲۷ تیپ پیاده، زرهی و مکانیزه برای عملیات به کار گرفته شد.
با توجه به موقعیت منطقه عملیات و استقرار دشمن منطقه عملیات به سه محور تقسیم شده و سه قرارگاه مامور انجام عملیات شدند. قرارگاه قدس در محور شمالی، قرارگاه فتح در محور میانی و قرارگاه نصر در محور جنوبی.
عملیات در ساعت سی دقیقه بامداد روز دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ با رمز یا علی (ع) آغاز شد. اجرای عملیات دقیقا مطابق طراحی عملیات انجام شد؛ افزون بر اینکه قرارگاه فجر در جریان آزادسازی شهر خرمشهر به قرارگاه نصر کمک کرد و در آن منطقه وارد عمل شد، در این عملیات از دشمن ۱۹۰۰۰ هزار نفر اسیر و ۵۴۰۰ کیلومتر مربع از سرزمینهای اشغالی آزاد شد.
اسناد این حماسه بسیارند؛ اسنادی که حکایتگر بزرگی این حماسه و همت و ایمان رزمندگان اسلام و ذلت و زبونی ارتش بعث عراق هستند.
برخی از این اسناد را با هم مرور می‌کنیم: 1) نخستین طرح عملیات: قرارگاه مرکزی کربلا، نخستین طرح عملیاتی کربلا ۳ از سلسله عملیات دوازده گانه مصوب را برای آزادسازی سرزمین اشغالی و فتح کربلا به منظور آزاد سازی خرمشهر، هویزه و پادگان حمید ابلاغ می‌کند.
در این طرح پس از تعیین مأموریت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران، اهداف عملیات را در هفت بند برشمرده و سازمان رزم و چگونگی ادغام واحدهای سپاه و ارتش را تعیین کرده است.
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص103)
2) ابلاغ رمز عمليات:رمز مرحله نخست عمليات از طرف فرماندهي مشترك قرارگاه قدس به يگان‌هاي تابعه ابلاغ شد:
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص 125)
۳) نام رمز یا کلمه شناسایییگانهای واحدهای نظامی در همه مواقع برای شناسایی افراد در شب از اسم شب استفاده می‌کنند. این موضوع در شب‌های عملیات کاربردی بیشتری دارد، زیرا یگان از موضع ثابت خارج شده و با شمار بسیاری نیرو در حال عملیات و جابجایی است؛ بنابراین، ضروری است بین فرماندهان و رزمندگان در تاریکی شب، نام واحدی از پیش تعیین شده باشد تا در مواقع ضروری از آن استفاده کنند. سردار شهید احمد کاظمی فرمانده تیپ ۸ نجف اشرف برای شب نخست عملیات بیت المقدس، کلمه شناسایی «یا محمد. یا علی» را که توسط قرارگاه فتح تعیین شده ابلاغ می‌کند.
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص 124 )
۴) سند عراقی (۱)گزارش حمله نيروهاي خودي در مرحله سوم عمليات بيت المقدس:
هادي عبدالجواد النقاخ، فرمانده عراقي مستقر در خرمشهر به رده مافوق اعلام مي كند در اثر حمله نيروهاي ايراني واحدهاي تحت امر او از پیرامون خرمشهر عقب‌نشيني كرده و در درون شهر خرمشهر مستقر شده اند.
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص 149 )
۵) سند عراقی (۲)جوخه اعدام براي فراريان دفاع از خرمشهر:
غانم يونس احمد، فرمانده پليس خرمشهر، دستور تشكيل جوخه اعدام را صادر كرده و در آن تأكيد مي‌كند هر كس در دفاع از خرمشهر كوتاهي كند و قصد فرار داشته باشد، اعدام مي‌شود:
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص 148)
۶) سند عراقی (۳)انتصاب فرمانده جديد ارتش عراق براي دفاع از خرمشهر:
در مورخ 19/2/1361 همزمان با آغاز مرحله سوم عمليات بيت المقدس، غانم يونس احمد، فرمانده پليس خرمشهر، فرمانده تيپ 113 را براي حراست از خرمشهر به فرماندهي تيپ 22 منصوب كرده و تأكيد مي‌كند همه واحدها موظفند تا آخرين نيرو و آخرين سرباز از خرمشهر دفاع كنند.
(منبع: فصلنامه نگين ايران / شماره 38 / ص150)
روح شهدا شاد