سرلشكر پاسدار غلامعلي رشيد تشریح کرد:
خرمشهر چگونه آزاد شد؟
در سال نخست جنگ، تفکر خلاق نبود که ما را جمع کند. شهید صیاد شیرازی و آقا محسن هم بود، ولی اینها در رأس قدرت سپاه و ارتش نبودند. در سال دوم تحولی برگرفته از تفکر و عزم و اراده فرماندهان بزرگوار ما پدید آمد که همان سرآغاز پیروزی‌ها شد.
آزاد سازی خرمشهر آنچنان مهم بود که پیر جماران در ترسیم بزرگی‌اش، آن را کار خدای متعال دانست. در گذر روزها و ماه‌ها و سال‌ها، هر چه از یاد نسلهای اول و دوم انقلاب رفته باشد، این برگ از تاریخ اما در برابر چشمان ایشان است. نسلهای سوم و چهارم انقلاب اما باید بدانند، فرزندان ایران در دفاع مقدس چه حماسه‌ها آفریدند و چه غوغاها به پا کردند در برابر آن فرومایگان که به هوای جولان در سرزمین پارسیان آمده بودند.
جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح که از یادگاران دفاع مقدس در عملیات بیت المقدس، است و در آن عملیات فرمانده قرارگاه فتح سپاه بود، این گونه از فتح خرمشهر می‌گوید:
عملیات بیت المقدس یکی از دوازده عملیات بزرگ و گسترده ما در هشت سال دفاع مقدس، بود. این عملیات‌ها ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس و والفجر مقدماتی و یکم، عملیات رمضان، خیبر و بدر و فاو و کربلای ۵ و والفجر ۱۰ بودند.
در عملیات بیت المقدس، انصافاً همه نیروهای ارتش و سپاه و شاید دو سوم نیروی زمینی ارتش بودند. لشکر ۹۲ و ۲۱ و ۷۷ و ۱۶ و تیپ‌های متعدد مثل ۵۵ هوابرد و ۲۳ نوهد و ۵۸ ذوالفقار و ۳۷ زرهی و یگانهای سپاه هم همین طور، تمام یگانهای سپاه هم در این عملیات بودند. ۳۱ عاشورا، ۴۱ ثارالله، ۴۳ نور به فرماندهی شهید بزرگوار علی هاشمی ۲۱ امام رضا (ع)، ۸ نجف، ۱۴ امام حسین (ع)، ۲۵ کربلا، ۷ ولیعصر، ۲۷ حضرت رسول، ۱۹ فجر، ۳۳ المهدی و ۴۶ فجر و ۲۲ بدر. و هوانیروز و نیروی هوایی ارتش و حتی نیروی دریایی ارتش و کل تجهیزات مهندسی جهادسازندگی در این صحنه‌ها حضور داشتند. من درباره اهمیت فتح خرمشهر و عملیات بیت المقدس می‌خواهم به نکاتی بپردازیم.
برای بیان اهمیت فتح خرمشهر می‌توان عملیات بیت المقدس را از زوایای گوناگونی بررسی کرد. ما می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که فتح خرمشهر چه نقش و جایگاهی در روند تحولات جنگ داشته است؟
ـ ما می‌توانیم برای پاسخ به این پرسش، به چند نکته اشاره کنیم؛ فتح خرمشهر پایان یک دوره و آغاز یک دوره جدید است و ماهیت جنگ را تغییر داد. به هر حال دشمن در آغاز تجاوز از مرز‌ها گذر می‌کرد و شهرهای بسیاری از ما به اشغال دشمن درمی‌آید و ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ما را دشمن تصرف کرد و در سال اول جنگ موفق نشدیم، هیچ نقطه‌ای از سرزمینهای اشغالی را آزاد کنیم، ولی در سال دوم جنگ، تحول بزرگی روی داد و با یک استراتژی نظامی و عملیاتهای موفق و سلسله‌وار، دشمن را با قدرت به عقب راندیم تا به مرز‌ها رسیدیم.
عمده عملیاتهای ما در استان خوزستان بود و نیمه جنوبی استان ایلام. دشمن در مرز خوزستان و انتهای جنوبی استان ایلام ـ که جمعاً نزدیک ۳۰۰ کیلومتر مرز داریم ـ ۱۰ هزار کیلومتر مربع از سرزمینهای ما را اشغال کرده بود و در مابقی مرز که حدود ۱۰۰۰ کیلومتر است، ۵ تا ۶ هزار کیلومتر مربع را اشغال کرده بود و این اهمیت مناطق اشغالی را در خوزستان می‌رساند. ما با چهار عملیات پی در پی در سال دوم جنگ، نزدیک به ده هزار کیلومتر مربع را آزاد کردیم.
دوره جدید با فتح خرمشهر آغاز و یک تصمیم استراتژیک توسط حضرت امام و شورایعالی دفاع گرفته شد و ما وارد خاک عراق شدیم و جنگ به شش سال دیگر ادامه پیدا کرد.
با فتح خرمشهر، ماهیت جنگ عوض شد؛ یعنی تا پیش از فتح خرمشهر اگر اهداف صدام و رهبران بعثی عراق براندازی و سقوط نظام و تهدید جدی انقلاب اسلامی و نابود انقلاب و لغو قرارداد سال ۱۹۷۵ بود، با فتح خرمشهر همه این اهداف از میان رفت و ایران را به قله پیروزی رساند و بر عکس عراق در آستانه سقوط قرار گرفت. قدرت نظامی عراق که توانسته بود ظرف یک تا دو سال قدرتهای جهان و حتی قدرتهای منطقه را متقاعد ساخته بود که قدرت نظامی عراق قدرت بزرگی است و توانست ایران را شکست بدهد و ایرانی‌ها نتوانستند او را شکست دهند، همه اینها با فتح خرمشهر از بین رفت و صدام در آستانه سقوط قرار گرفت.
نکته مهم دیگر آن که خطری که آمریکایی‌ها با پیروزی انقلاب اسلامی احساس کردند، دوباره برای آن‌ها با آزادی خرمشهر ابعاد گسترده‌تری پیدا شد، چون دشمنان ما با تحمیل جنگ آمده بودند قدرت انقلاب را در مرزهای ایران مهار کنند. اکنون پس از فتح خرمشهر دوباره این امکان برای انقلاب اسلامی پدید آمد که قدرت تأثیرگذار بر همه مسائل منطقه باشد.
نکته دوم که می‌توان در پاسخ به این پرسش گفت، این که موازنه نظامی به سود ایران به شکل تعیین کننده‌ای تغییر کرد و ایران به عنوان یک ایران بر‌تر و یک ایرانی که غلبه کرده بر یک قدرت نظامی که همه قدرت‌ها پشت سر او هستند، در برابر دیدگان ملت‌ها قرار گرفت و تا پیش از این، عراق به عنوان قدرت بر‌تر به شمار می‌رفت، ولی با فتح خرمشهر این موازنه نظامی به سود ایران و ملت و نیروهای مسلح تغییر کرد. همچنین جایگاه ایران در عرصه نظام بین‌المللی ارتقا پیدا کرد.
نکته بعدی اینکه همه مبارزین و ملت‌هایی که علاقه به انقلاب اسلامی داشتند، مثل فلسطین، لبنان، مصر و مردم افغانستان، مطمئن شدند که انقلاب اسلامی شکست ناپذیر است و خیلی خوشحال شدند و به مبارزه امید پیدا کردند و در فردای پیروزی فتح خرمشهر، حزب الله لبنان متولد شد که ۲۵ سال از مبارزات آن‌ها می‌گذرد و قدرت بسیار تأثیرگذاری هستند.
همچنین در درون کشور مردم اطمینان پیدا کردند لیبرال‌ها یک سال فقط شعار دادند و هیچ نقطه روشنی از دشمن پس نگرفتند و اطمینان پیدا کردند که این قدرت نظامی متکی بر فرماندهان حزب‌اللهی و با ایمان، می‌تواند از منافع ملت ایران دفاع کند و تهدید را دور و تهدید را شکست بدهد.
همچنین با فتح خرمشهر، ابعاد و ماهیت قدرت نظامی ایران آشکار شد. دشمن پیش از این باور نمی‌کرد که قدرت جدیدی شکل گرفته که این همه تحولات را ایجاد کرده و اینها خرمشهر را فتح کردند. تا فتح خرمشهر قدرت این نیرو را ندیده و ارزیابی نکرده بودند ولی با این پیروزی قدرت این نیروی نظامی جدید آشکار شد و آن‌ها به شدت وحشت کردند.
نکته پایانی، نگرانی صدام و کسانی که پشت سر صدام بودند یعنی حامیان منطقه‌ای و جهانی صدام از فتح خرمشهر، آزادی خرمشهر نبود، بلکه پیامدهای فتح خرمشهر بود که بر موازنه منطقه‌ای تأثیر گذاشت و موازنه را به سود ایران تغییر داد. با فتح خرمشهر، نشانه‌های شکست عراق برای همه آشکار شد و ظهور قدرت نظامی جدید ایران، مهمترین نقطه نگرانی دشمن بود.
ما باید بپذیریم که در سال دوم یک تحول انجام شد؛ یعنی در هر صحنه که فرماندهانی باایمان و فکور‌تر و باتدبیر‌تر و هوشمند‌تر باشند، می‌توانند به بهترین شکلی از امکانات بهره گرفت.
در سال نخست جنگ، ما (آقایان حسنی سعدی، قاسم سلیمانی، موسوی قویدل هاو عزیز جعفری و سوداگر و دیگر عزیزان) بودیم اما آن تفکر خلاق نبود که ما را جمع کند. شهید صیاد شیرازی هم بود و آقا محسن هم بود ولی اینها در رأس قدرت سپاه و ارتش نبودند. در سال دوم تحولی برگرفته از تفکر و عزم و اراده فرماندهان بزرگوار ما پدید آمد که آن سرآغاز پیروزی‌ها شد.
تفکر خلاق را در سال دوم جنگ همه این فرماندهان عرضه کردند. ما با همان امکاناتی که داشتیم، دشمن را مورد حمله قرار دادیم و پیروز شدیم. در سال دوم، بی گمان امکانات ما از سال نخست جنگ کمتر بود. ابزار و امکانات ارتش ما در سال نخست جنگ بیشتر بود. تانک، هلی کوپ‌تر و توپخانه بیشتری داشتیم و در چندین عملیات ناموفق، بخشی از امکانات ارتش از بین رفته بود و جایگزین هم نشد و این روند تا آخر جنگ وجود داشت.
بنابراین تفکر خلاق در سال نخست جنگ وجود نداشت. همچنین در بسیاری از عملیات‌ها که ما شکست خوردیم، از عدم شناخت ما نسبت به دشمن بود. و همین طور بهره گیری از تمام امکانات و منابع در چهارچوب یک استراتژی موفق وجود نداشت. سال دوم جنگ بود که ما همه امکانات و منابع را به کار گرفتیم. آیا در سال اول در این کشور، سپاه و نیروهای مردمی، جهاد سازندگی نبودند و اینها جزء منابع کشور نبودند؟ بودند اما یک عده‌ای مانع حضور اینها در جنگ در کنار ارتش می‌شدند.
شهید صیاد در کتاب ناگفته‌های جنگ می‌گوید: در سال دوم یک تحول بزرگی اتفاق افتاد. مطالبی یادداشت کرده‌ام از این کتاب که فرازهایی از آن را می‌خوانم.
«سال نخست جنگ تحمیلی اوضاع به گونه‌ای گذشت که این را باید از زبان آن‌هایی که در صحنه و در جریان بودند، شنید. ارتشی‌ها (قدیمی‌ها) دوران تلخ سال اول را یادشان هست.
برای برادران سپاه، صحنه عمل که می‌دانی برای کار داشته باشند، برایشان ایجاد نشده بود» (صفحه ۱۹۵)
بنابراین در سال دوم جنگ اتفاق افتاد؛ بهره‌گیری از همه امکانات و منابع و اعتماد بنفس و خلاقیت و شناخت دقیق از دشمن و انطباق با واقعیات، ویژگی‌های استراتژی ما در سال دوم جنگ بود؛ بنابراین، تفکر بر‌تر و خلاقیت و ترکیب جدید نیرو‌ها که برادران ارتش و سپاهی و جهاد سازندگی و بسیجی‌ها بودند و ید واحد شدند علیه دشمن و با طرح ریزی‌های عالی، حمله کردند و آن عملیات‌ها پیروز شد. ارتش عراق در همه سطوح غافلگیر شد و نفهمید و درک نکرد که این قدرت چگونه شکل گرفته است. ارتش همان ارتش بود، ولی نیروهای مردمی و جهادی و سپاه آمدند و یک ترکیب جدید شکل گرفت و این پیروزی‌ها به دست آمد.
ارتش عراق در همه سطوح، هم در سطح استراتژیک و تاکتیک و هم در سطح عملیات، غافلگیر شد و تا آخر هم نتوانست تاکتیک ما را بفهمد.
ماهیت این پیروزی‌ها باید تجزیه و تحلیل شود؛ ماهیت این پیروزی‌ها، ریسک فرماندهی، روش دست یابی به پیروزی‌ها، فرماندهی و کنترل، ابتکار عمل و خلاقیت، هدایت نیرو‌ها در شب، آموزش حین جنگ و تدبیرهای عالی فرماندهان در همه ابعاد نیروی انسانی، لجستیک، اطلاعات و بسیاری از موضوعات دیگر باید بررسی و اهمیت این موضوع روشن شود.
عملیات ساعت ۱۲: ۳۰ شب و در روز دهم اردیبهشت سال ۶۱ با رمز یا علی بن ابیطالب (ع) آغاز شد.
آقا محسن در تحلیلی احتمال حمله اسرائیل به لبنان را همزمان با عملیات بیت المقدس می‌داد، که این حادثه بعد از عملیات اتفاق افتاد.
مرحله اول را ما به سرعت عمل کردیم و رسیدیم به جاده اهواز ـ خرمشهر و توانستیم بین ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر از جاده و سرپلی به وسعت ۷۰۰ الی ۸۰۰ کیلومتر مربع را تصرف کنیم، دشمن به ما پاتک زد.
شب دوم و شب سوم با یک تلاش فراوان توانستیم اهداف باقی مانده را تصرف کنیم.
مرحله دوم را یک هفته بعد یعنی هفدهم اردیبهشت آغاز کردیم و رسیدیم به مرز، یگانهای تحت امر سپاه در قرارگاه فتح شامل تی ۲۵ کربلا به فرماندهی مرتضی قربانی بود و تی ۸ نجف به فرماندهی شهید احمد کاظمی و تی ۱۴ امام حسین به فرماندهی شهید حسین خرازی که با لشکر ۹۲ اهواز و تی ۵۵ هوابرد ادغام شده بودند از طرف ارتش مسئول قرارگاه فتح شهید نیاکی بود و از طرف سپاه من فرمانده بودم.
پس از مرحله دوم، ما مرحله‌ای را با تعجیل آغاز کردیم که کار را تمام و یکسره کنیم که موفق نشد، تی ۲۵ کربلا و تی ۵۵ هوابرد را از قرارگاه فتح شرکت کردند و به اضافه یگانهای قرارگاه نصر، قرار بود در منطقه شلمچه در داخل مرز خودی از شمال به طرف جنوب حرکت کنند و خود را به بوارین برسانند و عقبه دشمن را ببندند و کار را تمام کنند که دشمن مقاومت کرد و ما موفق نشدیم؛ این در حقیقت مرحله سوم بود.
مرحله سوم یا چهارم را ما با تاخیر شروع کردیم و ما سیزده روز ماندیم و می‌اندیشیدیم که چه کاری انجام دهیم و ما بحران کشف راهکار داشتیم آیا از حاشیه کارون برویم آیا از دروازه شهر خرمشهر وارد شهر بشویم، آیا ما دوباره تاکتیک شلمچه را انجام دهیم.
در آخر ما به این نتیجه رسیدیم که کل مانور را تمرکز دهیم بین جاده و مرز و کمبود نیرو هم داشتیم به قرارگاه فجر. هم گفتیم شما یک قرارگاه کوچک درست کنید. سه تیپ آمد؛ یک تیپ از لشکر ۷۷ و دو تیپ از سپاه بنام تی ۱۹ فجر و تیپ ۳۳ المهدی و آمدیم یک قرارگاه درست کردیم بین فتح و نصر در این مرحله و دیگر لشکر ۹۲ با ما نبود چون منطقه قرارگاه فتح در مرز را به او سپردیم و یگانهای قرارگاه فتح فقط تیپ ۸ نجف و تیپ ۱۴ امام حسین (ع) بود؛ البته شهید نیاکی با توپخانه لشکر تا آخر ما را همراهی کرد.
و روز دوم خرداد حمله صورت گرفت و یادم هست که ساعت ۱۰ صبح با شهید احمد کاظمی تماس گرفتم و به ما گفت خرمشهر آزاد شد و به آقای رضایی بگو، من رفتم پیش احمد کاظمی. همان ساعت ۱۰ صبح در خرمشهر و ما رفتیم داخل خانه‌ها و دیدیم دشمن از آنجا رفته است و گروه گروه در حال تسلیم شدن هستند و ساعت ۱۵: ۳۰ بعدازظهر این پیروزی اعلام شد.
برای مطالعه کامل سخنان ایشان در این باره به ویژه نامه آزادی خرمشهر تابناک مراجعه کنید.
جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح که از یادگاران دفاع مقدس در عملیات بیت المقدس، است و در آن عملیات فرمانده قرارگاه فتح سپاه بود، این گونه از فتح خرمشهر می‌گوید:
عملیات بیت المقدس یکی از دوازده عملیات بزرگ و گسترده ما در هشت سال دفاع مقدس، بود. این عملیات‌ها ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس و والفجر مقدماتی و یکم، عملیات رمضان، خیبر و بدر و فاو و کربلای ۵ و والفجر ۱۰ بودند.
در عملیات بیت المقدس، انصافاً همه نیروهای ارتش و سپاه و شاید دو سوم نیروی زمینی ارتش بودند. لشکر ۹۲ و ۲۱ و ۷۷ و ۱۶ و تیپ‌های متعدد مثل ۵۵ هوابرد و ۲۳ نوهد و ۵۸ ذوالفقار و ۳۷ زرهی و یگانهای سپاه هم همین طور، تمام یگانهای سپاه هم در این عملیات بودند. ۳۱ عاشورا، ۴۱ ثارالله، ۴۳ نور به فرماندهی شهید بزرگوار علی هاشمی ۲۱ امام رضا (ع)، ۸ نجف، ۱۴ امام حسین (ع)، ۲۵ کربلا، ۷ ولیعصر، ۲۷ حضرت رسول، ۱۹ فجر، ۳۳ المهدی و ۴۶ فجر و ۲۲ بدر. و هوانیروز و نیروی هوایی ارتش و حتی نیروی دریایی ارتش و کل تجهیزات مهندسی جهادسازندگی در این صحنه‌ها حضور داشتند. من درباره اهمیت فتح خرمشهر و عملیات بیت المقدس می‌خواهم به نکاتی بپردازیم.
برای بیان اهمیت فتح خرمشهر می‌توان عملیات بیت المقدس را از زوایای گوناگونی بررسی کرد. ما می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که فتح خرمشهر چه نقش و جایگاهی در روند تحولات جنگ داشته است؟
ـ ما می‌توانیم برای پاسخ به این پرسش، به چند نکته اشاره کنیم؛ فتح خرمشهر پایان یک دوره و آغاز یک دوره جدید است و ماهیت جنگ را تغییر داد. به هر حال دشمن در آغاز تجاوز از مرز‌ها گذر می‌کرد و شهرهای بسیاری از ما به اشغال دشمن درمی‌آید و ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر مربع از خاک ما را دشمن تصرف کرد و در سال اول جنگ موفق نشدیم، هیچ نقطه‌ای از سرزمینهای اشغالی را آزاد کنیم، ولی در سال دوم جنگ، تحول بزرگی روی داد و با یک استراتژی نظامی و عملیاتهای موفق و سلسله‌وار، دشمن را با قدرت به عقب راندیم تا به مرز‌ها رسیدیم.
عمده عملیاتهای ما در استان خوزستان بود و نیمه جنوبی استان ایلام. دشمن در مرز خوزستان و انتهای جنوبی استان ایلام ـ که جمعاً نزدیک ۳۰۰ کیلومتر مرز داریم ـ ۱۰ هزار کیلومتر مربع از سرزمینهای ما را اشغال کرده بود و در مابقی مرز که حدود ۱۰۰۰ کیلومتر است، ۵ تا ۶ هزار کیلومتر مربع را اشغال کرده بود و این اهمیت مناطق اشغالی را در خوزستان می‌رساند. ما با چهار عملیات پی در پی در سال دوم جنگ، نزدیک به ده هزار کیلومتر مربع را آزاد کردیم.
دوره جدید با فتح خرمشهر آغاز و یک تصمیم استراتژیک توسط حضرت امام و شورایعالی دفاع گرفته شد و ما وارد خاک عراق شدیم و جنگ به شش سال دیگر ادامه پیدا کرد.
با فتح خرمشهر، ماهیت جنگ عوض شد؛ یعنی تا پیش از فتح خرمشهر اگر اهداف صدام و رهبران بعثی عراق براندازی و سقوط نظام و تهدید جدی انقلاب اسلامی و نابود انقلاب و لغو قرارداد سال ۱۹۷۵ بود، با فتح خرمشهر همه این اهداف از میان رفت و ایران را به قله پیروزی رساند و بر عکس عراق در آستانه سقوط قرار گرفت. قدرت نظامی عراق که توانسته بود ظرف یک تا دو سال قدرتهای جهان و حتی قدرتهای منطقه را متقاعد ساخته بود که قدرت نظامی عراق قدرت بزرگی است و توانست ایران را شکست بدهد و ایرانی‌ها نتوانستند او را شکست دهند، همه اینها با فتح خرمشهر از بین رفت و صدام در آستانه سقوط قرار گرفت.
نکته مهم دیگر آن که خطری که آمریکایی‌ها با پیروزی انقلاب اسلامی احساس کردند، دوباره برای آن‌ها با آزادی خرمشهر ابعاد گسترده‌تری پیدا شد، چون دشمنان ما با تحمیل جنگ آمده بودند قدرت انقلاب را در مرزهای ایران مهار کنند. اکنون پس از فتح خرمشهر دوباره این امکان برای انقلاب اسلامی پدید آمد که قدرت تأثیرگذار بر همه مسائل منطقه باشد.
نکته دوم که می‌توان در پاسخ به این پرسش گفت، این که موازنه نظامی به سود ایران به شکل تعیین کننده‌ای تغییر کرد و ایران به عنوان یک ایران بر‌تر و یک ایرانی که غلبه کرده بر یک قدرت نظامی که همه قدرت‌ها پشت سر او هستند، در برابر دیدگان ملت‌ها قرار گرفت و تا پیش از این، عراق به عنوان قدرت بر‌تر به شمار می‌رفت، ولی با فتح خرمشهر این موازنه نظامی به سود ایران و ملت و نیروهای مسلح تغییر کرد. همچنین جایگاه ایران در عرصه نظام بین‌المللی ارتقا پیدا کرد.
نکته بعدی اینکه همه مبارزین و ملت‌هایی که علاقه به انقلاب اسلامی داشتند، مثل فلسطین، لبنان، مصر و مردم افغانستان، مطمئن شدند که انقلاب اسلامی شکست ناپذیر است و خیلی خوشحال شدند و به مبارزه امید پیدا کردند و در فردای پیروزی فتح خرمشهر، حزب الله لبنان متولد شد که ۲۵ سال از مبارزات آن‌ها می‌گذرد و قدرت بسیار تأثیرگذاری هستند.
همچنین در درون کشور مردم اطمینان پیدا کردند لیبرال‌ها یک سال فقط شعار دادند و هیچ نقطه روشنی از دشمن پس نگرفتند و اطمینان پیدا کردند که این قدرت نظامی متکی بر فرماندهان حزب‌اللهی و با ایمان، می‌تواند از منافع ملت ایران دفاع کند و تهدید را دور و تهدید را شکست بدهد.
همچنین با فتح خرمشهر، ابعاد و ماهیت قدرت نظامی ایران آشکار شد. دشمن پیش از این باور نمی‌کرد که قدرت جدیدی شکل گرفته که این همه تحولات را ایجاد کرده و اینها خرمشهر را فتح کردند. تا فتح خرمشهر قدرت این نیرو را ندیده و ارزیابی نکرده بودند ولی با این پیروزی قدرت این نیروی نظامی جدید آشکار شد و آن‌ها به شدت وحشت کردند.
نکته پایانی، نگرانی صدام و کسانی که پشت سر صدام بودند یعنی حامیان منطقه‌ای و جهانی صدام از فتح خرمشهر، آزادی خرمشهر نبود، بلکه پیامدهای فتح خرمشهر بود که بر موازنه منطقه‌ای تأثیر گذاشت و موازنه را به سود ایران تغییر داد. با فتح خرمشهر، نشانه‌های شکست عراق برای همه آشکار شد و ظهور قدرت نظامی جدید ایران، مهمترین نقطه نگرانی دشمن بود.
ما باید بپذیریم که در سال دوم یک تحول انجام شد؛ یعنی در هر صحنه که فرماندهانی باایمان و فکور‌تر و باتدبیر‌تر و هوشمند‌تر باشند، می‌توانند به بهترین شکلی از امکانات بهره گرفت.
در سال نخست جنگ، ما (آقایان حسنی سعدی، قاسم سلیمانی، موسوی قویدل هاو عزیز جعفری و سوداگر و دیگر عزیزان) بودیم اما آن تفکر خلاق نبود که ما را جمع کند. شهید صیاد شیرازی هم بود و آقا محسن هم بود ولی اینها در رأس قدرت سپاه و ارتش نبودند. در سال دوم تحولی برگرفته از تفکر و عزم و اراده فرماندهان بزرگوار ما پدید آمد که آن سرآغاز پیروزی‌ها شد.
تفکر خلاق را در سال دوم جنگ همه این فرماندهان عرضه کردند. ما با همان امکاناتی که داشتیم، دشمن را مورد حمله قرار دادیم و پیروز شدیم. در سال دوم، بی گمان امکانات ما از سال نخست جنگ کمتر بود. ابزار و امکانات ارتش ما در سال نخست جنگ بیشتر بود. تانک، هلی کوپ‌تر و توپخانه بیشتری داشتیم و در چندین عملیات ناموفق، بخشی از امکانات ارتش از بین رفته بود و جایگزین هم نشد و این روند تا آخر جنگ وجود داشت.
بنابراین تفکر خلاق در سال نخست جنگ وجود نداشت. همچنین در بسیاری از عملیات‌ها که ما شکست خوردیم، از عدم شناخت ما نسبت به دشمن بود. و همین طور بهره گیری از تمام امکانات و منابع در چهارچوب یک استراتژی موفق وجود نداشت. سال دوم جنگ بود که ما همه امکانات و منابع را به کار گرفتیم. آیا در سال اول در این کشور، سپاه و نیروهای مردمی، جهاد سازندگی نبودند و اینها جزء منابع کشور نبودند؟ بودند اما یک عده‌ای مانع حضور اینها در جنگ در کنار ارتش می‌شدند.
شهید صیاد در کتاب ناگفته‌های جنگ می‌گوید: در سال دوم یک تحول بزرگی اتفاق افتاد. مطالبی یادداشت کرده‌ام از این کتاب که فرازهایی از آن را می‌خوانم.
«سال نخست جنگ تحمیلی اوضاع به گونه‌ای گذشت که این را باید از زبان آن‌هایی که در صحنه و در جریان بودند، شنید. ارتشی‌ها (قدیمی‌ها) دوران تلخ سال اول را یادشان هست.
برای برادران سپاه، صحنه عمل که می‌دانی برای کار داشته باشند، برایشان ایجاد نشده بود» (صفحه ۱۹۵)
بنابراین در سال دوم جنگ اتفاق افتاد؛ بهره‌گیری از همه امکانات و منابع و اعتماد بنفس و خلاقیت و شناخت دقیق از دشمن و انطباق با واقعیات، ویژگی‌های استراتژی ما در سال دوم جنگ بود؛ بنابراین، تفکر بر‌تر و خلاقیت و ترکیب جدید نیرو‌ها که برادران ارتش و سپاهی و جهاد سازندگی و بسیجی‌ها بودند و ید واحد شدند علیه دشمن و با طرح ریزی‌های عالی، حمله کردند و آن عملیات‌ها پیروز شد. ارتش عراق در همه سطوح غافلگیر شد و نفهمید و درک نکرد که این قدرت چگونه شکل گرفته است. ارتش همان ارتش بود، ولی نیروهای مردمی و جهادی و سپاه آمدند و یک ترکیب جدید شکل گرفت و این پیروزی‌ها به دست آمد.
ارتش عراق در همه سطوح، هم در سطح استراتژیک و تاکتیک و هم در سطح عملیات، غافلگیر شد و تا آخر هم نتوانست تاکتیک ما را بفهمد.
ماهیت این پیروزی‌ها باید تجزیه و تحلیل شود؛ ماهیت این پیروزی‌ها، ریسک فرماندهی، روش دست یابی به پیروزی‌ها، فرماندهی و کنترل، ابتکار عمل و خلاقیت، هدایت نیرو‌ها در شب، آموزش حین جنگ و تدبیرهای عالی فرماندهان در همه ابعاد نیروی انسانی، لجستیک، اطلاعات و بسیاری از موضوعات دیگر باید بررسی و اهمیت این موضوع روشن شود.
عملیات ساعت ۱۲: ۳۰ شب و در روز دهم اردیبهشت سال ۶۱ با رمز یا علی بن ابیطالب (ع) آغاز شد.
آقا محسن در تحلیلی احتمال حمله اسرائیل به لبنان را همزمان با عملیات بیت المقدس می‌داد، که این حادثه بعد از عملیات اتفاق افتاد.
مرحله اول را ما به سرعت عمل کردیم و رسیدیم به جاده اهواز ـ خرمشهر و توانستیم بین ۳۰ تا ۳۵ کیلومتر از جاده و سرپلی به وسعت ۷۰۰ الی ۸۰۰ کیلومتر مربع را تصرف کنیم، دشمن به ما پاتک زد.
شب دوم و شب سوم با یک تلاش فراوان توانستیم اهداف باقی مانده را تصرف کنیم.
مرحله دوم را یک هفته بعد یعنی هفدهم اردیبهشت آغاز کردیم و رسیدیم به مرز، یگانهای تحت امر سپاه در قرارگاه فتح شامل تی ۲۵ کربلا به فرماندهی مرتضی قربانی بود و تی ۸ نجف به فرماندهی شهید احمد کاظمی و تی ۱۴ امام حسین به فرماندهی شهید حسین خرازی که با لشکر ۹۲ اهواز و تی ۵۵ هوابرد ادغام شده بودند از طرف ارتش مسئول قرارگاه فتح شهید نیاکی بود و از طرف سپاه من فرمانده بودم.
پس از مرحله دوم، ما مرحله‌ای را با تعجیل آغاز کردیم که کار را تمام و یکسره کنیم که موفق نشد، تی ۲۵ کربلا و تی ۵۵ هوابرد را از قرارگاه فتح شرکت کردند و به اضافه یگانهای قرارگاه نصر، قرار بود در منطقه شلمچه در داخل مرز خودی از شمال به طرف جنوب حرکت کنند و خود را به بوارین برسانند و عقبه دشمن را ببندند و کار را تمام کنند که دشمن مقاومت کرد و ما موفق نشدیم؛ این در حقیقت مرحله سوم بود.
مرحله سوم یا چهارم را ما با تاخیر شروع کردیم و ما سیزده روز ماندیم و می‌اندیشیدیم که چه کاری انجام دهیم و ما بحران کشف راهکار داشتیم آیا از حاشیه کارون برویم آیا از دروازه شهر خرمشهر وارد شهر بشویم، آیا ما دوباره تاکتیک شلمچه را انجام دهیم.
در آخر ما به این نتیجه رسیدیم که کل مانور را تمرکز دهیم بین جاده و مرز و کمبود نیرو هم داشتیم به قرارگاه فجر. هم گفتیم شما یک قرارگاه کوچک درست کنید. سه تیپ آمد؛ یک تیپ از لشکر ۷۷ و دو تیپ از سپاه بنام تی ۱۹ فجر و تیپ ۳۳ المهدی و آمدیم یک قرارگاه درست کردیم بین فتح و نصر در این مرحله و دیگر لشکر ۹۲ با ما نبود چون منطقه قرارگاه فتح در مرز را به او سپردیم و یگانهای قرارگاه فتح فقط تیپ ۸ نجف و تیپ ۱۴ امام حسین (ع) بود؛ البته شهید نیاکی با توپخانه لشکر تا آخر ما را همراهی کرد.
و روز دوم خرداد حمله صورت گرفت و یادم هست که ساعت ۱۰ صبح با شهید احمد کاظمی تماس گرفتم و به ما گفت خرمشهر آزاد شد و به آقای رضایی بگو، من رفتم پیش احمد کاظمی. همان ساعت ۱۰ صبح در خرمشهر و ما رفتیم داخل خانه‌ها و دیدیم دشمن از آنجا رفته است و گروه گروه در حال تسلیم شدن هستند و ساعت ۱۵: ۳۰ بعدازظهر این پیروزی اعلام شد.
برای مطالعه کامل سخنان ایشان در این باره به ویژه نامه آزادی خرمشهر تابناک مراجعه کنید.
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۵۲
انتشار یافته: ۵
با سلام ودرود بر اين سردار سرافراز سپاه اسلام كه افتخار اجراي طرحهاي عملياتي ايشان را به عنوان يك بسيجي داشتم.به لحظه لحظه هاي آن روزها افتخار مي كنم. ماشاا...به این همه همت اگر اینها نبودند ما الان راحت زندگی نمیکردیم نميدونين چقدر به خودم به خاطر اينكه ايرانيم باليدم وقتي اين مقاله را مي خواندم كاملا مطمئن شدم كه اگر ما ايراني جماعت همه با هم بخواهيم كاري را انجام بديم فارغ از رنگ و فكر و.... حتما ميتوانبم و انجامش ميديم اين يك صفت متعالي است كه هر ملتي تواناييش رو نداره .
درودبرشهدای عزیزازصدراسلام وسلام برتمام فرزندان رشیدودلاورویکتاپرست سرزمین ایران اسلامی وتمام دلاورمردان شریفی که برای ازادی خرمشهرتلاش نمودند درودبه روان شهیدان جنگ تحمیلی،خصوصا" شهیدان آزادسازی خرمشهرعزیزوقهرمان وسلام
برجانبازان سرفرازودلیرایران
سایت تابناک از انتشار نظرات حاوی توهین و افترا و نوشته شده با حروف لاتین (فینگیلیش) معذور است.
نظرسنجی
رشد قیمت دلار با مذاکره با آمریکا متوقف می شود؟