وزیر صنعت، معدن و تجارت در جمع اعضای شورای عالی استان‌ها با تشریح ابعاد گوناگون تحریم‌ها علیه کشورمان و به تعبیر خودش، بیان فشارهای ناشی از جنگ اقتصادی که ایران با آن روبروست، به موضوعاتی همچون آثار سوء تحریم‌ها در حوزه‌های گوناگون اقتصادی، نتایج مثبت افزایش نرخ ارز برای صادرات، حراج کشتی‌های ایرانی در سنگاپور و کاهش فروش نفت اشاره کرد.
به گزارش ایسنا مهدی غضنفری در شصت و سومین اجلاس عمومی شورای عالی استان‌ها با بیان اینکه جنس تحریم‌های اخیر علیه ایران با تحریم‌های سال‌های نخستین انقلاب بسیار متفاوت است، گفت: عده‌ای از بزرگان به ما توصیه می‌کنند که از تکنیک‌های زمان جنگ تحمیلی علیه تحریم‌ها استفاده کنیم، اما این جنگ اقتصادی تفاوت‌های مهمی با جنگ فیزیکی در مرزها دارد و اگر مردم را برای این مبارزه آماده نکنیم، ممکن است مطالباتی برای مردم ایجاد شود که امکان اجابت آن وجود ندارد.
وی اعتقاد دارد که در زمان جنگ تحمیلی، واکاوی بهتری صورت گرفت و مردم در جریان مشکلات ناشی از جنگ قرار گرفتند، بنابراین بیان نقاط ضعف و قوت ما و چگونگی غلبه بر مشکلات جنگ اقتصادی حال حاضر یک ضرورت است.
غضنفری در ادامه به بیان تاریخچه‌ای از تحریم‌ها در جهان پرداخت و با بیان اینکه این سیاست‌ها حتی پیش از تشکیل سازمان ملل متحد توسط نهادی تحت عنوان «جامعه بین‌الملل» انجام می‌شد، افزود: به این ترتیب تحریم‌هایی علیه برخی کشورها همچون یوگوسلاوی، یونان و ایتالیا حتی پیش از تشکیل سازمان ملل اعمال شده بود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به روند رو به رشد اعمال تحریم علیه کشورها از زمان تاسیس سازمان ملل، اظهار کرد: اعمال تحریم پس از جنگ جهانی دوم روند صعودی داشت، به طوری که در دهه 60، 20 مورد تحریم اعمال شد که این رقم در دهه 90 به 50 مورد رسید.
غضنفری در عین حال تاکید کرد که میزان موفقیت تحریم‌ها و دستیابی به اهدافی که از این طریق دنبال می‌شد، به کثرت تعداد تحریم‌ها نبوده و اغلب نتایج تحریم‌ها آن‌گونه که وضع‌کنندگان آن پیش‌بینی می‌کردند، نبوده است.
وی بهانه‌های تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران را که از زمان انقلاب اسلامی تاکنون وجود داشته، مواردی همچون مخالفت با روند صلح خاورمیانه، حمایت از تروریسم و تلاش برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی، عنوان کرد و گفت: برای این موارد ادله قانع‌کننده‌ای ارائه نکرده‌اند، چرا که آنها از اساس با جمهوری اسلامی که مقابل سلطه حاکم بر جهان قرار گرفته، مخالفند و دلایلی که برای تحریم ذکر می‌کنند با آنچه که در درونشان می‌گذرد، متفاوت است.
به گفته غضنفری، نخستین تحریم‌ها علیه ایران به دنبال تسخیر لانه جاسوسی بین سال‌های 1979 تا 1981 اعمال شد و پس از آن به بهانه جنگ تحمیلی و همینطور دوره سازندگی ادامه یافت؛ در سال‌های 1993 تا 2001، همزمان با ریاست جمهوری کلینتون نیز تحریم‌های جدیدی علیه ایران تحت عنوان طرح «مهار دوجانبه» اعمال شد. ضمن اینکه پس از واقعه 11 سپتامبر و انفجار برج‌های دوقلو در سال 2001، امریکا تحریم‌های یک‌جانبه‌ای را علیه کشورمان وضع کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه سخنانش به بیان تفاوت‌های میان دور جدید تحریم‌ها علیه ایران که از سال 1385 آغاز شده است، پرداخت و گفت: از این سال شکل تحریم‌ها تغییر کرد و در حقیقت وضع تحریم‌های نسل اول علیه ایران کنار گذاشته شد.
وی ادامه داد: تحریم‌های نسل دوم بسیار هوشمند است و تنها بر یک حوزه کوچک از تجارت و خرید و فروش قطعات یا بلوکه کردن دارایی‌های جمهوری اسلامی در یک نقطه تمرکز ندارد؛ بلکه این تحریم‌ها کل اقتصاد کشور را دربر می‌گیرد.
غضنفری اعتقاد دارد: ابعاد جنگ اقتصادی فعلی هنوز برای مردم واضح نشده است، اظهار کرد: نسل دوم تحریم‌ها علیه ایران از 9 فروردین سال 85 و در حالی که مردم در حال برگزاری جشن نوروز بودند، آغاز شد و اولین بیانیه از این نوع، در آن زمان صادر شد. در مرداد ماه همان سال قطعنامه اخطار و سپس در دی ماه اولین قطعنامه تحریم علیه ایران با مدل جدید مصوب شد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه داد: دومین قطعنامه تحریم، چهارم فروردین سال 86 و قطعنامه بعدی در اسفند همان سال به تصویب رسید؛ چهارمین قطعنامه نیز خرداد سال 89 مصوب شد و متن قطعنامه آخر به گونه‌ای تنظیم شد که از این پس هر حرکت اقتصادی در دنیا که به رشد ایران کمک کند، می‌تواند به لیست تحریم‌ها اضافه شود و دیگر نیازی به تصویب تحریم جدید علیه ایران نیست.
وی با بیان اینکه روند تحریم‌ها علیه ایران با صدور قطعنامه چهارم به سرانجام نرسید، افزود: اتحادیه اروپا در مرداد سال 89، تحریم‌های فرا قطعنامه‌ای را علیه ایران اعمال کرد. ضمن اینکه چندی بعد قانون جامع تحریم ایران توسط آمریکا نیز به تصویب رسید و پس از آن چندین مصوبه دیگر در آمریکا و اتحادیه اروپا به منظور اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران تصویب شد.
غضنفری نقطه اوج تحریم‌های نسل جدید علیه کشورمان را جریان تحریم همزمان بانک مرکزی و وزارت نفت و شرکت‌های وابسته دانست و افزود: به این ترتیب به کشورهای مختلف از جمله مشتریان اصلی نفت ایران اعلام شد که حق خرید نفت بیش از سهمیه مشخص از جمله اسلامی ایران را ندارند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه به بیان آثار سوء تحریم‌ها در پنج حوزه پرداخت و گفت: در اغلب این تحریم‌ها اشاره مستقیمی به «حمل‌ونقل» شده است که قطعا موجب بروز مشکلاتی در این صنعت می‌شود.
وی ادامه داد: به رغم اینکه جمهوری اسلامی ایران یکی از بهترین ناوگان دریایی را در اختیار دارد، اما این ناوگان به دلیل تحریم، امکان بارگیری و توقف در بنادر را ندارد، ضمن اینکه 13 شرکت اصلی بیمه کشتیرانی اجازه پوشش بیمه‌ای کشتی‌های جمهوری اسلامی ایران را ندارند و به همین خاطر ناوگان ایران به ندرت اجازه پهلوگیری در بنادر را می‌یابد.
غضنفری به ماجرای خرید کشتی‌های پیشرفته‌ای توسط ایران با استفاده از وام یکی از کشورهای خارجی، اشاره کرد که به دلیل اعمال تحریم‌ها علیه ایران، کشور یاد شده درخواست کرد که کل مبلغ وام را به صورت یکجا پرداخت کنیم. ضمن اینکه در سنگاپور بازی به راه انداختند تا کشتی‌های ایران را حراج و مبلغ این وام را تسویه کنند.
وزیر صنعت، معدن و تجارت یکی دیگر از حوزه‌هایی که به طور جدی از تحریم‌ها تاثیر می‌گیرد را حوزه نفت برشمرد و گفت: در سال گذشته صادرات نفت جمهوری اسلامی ایران روزانه حدود سه میلیون بشکه بود، اما با اعمال تحریم‌های جدید علیه وزارت نفت، قیودی برای مشتریان اصلی نفت ایران وضع شد تا سهم کمتری از انرژی مورد نیاز خود را از طریق خرید از جمهوری اسلامی ایران تامین کنند.
وی ادامه داد: دشمن می‌داند که برای تامین مواد اولیه تولید در کشور نیازمند ارز هستیم و ارز مورد نیاز هم غالبا از فروش نفت تامین می‌شود.
غضنفری سومین حوزه متاثر از تحریم‌ها را تجارت دانست و با تاکید بر اینکه تجارت تابع الزاماتی همچون امکان جابجایی پول، تردد و خرید و فروش کالاست، گفت: هم‌اکنون در بخش‌های مختلف تجارت، به دلیل فقدان یکی از ملزومات تجارت، گرفتار هستیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره به وضعیت قیمت مرغ در رمضان امسال اشاره کرد و به بیان ارتباط این موضوع با تحریم‌ها پرداخت.
غضنفری توضیح داد: از زمستان سال گذشته برای تامین نهاده‌های دامی و خوراک دام و طیور، به منظور تامین مرغ در ماه رمضان، برنامه‌ریزی شده بود و حدود یکصد جلسه برای این موضوع برگزار شد، اما هر مدلی که برای تامین این نهاده‌ها دنبال می‌کردیم، به گیر و مشکلی برخورد می‌کردیم. البته این ماموریت از اردیبهشت ماه امسال به وزارت صنعت، معدن و تجارت سپرده شد و با کمک بانک مرکزی مشکل تامین نهاده‌های دامی را حل کردیم.
وی ادامه داد: اگرچه کنجاله ذرت، جو و خوراک دام و طیور کالای تحریمی نیست، اما هنگامی که امکان جابجایی پول کالای خریداری شده وجود نداشته باشد، عملا امکان خرید وجود ندارد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه کالا و دارو تحریم نیست، اما امکان خرید آن به دلیل تحریم بانک مرکزی وجود ندارد، افزود: در جریان هر مبادله و خرید و فروشی، دست‌کم دو بانک درگیر هستند، اما با وجود تحریم، امکان گشایش LC در بانک ایرانی وجود ندارد و در نتیجه اگر شرایط جابجایی پول فراهم نشود، به سادگی نمی‌توان خریدی انجام داد و کالایی به کشور وارد کرد. حتی اگر خریدی انجام شود، در جریان حمل آن به کشور مشکلاتی وجود دارد، چرا که کشتی‌های ایرانی به دلیل تحریم‌ها تحت پوشش بیمه نیستند و در نتیجه امکان پهلوگیری در بنادر خارجی را ندارند.
غضنفری جمهوری اسلامی ایران را پیوند هم بافته و یکپارچه‌ای از حاکمیت و مردم توصیف کرد و گفت: مقصود اصلی دشمنان، آسیب زدن به این یکپارچگی است و در نتیجه به هر وسیله‌ای برای آسیب به اقتصاد، گرانی و ایجاد صف‌هایی برای برطرف شدن نیازهای مردم تلاش می‌کنند، اما با این حال دولت تمام تلاش خود را برای مدیریت تحریم‌ها به کار بسته تا کمترین فشار به مردم وارد شود.
وی خاطر نشان کرد: هر چند کشورهای وضع‌کننده تحریم ادعا می‌کنند که قرار نیست در جریان این تحریم‌ها به مردم ایران فشاری وارد شود، اما جهت‌گیری آنها دقیقا برعکس است و مقصود اصلی آسیب زدن به وضعیت اقتصادی مردم است. کما اینکه ماجرای افزایش قیمت مرغ در ماه رمضان اثبات کرد که تحت فشار قرار گرفتن مردم ایران برای تامین غذا اصلا برای تحریم‌کنندگان اهمیتی ندارد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه بانک و بیمه از دیگر بخش‌های اقتصادی است که تحت تاثیر تحریم قرار می‌گیرد، اظهار کرد: اولین بانک تحریم شده در جمهوری اسلامی ایران، بانک سپه بود که به بهانه انجام مبادلات اقتصادی نظامیان تحریم شد، اما این روند ادامه پیدا کرد و سپس بانک ملت، ملی و تمامی بانک‌ها تحریم شدند.
غضنفری با اشاره به اینکه کل اقتصاد کشور تحت تاثیر تحریم‌ها قرار گرفته است، گفت: هدف اصلی دشمن این است که اقتصاد کشورمان دچار ورشکستگی، ناکارآمدی و عدم سرمایه‌گذاری شود و رشد اقتصادی کاهش یابد.
وی ادامه داد: آنها این هدف را با اعمال تحریم علیه بانک مرکزی دنبال کردند، در حالی که هیچ گاه نشنیده بودم که بانک مرکزی کشوری تحریم شود، چرا که این نهاد یک بانک سودآور نیست، بلکه یک سازمان نظم‌دهنده است که در ارتباطات میان بانک‌ها قائده‌مندی ایجاد می‌کند. بنابراین هنگامی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تحریم می‌شود، سلسله اعصاب نظام اقتصادی کشور نیز دچار مشکل خواهد شد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت تحریم همزمان بانک مرکزی و وزارت نفت را شدیدترین دشمنی دانست که به اذهان بیماران جنایتکار جهانی رسیده است و گفت: با توصیفات ذکر شده، اکنون می‌توان اسم این تحریم‌ها را «تحریم‌های فلج‌کننده» گذاشت.
غضنفری که بخش نخست سخنان خود را به تبیین آثار تحریم‌ها علیه کشورمان اختصاص داده بود، در بخش دوم سخنان خود اظهار کرد: به رغم تمامی مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم، هم‌اکنون میزان ذخایر استراتژیک کالاهای اساسی نظیر گندم، جو، ذرت، برنج و روغن نباتی نسبت به مدت مشابه سال گذشته بسیار بهتر است. این در حالی است که هیچ یک از تحریم‌های فعلی سال گذشته به این شکل اعمال نشده بود.
وی اذعان کرد: در سال جاری ارز گران شد و به موجب آن کمبودهایی در بازار ایجاد شد؛ نفت کمتر فروخته شد و بانک مرکزی نیز ارزی کمتری را دریافت کرد؛ بخش قابل توجهی از بودجه عمرانی تخصیص نیافت و با وجود همه این موارد مدیریتی اعمال شد و به پول به شکلی جهت دادیم که نیازهای اصلی را تامین کند تا مکر دشمنان به نتیجه نرسد.
غضنفری با اشاره به دسته‌بندی کالاهای وارداتی در 10 گروه و با یادآوری این نکته که اولویت‌های اول و دوم یعنی مواد غذایی و دارو از ارز مرجع استفاده می‌کنند، افزود: به اولویت‌های سوم تا نهم ارز مبادلاتی اختصاص می‌یابد و اولویت دهم که مواردی همچون خودروهای لوکس و لوازم خانگی خارجی را شامل می‌شود، فعلا وارد نخواهد شد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت به آیه شریفه «و مکروا و مکرالله و الله خیر الماکرین» اشاره کرد و گفت: از دل تحریم‌ها علیه ایران، فرصت‌های اقتصادی بیرون کشیدیم که شاید اگر این فشارها علیه کشورمان اعمال نمی‌شد، چنین نگاه جدیدی به حوزه اقتصادی شکل نمی‌گرفت.
وی با بیان اینکه یکی از حوزه‌های تحریم علیه ایران، تجارت بوده است، گفت: دشمنان به دنبال این هستند که میزان تجارت ایران را به صفر برسانند و همچون کره شمالی کلک کشور را بکنند، اما در عمل این تحریم‌ها به نفع صادرات شد.
وی در این باره توضیح داد: در سال‌های گذشته صادرکنندگان کشور تقاضا می‌کردند که دولت حداقل 10 درصد نرخ ارز را افزایش دهد تا صادرات شکوفا شود. همه کشورهای دنیا می‌دانند که افزایش قیمت پول خارجی و کاهش ارزش پول داخلی یک مزیت صادراتی است، کما اینکه دعوای آمریکا و چین بر سر همین موضوع است. آمریکا معتقد است که چین حق ندارد ارزش پول خود را کاهش دهد، چرا که این جریان موجب افزایش قیمت دلار شده و در نتیجه کالای تولید آمریکا برای مردم چین گران می‌شود، در حالی که کالای تولید چین برای مردم آمریکا صرفه اقتصادی دارد.
غضنفری با بیان اینکه شرایط فعلی به وجود آمده در بازار ارز برای صادرکنندگان یک مزیت اقتصادی محسوب می‌شود، به مشکلات بانکی موجود اشاره و اذعان کرد: این مشکلات بانکی را خودمان درست کرده‌ایم و حاصل مواردی همچون اختلاس 3000 میلیارد تومانی، عدم تزریق به موقع تسهیلات به واحدهای تولیدی و حجم گسترده معوقات بانکی است.
وی خاطر نشان کرد: اگر چهارراه قفل شده جریان نقدی را به موقع می‌گشودیم، تولید داخلی در شرایط فعلی کاملا جنبه صادراتی پیدا می‌کرد.
وزیر صنعت، معدن و تجارت معتقد است که با اندکی همت بیشتر می‌توان با توسعه صادرات پای نفت را از حوزه اقتصادی برای همیشه بیرون کشید.
غضنفری اظهار کرد: اگر کسی مدعی شد که برخی از اتفاقات علیه جمهوری اسلامی ایران از الطاف خفیه الهی است، تعجب نکنید، چرا که با وجود تمامی دشمنی‌ها هم‌اکنون اقتصاد را سرپا نگه داشته‌ایم. بیچارگی دشمن در این است که نقشه‌ای که خودش کشیده، برخی آرزوهای دیرین جمهوری اسلامی در حوزه صادرات را محقق می‌کند.
وی در خاتمه این بخش از سخنانش با بیان اینکه مقصود تحریم‌ها فلج کردن جمهوری اسلامی ایران است و این هدف را با در رنج و فشار قرار دادن مردم دنبال می‌کند، گفت: علت این قبیل فشارها، موضوعاتی مانند حقوق بشر نیست، بلکه دشمنان معترضند که چرا جمهوری اسلامی تابع دستورات ظالمانه آنها نیست. آنها تلاش می‌کنند کشور را به نقطه‌ای برسانند که همچون سایر کشورها سر به زیر انداخته و به مسائل جهانی و مسئله اسرائیل و فلسطین توجه نکنند؛ اما تجربه نشان داده که هر چه پایمردی بیشتری داشته باشیم، نتیجه بهتری به دست می‌آید و اگر با همت شرایط موجود را مدیریت کنیم، اتفاقات خوبی برای جمهوری اسلامی در پیش روست.
غضنفری به بر زمین ماندن مفاد تفاهم‌نامه‌ای که سال گذشته میان این وزارتخانه و شورای عالی استان‌ها امضا شده بود اشاره کرد گفت: این تفاهمنامه را که مفاد خوبی دارد، از کشو خارج کرده‌ایم و طی یک سال گذشته اهتمامی برای اجرای آن وجود نداشت. اکنون امضای تفاهمنامه جدیدی مطرح است که احتمالا سال آینده مثل اکنون گزارشی از اجرای آن نخواهیم داشت.
وی پیشنهاد داد که به جای محتوای تفاهمنامه جدید، برنامه مشترکی میان وزارت صنعت و شورای عالی استان‌های پیش‌بینی شود که طی آن، هر شهری تعدادی از شهرک‌ها یا واحدهای صنعتی خود را به این وزارتخانه معرفی کند و دو طرف با حل مشکلات پیش روی این واحدها، زمینه استفاده 100 درصد از ظرفیت تولید آنها را در سال 92 فراهم کنند.
غضنفری اشاره‌ای هم به مساله اشتغال کرد و با بیان اینکه افزایش میزان تولید واحدهای صنعتی در این حوزه هم موثر است، گفت: جوانان دانش‌آموخته دانشگاهی مثل شاخ شمشاد، بیکار هستند و توانایی ایجاد اشتغال برای خود را هم ندارند. البته این هم دست‌پخت دانشگاه‌های ماست.
سخنان وزیر که حدود یک ساعت از جلسه امروز شورای عالی استان‌ها را به خود اختصاص داد، موجب شد که نمایندگان شورای عالی از طرح سوالات خود در حوزه کاری وزیر خودداری و پیگیری موارد مربوط به استان خود را در جلسه دیگری دنبال کنند.
