تاثير آلودگي هوا بر سرطان در ايران
گفت‌وگو با فوق‌تخصص بيماری‌های ريه
امروزه آلودگي هوا به معضلي جهاني تبديل شده که سلامت شهروندان را در سرتاسر جهان به شدت تهديد مي کند. افزايش آلودگي هوا با روند صنعتي شدن در غرب شکل گرفت. ورود خودروها به خيابان ها و فعاليت کارخانه هاي صنعتي و آلاينده هاي ناشي از آن، نقطه آغازي بود، براي خداحافظي بشر با هواي پاک. رشد صنعت خودرو در غرب که از دهه هاي 30 و 40 ميلادي آغاز شد به سرعت سراسر دنيا را درنورديد. به ويژه در اروپا و آمريکاي شمالي با توسعه وسايل نقليه شخصي اين رشد از شتاب بيشتري برخوردار بود.
بر اساس شواهد موجود 80 درصد علت آلودگي هوا مربوط به وسايل نقليه است. در دهه 50 ميلادي با تشديد آلودگي هوا در لندن 2500 نفر در فاصله زماني کمتر از 3 هفته جان باختند و تنها در مدت چهار ماه، آلودگي شديد، تعداد مرگ و مير را به 12 هزار نفر رساند. اين اتفاق سبب پي بردن محققان به رابطه آلودگي هوا و مرگ و مير انسان ها شد. يافته هاي پژوهشي طي سال هاي اخير رابطه آلودگي هوا با مرگ و مير را بارها و بارها به اثبات رسانده اند.
ارتباط بين آلودگي هوا و ابتلابه انواع سرطان ها به ويژه سرطان ريه موضوع اين گفت وگو با دکتر مجيد مختاري، متخصص داخلي و فوق تخصص ريه و مراقبت هاي ويژه از دانشگاه هاي نيويورک، کورنل و کلمبياست. وي که از سال 84 خورشيدي به ايران آمده و هم اينک عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي است، اعتقاد دارد، بايد براي کاهش آلودگي هوا چاره اي انديشيد در غير اين صورت و با ادامه روند فعلي آلودگي هوا در کلانشهرهاي کشور، ايران در زمينه داروهاي سرطاني براي کشورهاي ديگر به بازاري سرشار از سودهاي گزاف تبديل خواهد شد.
به نظر او به کارگيري تجربه موفق لندن، سئول و بسياري از کلانشهرها که روزگاري مانند تهران و ديگر شهرهاي آلوده ايران دست به گريبان آلودگي هوا بودند اما امروز شهروندانشان هواي پاک را استنشاق مي کنند، مي تواند، براي ما در شرايط کنوني اقدامي راهگشا باشد.
در ابتدا بفرماييد، آلودگي هوا چه آثار کوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدتي مي تواند بر سلامت بشر داشته باشد؟
عوارض کوتاه مدت آلودگي هوا به صورت سوزش چشم و گلو، تنگي نفس، بي حالي، بي حوصلگي و سردرد خودش را نشان مي دهد، اما براي عوارض ميان مدت آلودگي هوا در قالب سکته هاي قلبي و مغزي، بروز لخته هاي خوني، تشديد آسم و نارسايي هاي تنفسي، کاهش وزن نوزادان به هنگام تولد و حتي کاهش در کيفيت و تعداد اسپرم ها گزارش شده است. مراجعه به بخش اورژانس به علل متفاوت از جمله آپانديس حاد در محيط هايي که در آنها به لحاظ زيست محيطي آلودگي شديد وجود دارد، بيشتر است. عوارض بلندمدت آلودگي هوا به صورت سرطان هاي متفاوت و تغييرات ژنتيکي در نسل هاي آينده بروز مي يابد. به عبارتي آلاينده هاي زيست محيطي به صورت عامل تخريب کننده ژن ها ظهور مي کند.
به سرطان ها اشاره کرديد، آلودگي هوا بيشتر منجر به بروز کدام نوع از سرطان ها مي شود و چگونه؟
شايع ترين سرطان مرتبط با آلودگي هوا، سرطان ريه است. آلودگي هوا علاوه بر آنکه منجر به بروز سرطان مي شود، آرام آرام نيز سبب تغييرات ساختاري و ژنتيکي در بافت هاي بدن و تبديل به عامل سرطانزايي در بافت هاي ديگر نيز مي شود.
کدام يك از آلاينده هاي محيطي بيشترين اثر را در ايجاد سرطان ها دارند؟
ذرات ريز معلق در هوا با اندازه هاي 5/2 تا 10 ميکرون و ترکيبات ارگانيک فرار (VOC) که از ترکيب هاي متفاوتي تشکيل شده اند، حلقه بنزن که در سوخت وجود دارد، حلقه هاي خاصي که در سوخت ديزل (گازوييل) ديده مي شود و نيز تشعشعات زيرزميني متسع شده از اورانيوم (رادون) همگي جزو آلاينده هايي هستند که نقش آنان در سرطان زايي به اثبات رسيده است.
نقش آلاينده هاي محيطي در شکل گيري سلول هاي سرطاني در بدن چگونه است؟
در بدن همه ما سلول هاي سرطاني وجود دارد. سيستم دفاعي بدن انسان به طور ساختاري به گونه اي طراحي شده که سلول هاي سرطاني را از غيرسرطاني تشخيص داده و آنها را از بين مي برد. آلاينده هاي محيطي از يک سو سبب تضعيف سلول هاي کشنده سرطاني و از سوي ديگر باعث به تاخير انداختن مرگ منظم سلولي مي شود. به عبارتي آلاينده هاي محيطي پروسه آپوپتوز (مرگ برنامه ريزي شده سلولي) را کند مي کند. به دو عامل فوق تاثير مستقيم ژنتيکي سرطانزايي را اگر اضافه کنيم، مي توانيم ببينيم که آلودگي هوا از طرق متفاوت باعث بروز سرطان مي شود.
آيا آثار آلاينده ها در سرطانزايي و ايجاد بيماري هاي بدخيم به اثبات رسيده است؟
بله از سال 1980 تا به حال، ارتباط مستقيم آلودگي هوا با بروز مرگ ومير ناشي از ابتلابه سرطان ريه در مطالعات بسياري به اثبات رسيده است. اين مطالعات درازمدت در آمريکاي شمالي و جنوبي به ويژه مکزيک، برزيل و اکثر کشورهاي اروپايي (انگلستان، اسپانيا و دانمارک) و به طور کلي ترکيبي از کشورهاي پيشرفته و در حال توسعه، همگي ارتباط مستقيم آلودگي هوا و سرطان ريه را به اثبات رسانده اند. همچنين يافته هاي مطالعه عظيمي که طي 54 سال در شهر گوانگجوي چين انجام شده هم نشان داد، رسوب آلاينده ها علاوه بر قرار گرفتن روي اجسام در سطح شهر در داخل بدن شهروندان نيز نفوذ مي کند و سبب ايجاد سرطان ريه مي شود.
اين مطالعات در زماني انجام شد که تعداد افراد سيگاري رو به کاهش بود. نتايج اين مطالعه بر اين باور صحه گذاشت که حتي با افزايش آمار افرادي که سيگار را ترک کرده اند، افزايش آلودگي هوا باعث ازدياد بروز مرگ و مير بر اثر سرطان ريه شده است. مطالعه جالب ديگري که در سال 1990 و در لهستان انجام شد نيز رابطه آثار تشديد کننده آلاينده هاي هوا و سيگار را نشان مي داد. بنابر اين پژوهش، افرادي که در معرض آلودگي هوا قرار داشتند و سيگار نيز مصرف مي کردند تا 5/1 برابر ساکنان شهرستان هاي کوچک، بيشتر به سرطان ريه مبتلامي شدند. مطالعات جامع ديگري نيز نشان مي داد که در زماني که غلظت آلاينده ها در هوا بيشتر مي شود به همان اندازه بروز سرطان ريه نيز افزايش مي يابد.
در مطالعات طولاني مدت انجام شده از سوي انجمن سرطان آمريکا، يافته ها به وضوح نشان داده است که نه تنها مرگ و مير ناشي از سرطان ريه در فضاهايي که آلودگي هوا کمتر باشد، کاهش مي يابد که با کاهش آلاينده هاي هوا از شيوع سرطان ريه نيز کاسته مي شود. اين امر بيانگر اين واقعيت است که وقتي بتوانيم، آلودگي هوا را کم کنيم به وضوح در افزايش طول عمر بيماران نقش موثري ايفا کرده و شيوع سرطان ريه را کاهش داده ايم. همچنين مطالعات جديد به ويژه يک مطالعه انجام شده در ژاپن که يافته هاي آن طي يک ماه اخير منتشر شده، رابطه سرطان ريه را با افزايش آلودگي هوا به اثبات رسانده است. از طرف ديگر بر اساس همين پژوهش، نه تنها شيوع مرگ و مير بر اثر سرطان ريه بلکه خونريزي مغزي نيز با افزايش آلاينده هاي هوا افزايش مي يابد.
به غير از سرطان ريه، آلاينده هاي محيطي به ويژه آلاينده هاي هوا منجر به بروز کدام دسته از سرطان هاي ديگر مي شود؟
به دليل آنکه اين آلاينده ها در سراسر بدن در حرکت هستند، موجب تغييرات ژنتيکي سرطانزايي مي شوند. بر اساس نتايج يافته هاي پژوهش هاي جامع و طولاني مدت در اروپا، آمريکا و کانادا، آلودگي هوا سبب ازدياد سرطان پستان (در مقطع سني قبل و بعد از يائسگي) و سرطان مثانه مي شود. نتايج مطالعه اي از تايوان نيز اخيرا ارتباط مستقيم آلودگي هوا را با سرطان مغز نشان داده است.
با توجه به تشديد آلودگي هوا طي چند سال اخير در کلانشهرهاي ايران چه چشم اندازي را براي ابتلابه سرطان پيش روي شهروندان مي بينيد؟
هم اينک آمار گروهي از سرطان هاي متفاوت به ويژه درزمينه دستگاه گوارش در ايران در حال رشد هستند اما با توجه به زمان بر بودن فرآيند ابتلابه سرطان ريه به جرات بايد گفت که در 20 تا 25 سال آينده، شاهد بروز موج گسترده اي از سرطان ريه در کشور خواهيم بود که متاسفانه در اکثر موارد در مراحل پيشرفته تشخيص داده مي شوند که همين امر بر آمار مرگ و مير سرطان ريه خواهد افزود.
چه راهکاري را براي جلوگيري از اين پديده پيشنهاد مي کنيد؟
خوشبختانه ما تجربه هاي موفق بسياري از کشورها را پيش رو داريم که طي سال هاي اخير موفق شده اند، آلودگي هوا را در کلانشهرها مهار کنند. تجربه شهرهايي مثل لندن، فيلادلفيا، مکزيکوسيتي و... که با درايت مسوولان و عزم ملي قادر به پاکسازي هوا و محيط زيست خود شدند. توجه بيشتر به گسترش وسايل حمل و نقل عمومي و گازسوز و برق سوز کردن اين وسايل، مجهز کردن وسايل نقليه عمومي به امکانات رفاهي بيشتر، کاهش حداکثري تردد وسايل نقليه شخصي با توسعه دولت الکترونيک، تبليغ وسيع با هدف آموزش به سياست گذاران و مردم به منظور استفاده از وسايل نقليه عمومي، کوچک سازي کلانشهرها با ساختن شهرک هاي اقماري به همراه ايجاد فضاي سبز بيشتر، جذاب کردن اين شهرک ها با ايجاد وسايل مدرن تفريحي، آموزشي و درماني، بهبود کيفيت سوخت سيستم هاي حمل و نقل و خودروسازي با هدف پايين آوردن مصرف سوخت در خودروها، استفاده از گاز مايع و برق در صنايع خودروسازي، ساماندهي وضعيت ترافيک و آموزش فرهنگ رانندگي صحيح به شهروندان و بهبود وضعيت خيابان هاي شهري به منظور کاهش قفل هاي ترافيکي از عمده اقدام هاي موثر و مفيدي است که در بسياري از کلانشهرهاي جهان باعث کاهش آلودگي هوا شده است.
آيا با پيروي از رژيم غذايي خاص مي توان از آثار مخرب آلاينده هاي محيطي کاست؟
خير. هيچ پژوهشي نقش تغذيه را در پايين آوردن صدمات آلودگي هوا به اثبات نرسانده است. تنها مطالعه اي از دانشگاه آکسفورد به تازگي اثر ويتامين «C» در بيماران انسدادي ريوي را بررسي کرده و کاهش مرگ و مير گروه کوچک مطالعاتي را در محيط هاي با آلودگي هوا نشان داده است.
آيا گرد و غبارهاي محيطي مانند ذرات معلق ناشي از ساخت و ساز در شهرها مي توانند، باعث بروز سرطان شوند؟
ذراتي که از نظر ميکروني بزرگ هستند، خير اما در صورتي که مربوط به گروه هاي شيميايي مثل ذرات معلق، VOC، بنزن، رادون و... باشند، مي توانند منجر به بروز سرطان شوند.
آيا وجود دستگاه هاي تصفيه هواي خانگي و ماسک هاي دهاني در حفظ سلامت افراد و جلوگيري از ابتلاي آنان به سرطان موثر است؟
هنوز مطالعه اي در زمينه نقش دستگاه هاي تصفيه هوا در کاهش ابتلابه سرطان انجام نشده است. حتي مطالعه علمي قابل استنادي در ارتباط با استفاده از دستگاه هاي تصفيه هوا با کاهش آمار مبتلايان به آسم، تحريکات مجاري تنفسي، سوزش چشم و... نيز انجام نشده است. ماسک هاي تنفسي نيز از همين قاعده تبعيت مي کنند. يعني مطالعه علمي در مورد رابطه استفاده از آنها و کاهش ابتلابه سرطان انجام نشده است. ماسک هايي که قدرت جلوگيري از ورود ذرات معلق زير 5/2 ميکرون را به داخل مجراي تنفسي داشته باشند، تنفس را بسيار مشکل مي کند. البته ماسک هاي پيشرفته مي توانند، عوامل تحريکي مجاري بالاي تنفسي را تقليل دهند اما آثار آنان در کاهش ابتلابه سرطان نياز به تحقيقات علمي گسترده دارد.
و سخن آخر؟
کاهش آلودگي هوا و بهبود وضعيت فعلي، تنها راه معقول جلوگيري از فاجعه لجام گسيخته سرطان در آينده است. عادت نکردن به آلودگي هوا گام اول براي شروع حرکت مبارزه با آلودگي هواست. آلودگي هوا را به دليل زيان هاي جبران ناپذير آن نبايد پذيرفت. ما بايد؛ براي مقابله با بحران آلودگي هوا نگرش دايمي داشته باشيم. نگرشي که مقطعي نبوده و تنها مختص به فصل هاي آلوده سال نباشد. همچنين بايد با تيزهوشي، نظم و اراده ملي و به کارگيري تجربيات موفق ديگر کشورها از تبديل شدن ايران به بازار پرسود داروهاي سرطاني براي کشورهاي ديگر جلوگيري کنيم.
منبع: شرق
بر اساس شواهد موجود 80 درصد علت آلودگي هوا مربوط به وسايل نقليه است. در دهه 50 ميلادي با تشديد آلودگي هوا در لندن 2500 نفر در فاصله زماني کمتر از 3 هفته جان باختند و تنها در مدت چهار ماه، آلودگي شديد، تعداد مرگ و مير را به 12 هزار نفر رساند. اين اتفاق سبب پي بردن محققان به رابطه آلودگي هوا و مرگ و مير انسان ها شد. يافته هاي پژوهشي طي سال هاي اخير رابطه آلودگي هوا با مرگ و مير را بارها و بارها به اثبات رسانده اند.
ارتباط بين آلودگي هوا و ابتلابه انواع سرطان ها به ويژه سرطان ريه موضوع اين گفت وگو با دکتر مجيد مختاري، متخصص داخلي و فوق تخصص ريه و مراقبت هاي ويژه از دانشگاه هاي نيويورک، کورنل و کلمبياست. وي که از سال 84 خورشيدي به ايران آمده و هم اينک عضو هيات علمي دانشگاه شهيد بهشتي است، اعتقاد دارد، بايد براي کاهش آلودگي هوا چاره اي انديشيد در غير اين صورت و با ادامه روند فعلي آلودگي هوا در کلانشهرهاي کشور، ايران در زمينه داروهاي سرطاني براي کشورهاي ديگر به بازاري سرشار از سودهاي گزاف تبديل خواهد شد.
به نظر او به کارگيري تجربه موفق لندن، سئول و بسياري از کلانشهرها که روزگاري مانند تهران و ديگر شهرهاي آلوده ايران دست به گريبان آلودگي هوا بودند اما امروز شهروندانشان هواي پاک را استنشاق مي کنند، مي تواند، براي ما در شرايط کنوني اقدامي راهگشا باشد.
در ابتدا بفرماييد، آلودگي هوا چه آثار کوتاه مدت، ميان مدت و بلندمدتي مي تواند بر سلامت بشر داشته باشد؟
عوارض کوتاه مدت آلودگي هوا به صورت سوزش چشم و گلو، تنگي نفس، بي حالي، بي حوصلگي و سردرد خودش را نشان مي دهد، اما براي عوارض ميان مدت آلودگي هوا در قالب سکته هاي قلبي و مغزي، بروز لخته هاي خوني، تشديد آسم و نارسايي هاي تنفسي، کاهش وزن نوزادان به هنگام تولد و حتي کاهش در کيفيت و تعداد اسپرم ها گزارش شده است. مراجعه به بخش اورژانس به علل متفاوت از جمله آپانديس حاد در محيط هايي که در آنها به لحاظ زيست محيطي آلودگي شديد وجود دارد، بيشتر است. عوارض بلندمدت آلودگي هوا به صورت سرطان هاي متفاوت و تغييرات ژنتيکي در نسل هاي آينده بروز مي يابد. به عبارتي آلاينده هاي زيست محيطي به صورت عامل تخريب کننده ژن ها ظهور مي کند.
به سرطان ها اشاره کرديد، آلودگي هوا بيشتر منجر به بروز کدام نوع از سرطان ها مي شود و چگونه؟
شايع ترين سرطان مرتبط با آلودگي هوا، سرطان ريه است. آلودگي هوا علاوه بر آنکه منجر به بروز سرطان مي شود، آرام آرام نيز سبب تغييرات ساختاري و ژنتيکي در بافت هاي بدن و تبديل به عامل سرطانزايي در بافت هاي ديگر نيز مي شود.
کدام يك از آلاينده هاي محيطي بيشترين اثر را در ايجاد سرطان ها دارند؟
ذرات ريز معلق در هوا با اندازه هاي 5/2 تا 10 ميکرون و ترکيبات ارگانيک فرار (VOC) که از ترکيب هاي متفاوتي تشکيل شده اند، حلقه بنزن که در سوخت وجود دارد، حلقه هاي خاصي که در سوخت ديزل (گازوييل) ديده مي شود و نيز تشعشعات زيرزميني متسع شده از اورانيوم (رادون) همگي جزو آلاينده هايي هستند که نقش آنان در سرطان زايي به اثبات رسيده است.
نقش آلاينده هاي محيطي در شکل گيري سلول هاي سرطاني در بدن چگونه است؟
در بدن همه ما سلول هاي سرطاني وجود دارد. سيستم دفاعي بدن انسان به طور ساختاري به گونه اي طراحي شده که سلول هاي سرطاني را از غيرسرطاني تشخيص داده و آنها را از بين مي برد. آلاينده هاي محيطي از يک سو سبب تضعيف سلول هاي کشنده سرطاني و از سوي ديگر باعث به تاخير انداختن مرگ منظم سلولي مي شود. به عبارتي آلاينده هاي محيطي پروسه آپوپتوز (مرگ برنامه ريزي شده سلولي) را کند مي کند. به دو عامل فوق تاثير مستقيم ژنتيکي سرطانزايي را اگر اضافه کنيم، مي توانيم ببينيم که آلودگي هوا از طرق متفاوت باعث بروز سرطان مي شود.
آيا آثار آلاينده ها در سرطانزايي و ايجاد بيماري هاي بدخيم به اثبات رسيده است؟
بله از سال 1980 تا به حال، ارتباط مستقيم آلودگي هوا با بروز مرگ ومير ناشي از ابتلابه سرطان ريه در مطالعات بسياري به اثبات رسيده است. اين مطالعات درازمدت در آمريکاي شمالي و جنوبي به ويژه مکزيک، برزيل و اکثر کشورهاي اروپايي (انگلستان، اسپانيا و دانمارک) و به طور کلي ترکيبي از کشورهاي پيشرفته و در حال توسعه، همگي ارتباط مستقيم آلودگي هوا و سرطان ريه را به اثبات رسانده اند. همچنين يافته هاي مطالعه عظيمي که طي 54 سال در شهر گوانگجوي چين انجام شده هم نشان داد، رسوب آلاينده ها علاوه بر قرار گرفتن روي اجسام در سطح شهر در داخل بدن شهروندان نيز نفوذ مي کند و سبب ايجاد سرطان ريه مي شود.
اين مطالعات در زماني انجام شد که تعداد افراد سيگاري رو به کاهش بود. نتايج اين مطالعه بر اين باور صحه گذاشت که حتي با افزايش آمار افرادي که سيگار را ترک کرده اند، افزايش آلودگي هوا باعث ازدياد بروز مرگ و مير بر اثر سرطان ريه شده است. مطالعه جالب ديگري که در سال 1990 و در لهستان انجام شد نيز رابطه آثار تشديد کننده آلاينده هاي هوا و سيگار را نشان مي داد. بنابر اين پژوهش، افرادي که در معرض آلودگي هوا قرار داشتند و سيگار نيز مصرف مي کردند تا 5/1 برابر ساکنان شهرستان هاي کوچک، بيشتر به سرطان ريه مبتلامي شدند. مطالعات جامع ديگري نيز نشان مي داد که در زماني که غلظت آلاينده ها در هوا بيشتر مي شود به همان اندازه بروز سرطان ريه نيز افزايش مي يابد.
در مطالعات طولاني مدت انجام شده از سوي انجمن سرطان آمريکا، يافته ها به وضوح نشان داده است که نه تنها مرگ و مير ناشي از سرطان ريه در فضاهايي که آلودگي هوا کمتر باشد، کاهش مي يابد که با کاهش آلاينده هاي هوا از شيوع سرطان ريه نيز کاسته مي شود. اين امر بيانگر اين واقعيت است که وقتي بتوانيم، آلودگي هوا را کم کنيم به وضوح در افزايش طول عمر بيماران نقش موثري ايفا کرده و شيوع سرطان ريه را کاهش داده ايم. همچنين مطالعات جديد به ويژه يک مطالعه انجام شده در ژاپن که يافته هاي آن طي يک ماه اخير منتشر شده، رابطه سرطان ريه را با افزايش آلودگي هوا به اثبات رسانده است. از طرف ديگر بر اساس همين پژوهش، نه تنها شيوع مرگ و مير بر اثر سرطان ريه بلکه خونريزي مغزي نيز با افزايش آلاينده هاي هوا افزايش مي يابد.
به غير از سرطان ريه، آلاينده هاي محيطي به ويژه آلاينده هاي هوا منجر به بروز کدام دسته از سرطان هاي ديگر مي شود؟
به دليل آنکه اين آلاينده ها در سراسر بدن در حرکت هستند، موجب تغييرات ژنتيکي سرطانزايي مي شوند. بر اساس نتايج يافته هاي پژوهش هاي جامع و طولاني مدت در اروپا، آمريکا و کانادا، آلودگي هوا سبب ازدياد سرطان پستان (در مقطع سني قبل و بعد از يائسگي) و سرطان مثانه مي شود. نتايج مطالعه اي از تايوان نيز اخيرا ارتباط مستقيم آلودگي هوا را با سرطان مغز نشان داده است.
با توجه به تشديد آلودگي هوا طي چند سال اخير در کلانشهرهاي ايران چه چشم اندازي را براي ابتلابه سرطان پيش روي شهروندان مي بينيد؟
هم اينک آمار گروهي از سرطان هاي متفاوت به ويژه درزمينه دستگاه گوارش در ايران در حال رشد هستند اما با توجه به زمان بر بودن فرآيند ابتلابه سرطان ريه به جرات بايد گفت که در 20 تا 25 سال آينده، شاهد بروز موج گسترده اي از سرطان ريه در کشور خواهيم بود که متاسفانه در اکثر موارد در مراحل پيشرفته تشخيص داده مي شوند که همين امر بر آمار مرگ و مير سرطان ريه خواهد افزود.
چه راهکاري را براي جلوگيري از اين پديده پيشنهاد مي کنيد؟
خوشبختانه ما تجربه هاي موفق بسياري از کشورها را پيش رو داريم که طي سال هاي اخير موفق شده اند، آلودگي هوا را در کلانشهرها مهار کنند. تجربه شهرهايي مثل لندن، فيلادلفيا، مکزيکوسيتي و... که با درايت مسوولان و عزم ملي قادر به پاکسازي هوا و محيط زيست خود شدند. توجه بيشتر به گسترش وسايل حمل و نقل عمومي و گازسوز و برق سوز کردن اين وسايل، مجهز کردن وسايل نقليه عمومي به امکانات رفاهي بيشتر، کاهش حداکثري تردد وسايل نقليه شخصي با توسعه دولت الکترونيک، تبليغ وسيع با هدف آموزش به سياست گذاران و مردم به منظور استفاده از وسايل نقليه عمومي، کوچک سازي کلانشهرها با ساختن شهرک هاي اقماري به همراه ايجاد فضاي سبز بيشتر، جذاب کردن اين شهرک ها با ايجاد وسايل مدرن تفريحي، آموزشي و درماني، بهبود کيفيت سوخت سيستم هاي حمل و نقل و خودروسازي با هدف پايين آوردن مصرف سوخت در خودروها، استفاده از گاز مايع و برق در صنايع خودروسازي، ساماندهي وضعيت ترافيک و آموزش فرهنگ رانندگي صحيح به شهروندان و بهبود وضعيت خيابان هاي شهري به منظور کاهش قفل هاي ترافيکي از عمده اقدام هاي موثر و مفيدي است که در بسياري از کلانشهرهاي جهان باعث کاهش آلودگي هوا شده است.
آيا با پيروي از رژيم غذايي خاص مي توان از آثار مخرب آلاينده هاي محيطي کاست؟
خير. هيچ پژوهشي نقش تغذيه را در پايين آوردن صدمات آلودگي هوا به اثبات نرسانده است. تنها مطالعه اي از دانشگاه آکسفورد به تازگي اثر ويتامين «C» در بيماران انسدادي ريوي را بررسي کرده و کاهش مرگ و مير گروه کوچک مطالعاتي را در محيط هاي با آلودگي هوا نشان داده است.
آيا گرد و غبارهاي محيطي مانند ذرات معلق ناشي از ساخت و ساز در شهرها مي توانند، باعث بروز سرطان شوند؟
ذراتي که از نظر ميکروني بزرگ هستند، خير اما در صورتي که مربوط به گروه هاي شيميايي مثل ذرات معلق، VOC، بنزن، رادون و... باشند، مي توانند منجر به بروز سرطان شوند.
آيا وجود دستگاه هاي تصفيه هواي خانگي و ماسک هاي دهاني در حفظ سلامت افراد و جلوگيري از ابتلاي آنان به سرطان موثر است؟
هنوز مطالعه اي در زمينه نقش دستگاه هاي تصفيه هوا در کاهش ابتلابه سرطان انجام نشده است. حتي مطالعه علمي قابل استنادي در ارتباط با استفاده از دستگاه هاي تصفيه هوا با کاهش آمار مبتلايان به آسم، تحريکات مجاري تنفسي، سوزش چشم و... نيز انجام نشده است. ماسک هاي تنفسي نيز از همين قاعده تبعيت مي کنند. يعني مطالعه علمي در مورد رابطه استفاده از آنها و کاهش ابتلابه سرطان انجام نشده است. ماسک هايي که قدرت جلوگيري از ورود ذرات معلق زير 5/2 ميکرون را به داخل مجراي تنفسي داشته باشند، تنفس را بسيار مشکل مي کند. البته ماسک هاي پيشرفته مي توانند، عوامل تحريکي مجاري بالاي تنفسي را تقليل دهند اما آثار آنان در کاهش ابتلابه سرطان نياز به تحقيقات علمي گسترده دارد.
و سخن آخر؟
کاهش آلودگي هوا و بهبود وضعيت فعلي، تنها راه معقول جلوگيري از فاجعه لجام گسيخته سرطان در آينده است. عادت نکردن به آلودگي هوا گام اول براي شروع حرکت مبارزه با آلودگي هواست. آلودگي هوا را به دليل زيان هاي جبران ناپذير آن نبايد پذيرفت. ما بايد؛ براي مقابله با بحران آلودگي هوا نگرش دايمي داشته باشيم. نگرشي که مقطعي نبوده و تنها مختص به فصل هاي آلوده سال نباشد. همچنين بايد با تيزهوشي، نظم و اراده ملي و به کارگيري تجربيات موفق ديگر کشورها از تبديل شدن ايران به بازار پرسود داروهاي سرطاني براي کشورهاي ديگر جلوگيري کنيم.
منبع: شرق
