مذاکرات فنی و کارشناسی ایران و گروه 1+5، روز گذشته در استانبول و پشت درهای بسته برگزار شد. هرچند به دلیل ماهیت مذاکرات، جزئیات آن به طور رسمی در رسانه ها انتشار پیدا نکرده، اما برخی منابع به طور مستقیم و غیرمستقیم اطلاعاتی را در این زمینه منتشر کرده اند. نشریه کریستین ساینس مانیتور از این جمله است که جزئیاتی از پیشنهادات مطرح در این مذاکرات را مورد اشاره قرار داده است.
به گزارش «تابناک»، روزنامه «کریستین ساینس مانیتور» در مطلبی درباره مذاکرات روز گذشته ایران و 1+5 در استانبول، می نویسد در این مذاکرات، 1+5 جزئیات بیشتری از آخرین پیشنهاد خود را به ایران ارائه کرده؛ اما به اعتقاد ایران، این پیشنهاد هنوز «نامتوازن» است، زیرا امتیازاتی که بر اساس آن از ایران خواسته شده، بیش از چیزی است که در اختیار ایران گذاشته می شود.
به نوشته این روزنامه، در گفت و گوهای ماراتن وار 13.5 ساعته دیروز، قدرت های جهانی پیشنهادات اخیر خود مبنی بر درخواست از ایران برای متوقف کردن غنی سازی 20 درصدی و تعلیق فعالیت های مرکز غنی سازی «فردو» در ازای کاهش برخی از تحریم ها را تشریح کرده اند.
اما بر اساس گزارش مانیتور، مقامات ایرانی حاضر در مذاکرات بر این باورند که انگیزه ها و امتیازات ارائه شده به ایران، به اندازه کافی قوی نبوده و نتیجه چندین دور مذاکرات، هنوز مبهم تر از آن است که بتوان بر مبنای آن قدم های اولیه را برداشت.
این روزنامه به نقل از یک «منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات» می نویسد: «از دیدگاه ما، پیشنهاد کاهش تحریم ها، با آنچه در قبال آن از ما خواسته شده، متناسب نیست. آن ها از ایران می خواهند غنی سازی 20 درصدی را تعلیق کرده و آمادگی مرکز فردو را کاهش دهد؛ که از دید ما، همانند تعطیلی این مرکز است. ما اظهار داشتیم که هیچ توازنی میان آنچه آن ها می خواهند و آنچه ارائه می کنند، وجود ندارد».
در حقیقت، آنچه در بسته پیشنهادی جدید به ایران ارائه شده، کاهش تحریم های وضع شده بر تجارت طلا و فلزات قیمتی و همچنین صادرات مواد پتروشیمی است. اما این پیشنهاد، تحریم های وضع شده علیه صادرات نفت و مبادلات بانک مرکزی ایران را که مهمترین تحریم ها هستند، مورد اشاره قرار نمی دهد.
به گفته مقام ایرانی مورد اشاره مانیتور، گروه 1+5 علاوه بر این موارد، پیشنهاد کرده در ازای اقدامات ایران، تحریم های جدیدی در شورای امنیت و یا اتحادیه اروپا علیه ایران تصویب نشود؛ اما ایالات متحده در این زمینه هیچ قولی نداده است. این امر بیش از هر چیز از آنجا اهمیت می یابد که در حال حاضر، کنگره آمریکا خواستار اعمال تحریم های جدید علیه ایران است.
علاوه بر این، بر اساس پیشنهاد گروه 1+5، در صورتی که ایران اقدامات مورد درخواست این گروه را به مدت شش ماه به صورت داوطلبانه انجام دهد، این پیشنهاد وارد «فاز دوم» خود خواهد شد که در آن، از ایران خواسته می شود «گام هایی مهمتر» بردارد. اما سوال طرف ایرانی این است که منظور از این گام های بیشتر دقیقاً چیست؟ ابهام و عدم وضوح در این زمینه، امری است که مورد اعتراض ایران قرار دارد.
منبع ایرانی مانیتور می گوید: «اگر ایران غنی سازی 20 درصدی را به مدت شش ماه انجام دهد و سپس این تعلیق موقت تجدید شود، آیا ما باید آنچه انجام داده ایم را دوباره و دوباره تکرار کنیم؟ اینجا هیچ تضمینی درباره اینکه چه زمانی و چگونه اعتماد به وجود خواهد آمد، وجود ندارد. علاوه بر این، شما تنها بخشی از تحریم ها را کاهش می دهید و تحریم ها را ملغی نمی کنید».
این ها سوالاتی است که در استانبول به آن ها پاسخ داده نشده است. این عدم پاسخگویی خواه از روی ناآگاهی از گام های بعدی باشد و یا عدم تمایل به پاسخ دادن، بیانگر آن است که دیدگاهی مبنی بر تغییر هنوز در طرف غربی وجود ندارد.
