یک آسیب شناس گفت: افزایش مصرف قرص ریتالین به ویژه در شب های امتحان باعث ایجاد اختلالات فیزیولوژیکی در فرد می شود و زمینه اعتیاد و وابستگی به مواد مخدر و محرک را در فرد افزایش می دهد.
به گزارش ایلنا، مصطفی فروتن با بیان اینکه تارخچه تولید قرص ریتالین در کشور به 60 تا 70 سال پیش بر میگردد، گفت: کارآیی این دارو به جهت درمان افسردگی است و به خاطر ترکیباتی که دارد معمولا برای درمان افراد در خود مانده، افسرده‌ها و کودکان پیش فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این روانشناس به زیر ساخت‌های این دارو اشاره کرد و افزود: زیر ساخت‌های این دارو اشتراک‌هایی با داروهای محرکی همچون کوکائین، حشیش و اکستازی دارد لذا مصرف نادرست و بدون تجویز پزشک متخصص اثرات بدی را بر روی فرد خواهد اشت.
مصرف کنندگان افراطی قرص ریتالین چه کسانی هستند؟
وی به الگوهای نادرست مصرف قرص ریتالین اشاره کرد و ادامه داد: متاسفانه بسیاری از زنان و دختران در باشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی این قرص را به عنوان یک داروی لاغری مصرف می‌کنند همچنین بسیاری از رانندگان برای زود رسیدن به مقصد و نخوابیدن در میان راه به مصرف این داره می‌پردازند.
فروتن به دانشجویان و دانش‌اموزان به عنوان گروه بزرگ مصرف کنندگان قرص ریتالین اشاره کرد و گفت: در سالهای اخیر شاهد به عنوان ارتقای سطح تحصیلی و میزان مطالعه، شاهد افزایش گرایش دانش‌آموزان و دانشجویان به این دارو هستیم.
وی ادامه داد: در چند دوره اخیر علاوه بر شدت گرفتن گرایش جوانان به ریتالین شاهد کاهش سریع سن مصرف کنندگان ریتالین در بین جوانان هستیم به طوری که این گرایش‌ها از مقاطع کارشناسی در دانشگاه‌ها به مقاطع دبیرستان و حتی راهنمایی کشیده شده است.
اثرات و علایم مصرف ریتالین
این آسیب شاس درباره اثرات و علایم مصرف سوء قرص ریتالین، گفت: کسانی که در مراحل اولیه مصرف ریتالین قرار دارند و یا هنوز میزان مصرف دارویی آنان حساس نشده است دچار سردردهایی همچون میگرن می‌شوند و همچنین اختلالات گوارشی، پرخاشگری مضمن، تپش قلب از علایم و اثرات این دارو در مصرف کنندگان جدید است.
وی ادامه داد: ریتالین در افرادی مصرف بیشتری دارند علاوه بر افزایش میزان اثرات گروه اول، در مراحل بعدی مبتلا به سردرد‌های شدید، اختلال در خواب همچون هذیان‌گویی و خواب روی و حتی در موارد خاصی خطر مرگ و شوک ناگهانی در این گروه دیده می‌شود.
کنکور و فصل امتحانات عامل افزایش 50 درصدی مصرف ریتالین
فروتن تاکید کرد: براساس گزاش‌های عینی به عمل آمده از داروخانه‌های مجاور خوابگاه دانشجویان مصرف ریتالین با مناسبت‌های موضوعی نظیر فصل امتحانات و کنکور به نوعی ارتباط مستقیم دارد و تا 50 درصد مصرف این دارو را افزایش می‌دهد.
وی ادامه داد: بر اساس همین تحقیق‌ها از هر 10 دانشجو 6 نفر آنان سابقه مصرف ریتالین را دارند که این آمار با توجه به اثر وابستگی به مواد مخدر، خطرناک است.
این آسیب‌شناس هشدار داد: داروی ریتالین فقط با تشخیص پزشک متخصص باید مصرف شود و فروش این داروها بدون نسخه پزشک مجاز نیست ولی شاهد این معضل هستیم که در برخی از داروخانه‌ها این دارو به عنوان دارو آزاد با قیمت بالاتری بفروش می‌رسد.
این روانشناس با بیان اینکه در حال حاضر بسیاری از موادمخدر و محرک به عنان جانشین ریتالین به دانشجویان در شب‌های امتحان فروخته می‌شود، اظهار کرد: از آنجایی که این دارو به عنوان یک ماده اعتیاد آور شناخته نمی‌شود لذا با مشکلاتی نظیر افزایش مصرف این دارو رو به رو هستیم و علاوه بر این مشکلات بسیاری از مواد محرک و مخدر به جای ریتالین به فروش می‌رسد.
وی ادامه داد: نباید به هیچ عنوان فراموش کرد که مصرف ریتالین وابستگی به مواد مخدر و محرک را به ارمغان می‌آورد و ناخودآگاه مصرف کنندگان را به یک سمت دیگر می‌کشاند که این تمایل در مرحله اول با بدن درد و ضعف جسمانی بارز می‌شود.
درمان و کاهش اثرات ریتالین
این آسیب‌شناس درمان را برای افراد مصرف‌کنندگان جدید و مبتدی ریتالین به مراتب راحت‌تر عنوان کرد و گفت: میتوان با مصرف مایعات جهت افزایش تعرق و ورزش‌های هوازی اثر این دارو را تا حد زیادی خنثی کرد که البته تقویت تغذیه در این زمینه بی‌تاثیر نیست.
قرص شب امتحان یا قرص دانشجویی
فروتن به نام مستعار و آسیب رسان این دارو اشاره کرد و ادامه داد: متاسفانه این قرص نام‌های عجیبی همچون قرص شب امتحان یا قرص دانشجویی جهت جلب توجه دانشجویان و دانش‌اموزان به خود گرفته که همچنان تبلیغات مخرب آن ادامه دارد.
وی ادامه داد: باید برای تمامی جوانان عوارض و عواقب این دارو بیان شود چرا که بسیاری از این افراد بدون داشتن اطلاعات لازم این دارو را مصرف می‌کنند.
ترکیبات قرص ریتالین
این روانشناس درباره ترکیبات و ماهیت این دارو، اظهار کرد: ریتالین یک محرک از خانواده آمفتامین‌هاست که باعث ترشح دوپامین و نهایتا افزایش سرخوشی بدون دلیل می‌شود و در ظاهر مغز فرد پس از مصرف این دارو گزارشی مبنی بر خستگی بدن و نیاز به خواب درک و دریافت نمی‌کند و فرد می‌تواند با کمبود خواب دچار مشکلی نشود.
وی ادامه داد: مصرف ریتالین موجب می‌شود که فرد احساس توانمندی و بی نیازی به استراحت می‌کند در حالی که این بی نیازی کاذب است و بدن نتوانسته است که نیاز خود را رفع کند که همین عدم ارضای نیاز بدن باعث پرخاشگری در فرد می شود.
این آسیب شناس هشدار داد: مصرف بی رویه ریتالین می تواند زمینه مصرف شیشه و کراک را در فرد فراهم کند.
علت مصرف افراطی ریتالین چیست
فروتن درباره علت مصرف افراطی این دارو گفت: همیشه افرادی هستند که میخواهند راه صد ساله را یک شبه طی کنند و معتقد هستند که کمبود زمان را با افزایش سرعت میتوان جبران کرد لذا در تمام کشورهای دنیا شاهد هستیم که افراد برای انجام یک شبه کارهای عقب مانده خودشان به مصرف مواد و داروهای ضد خواب روی می آورند.
وی ادامه داد: مصرف داروهای ضد خواب در کشورهای مختلف با توجه به فرهنگ ها و خرده فرهنگ های حاکم متفاوت است به طوری که در برخی از کشورها، حشیش در برخی دیگر کراک و در کشورهای دیگری نیز کوکایین مصرف می‌شود.
این روانشناس گفت: در کشور ما نیز اغلب رانندگان و محصلان برای شب بیداری ها و جبران عقب ماندگی در کارهایشان به مصرف این دارو گرایش پیدا می کنند در حالی که اگر یک برنامه جامع و درستی را از پیش در نظر می گرفتند لازم نبود دست به مصرف نادرست این دارو بزنند.
راهکارهای مهار مصرف افراطی ریتالین
فروتن با بیان اینکه باید در گام اول خود فرد دست به مصرف افراطی این دارو نزند، ادامه داد: دانش آموزان، دانشجویان و رانندگانی که کارهای خود را به عقب انداخته اند و سعی دارند با شب بیداری کارهای عقب مانده خود را جبران کنند می توانند با یک برنامه مستمر و از پیش تعیین شده نیاز خود را به این دارو به کلی منتفی کنند.
وی به کاهش سن مصرف کنندگان ریتالین اشاره کرد و افزود: این کاهش سن یک زنگ خطر برای جامعه و مسئولان است پس چه بهتر که قشر جوان را با برگزاری کلاس های آموزشی از عوارض خطرناک این دارو آگاه کنیم و در گام اول بهتر است که این کلاس ها را در مدارس و دانشگاه ها برگزار کنیم.
این روانشناس به تخلف برخی از داروخانه ها در فروش قرص های ریتالین اشاره کرد و گفت: باید نظارت بر عملکرد داروخانه بیشتر شود و یک مبارزه جدی با فروشندگان داروهای قاچاق اجرا شود.
وی همچنین به کم کاری و غفلت رسانه ملی در این زمینه اشاره و کرد و ادامه داد: متاسفانه رسانه ملی به عنوان یک رکن مهم و نقش آفرین در جامعه هیچ اقدام مناسبی در این زمینه نداشته و حتی یک برنامه آموزشی در این زمینه برای جوانان در نظر نگرفته است.
مسئولان مراکز آموزشی در افزایش مصرف ریتالین مقصر هستند
این آسیب شناس با بیان اینکه بیشترین قشر مصرف کننده قرص ریتالین را دانشجویان و دانش آموزان تشکیل داده اند، افزود: هدف اصلی قشر جوان برای مصرف این دارو موفقیت در آزمون های تحصیلی است که این حساسیت به مراتب در امتحانات پایان ترم دانشگاه ها و کنکور بیشتر حس می شود
وی ادامه داد: اینکه دانشجویان و دانش آموزان دغدغه امتحانات را دارند و به دنبال موفقیت در این آزمون ها هستند اتفاق خوب و پسندیده ای است که باعث می شود آینده ای روشن در انتظار کشور باشد ولی باید این سوال را مطرح کرد که مراکز آموزشی خود چه برنامه ای برای افزایش احتمال موفقیت جوانان در نظر گرفته‌اند.
فروتن از برنامه ریزی برخی از دانشگاه ها و مدارس انتقاد کرد و گفت: متاسفانه مسئولان برخی از مراکز آموزشی چند امتحان سخت را نزدیک بهم و حتی در یک روز برگزار می کنند که همین بی برنامه بودن این مراکز، دانش آموز یا دانشجو را مجبور به مصرف قرص ریتالین و انواع داروهای ضد خواب می کند.
ریتالین یک داروی تحت کنترله و باید فقط با نسخه ی یکی از پزشکای متخصص اطفال، اعصاب و روان و مغز و اعصاب به بیمار تحویل داده بشه.