سوریه چه امتیازاتی در قبال تسلیحات شیمیایی دریافت کرد؟

پس از آنکه ایران و روسیه در اقدامی هماهنگ نظام حاکم بر سوریه را راضی کردند تا از سلاح‌های شیمیایی خود دست بکشد، به دمشق تعهد دادند که از این کشور از نظر تسلیحات راهبردی برای برقرای توازن با همسایگان کمک کنند. این کمک‌ها به گونه‌ای باید باشد که ارتش سوریه تا زمان تحویل آخرین محموله تسلیحات شیمیایی خود، این تسلیحات مهم راهبردی را دریافت کند.

به گزارش «تابناک»، منابع آگاه منطقه‌ای که در جریان تحولات سوریه بوده و از رایزنی‌های پشت پرده آگاهند، در همین رابطه می‌گویند، سوریه با شرایطی خاص حاضر به پذیرش طرح ایران و روسیه شده است، چرا که بر این باور است در برابر تسلیحات اتمی رژیم اسرائیل و بمب‌های اتمی آمریکا که در ترکیه قرار دارد ـ  به ويژه پس از دشمنی‌های اخیر آنکارا ـ باید بتواند از خود دفاع کرده و توازن نظامی با آنکارا ـ تل‌آویو را برقرار کند.

به گفته این منابع، آنچه ‌پوتین در سخنان هفته گذشته خود درباره تسلیحات شیمیایی سوریه و قرار گرفتن آن در برابر تسلیحات اتمی رژیم اسرائیل گفت، بخشی از نامه بشار اسد بود که ولید المعلم آن را با خود به مسکو برده ‌و در اختیار رئیس جمهور روسیه قرار داده بود.

هر چند ایران و سوریه ـ آن گونه که ولید المعلم سه هفته پیش گفت ـ هیچ پیمان دفاعی مشترکی ندارند، ‌پیمان نانوشته‌ای میان تهران ـ دمشق وجود دارد که بر پايه آن، ایران خود را متعهد می‌داند تا آخرین مرحله از درگیری‌ها در کنار ملت، دولت و ارتش سوریه بایستد. بر اساس این رویکرد، ایران تاکنون همه نوع کمک را در اختیار سوریه گذارده و به نظر می‌رسد با توجه به آنکه دمشق تسلیحات شیمیایی خود که در راهبرد نظامی‌اش، عامل توازن ترس با رژیم صهیونیستی بود را از دست خواهد داد؛ بنابراین کمک‌هایش به دمشق را افزایش خواهد داد.

در ‌سه دهه از روابط ایران و سوریه، اکنون نیروهای مسلح سوریه از انواع و اقسام سلاح‌های ساخت ایران استفاده می‌کنند که نمونه آشکار آن، تسلیحات پدافندی است که یک نمونه از آن سال گذشته موفق شد در کمتر از پنج ثانیه دو فروند جنگنده ترک را در سواحل لاذقیه سرنگون کند.

اما در مقابل، طرف روسی هم در برابر پذیرش سریع درخواست تحت نظارت قرار گرفتن تسلیحات شیمیایی‌اش، تعهد کرده علاوه بر فشار بر آمریکا برای لغو تهدیدات نظامی‌اش علیه دمشق، موج جدیدی از تسلیحات پیشرفته ساخت خود را راهی سوریه کند تا به این ترتیب، توازن نظامی به نحو احسن برقرار شود.

نخستین پاسخ روسیه به این تعهد، فرستادن سریع یکی از کشتی‌های ترابری خود با یک محموله مهم بود که به باور مسائل نظامی باید سامانه‌های ضدهوایی اس ۳۰۰ باشد؛ افزون بر این، انتظار می‌رود در قالب این تعهد، روسیه چند سامانه دیگر از همین نوع را در اختیار ارتش بازسازی شده سوریه قرار دهد. همچنین روسیه تسلیحات قدیمی سوریه را به سرعت به روز کرده، سیستم راداری یکپارچه‌ای جدیدی را برای دمشق فراهم کنند، به گونه‌ای که نیروی هوایی ترکیه و اسرائیل نتوانند به خاک این کشور حمله کنند و توانایی دفاع همزمان در دو جبهه را داشته باشد.

این مسأله به ويژه پس از آنکه آمریکا اعلام کرد، «چون به سوریه حمله نظامی نکرده و متحدانش! را در این کشور را تنها گذاشته، بنابراین به آن‌ها تسلیحات پیشرفته خواهد داد» بیشتر مطرح شد و به گزارش منابع عربی لاوروف در دیدار روز جمعه خود با جان کری این مسأله را با وی در میان گذاشت تا شاید مانع از اقدام آمریکا در ارسال تسلیحات بیشتر به گروه‌های مسلح شورشی شود.

از جانب دیگر، شاید خبر بد‌تر از تسلیحات شیمیایی، مسلح کردن بدون حد و مرز ارتش سوریه و آموزش نظامیان سوری توسط ایران و روسیه باشد. این خبر می‌تواند به شکل بی‌سابقه به موقعیت دولت و ارتش سوریه کمک کند

در همین رابطه سران اسرائیل از آمریکا خواسته‌اند علاوه بر تسلیحات شیمیایی، موشک‌های راهبردی سوریه هم در چارچوب طرح خلع سلاح قرار بگیرد که این درخواست حتی با پاسخ آمریکایی‌ها مواجه نمی‌شود و در مقابل، آن‌ها از دولت فرانسه می‌خواهند تا سطح درخواست از دولت سوریه را بالا ببرند که نقطه اوج آن در تصریحات هفته گذشته لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه نمود پیدا کرد که آنقدر مسخره و دور از دسترس بود که کسی به آن توجه هم نکرد.

ترکیه، عربستان، اسرائیل و جریان ۱۴ مارس در لبنان به همراه فرانسه این روز‌ها می‌خواهند بازی را به هم بزنند و مانع از توافق مسکو ـ واشنگتن شوند؛ اما روس‌ها در دیدارهای هماهنگی صورت گرفته برای نشست روز جمعه لاوروف و کری، پیش شرطی گذاشته بودند که مانع از دخالت‌های کشورهای دیگر در روند مذاکرات شود.

میزان تعهد روسیه به سوریه تا جایی بود که پوتین در دیدار خود با اوباما در حاشیه نشست گروه ۲۰ به وی تأکید می‌کند به اندازه‌ای که اسرائیل برای شما اهمیت دارد، سوریه هم برای ما اهمیت دارد کما این که رسانه‌های عرب‌زبان در همین رابطه به نقل از منابع آگاه تأکید کرده بودند که یک هیأت بلندپایه امنیتی ـ سیاسی از طرف رهبر انقلاب، راهی مسکو شده و در دیدار با پوتین به وی تأکید می‌‌کنند که ایران حتی اصابت یک موشک به بیابان‌های سوریه را هم تحمل نخواهد کرد، زيرا سوریه بخشی از امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به شمار می‌رود.