ریزش قیمت ارز تا کی ادامه می‌یابد؟

مسائل سیاست خارجی و آماده شدن رئیس جمهور برای جضور در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل، مهم‌ترین مساله این روزهای روزنامه‌های ایران است. سفری که پیش از آن روزنامه‌ها در حال تفسیر مفهوم نرمش قهرمانانه هستند و بازار شاهد قیمت‌هایی که در حال کاهش است.

ریزش قیمت ارز تا کی ادامه می‌یابد؟

تغییرات در بازار ارز و بورسپیش از سفر رئیس جمهور به نیویورک مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته است. ابتکار در مطلبی با عنوان « ارز به زير كشيده شد» نوشته: سرانجام پس از حدود يك سال جولان دلار در محدوده 3 تا 4 هزارتومان روز گذشته قيمت دلار به كمتر از 3000 تومان سقوط كرد و تا عصر ديروز به 2927 تومان رسيد. همزمان با دلار قيمت سكه و طلا نيز روند كاهشي روزهاي گذشته خود را ادامه داد و به 930 هزارتومان رسيد. زمزمه مذاكره ايران و امريكا، انتشار خبرهايي درباره رفع تحريم‌هاي بانكي و نفتي، احتمال توافق هسته اي به همراه مصوبات جديد اقتصادي و بازنگري‌هاي دولت يازدهم در واردات و صادرات از جمله دلايلي است كه دست به دست هم داده و دلار را به زير كشيده است.

بر اساس گزارش‌هاي ميداني ابتكار از بازار ارز در خيابان فردوسي، قيمت هر دلار در بازار آزاد که در روز پنج شنبه به حدود 3060 تومان رسيده بود،روز گذشته به زير 3000 تومان رسيد و با 160تومان کاهش در حدود 2930تومان قرار گرفت. قيمت يورو هم به 4000 تومان رسيد و درهم هم 810 تومان شد. اين وضعيت در بازار طلا نيز قابل مشاهده بود. درمعاملات سکه در بازار ديروز قيمت هر سکه بهار آزادي با حدود 70 هزار تومان کاهش به 932 هزار تومان رسيد. اين افت 70 هزار توماني البته همزمان با کاهش 40 دلاري قيمت هر اونس طلا در بازار جهاني حمايت شده است. قيمت نيم سکه 493 هزار تومان، ربع سکه 305 هزار تومان،گرمي 205 هزار تومان و هر گرم طلاي 18 عيار 94 هزار و 980 تومان قيمت‌گذاري شد.روز گذشته قيمت هر اونس طلا در بازار جهاني در حدود 1326 تومان بود، سکه طرح جديد 4 هزار تومان ديگر افت کرد در عدد 932 هزار تومان ايستاد و طرح قديم هم 928 هزار تومان شد. کارشناسان پيش بيني مي‌کنند،در ادامه بازتابهاي خبري مثبت از سفر حسن روحاني و تيم همراهش به نيويورک، مقر سازمان ملل متحد، انتظار کاهش قيمت دلار تا مرز 2800 تومان را در بازار آزاد داشته باشيم.

اعتماد هم خبر داده است که «لغو تحريم سوييفت قوت گرفت». این روزنامه نوشته: يك مقام آگاه با اشاره به راي دادگاه اتحاديه اروپا مبني بر لغو تحريم برخي بانك هاي ايراني، گفت: شركت سوييفت نمايندگي هايي دارد كه برخي از آنها مدتي است براي ارائه خدمات به بانك هاي رفع تحريم شده توسط اتحاديه اروپا فعال شده اند. احتمال لغو تحريم سوييفت و اتصال مجدد بانك هاي لغو تحريم شده زياد است. هم اكنون شركت هايي كه به واسطه تحريم بانك هاي ايراني، مشتريان خود را از دست داده بودند، با راي دادگاه، به دنبال جذب مجدد اين بانك ها و افزايش گستره نفوذ خود در بازار هستند. اين مقام مسوول گفت: شركت سوييفت نمايندگي هايي دارد كه برخي از آنها مدتي است براي ارائه خدمات به بانك هاي رفع تحريم شده توسط اتحاديه اروپا فعال شده اند. احتمال لغو تحريم هاي سوييفت در شرايط كنوني زياد است زيرا شكايت بانك هاي ايراني پذيرفته شده است، البته اتصال به سوييفت مدتي زمان مي برد. علاوه بر سوييفت، مسائلي مانند رتبه بندي بانك ها، عضويت بانك ها در ICC، كارت هاي مستر و كارت هاي اعتباري مجموعه خدماتي است كه از زمان اعمال تحريم ها قطع شده و راي فعلي دادگاه اتحاديه اروپا بر رفع آن تحريم ها بسيار تاثيرگذار است.

شرق، تحلیل کارشناسان از بازار ارز و سکه را مورد توجه قرار داده که گفته‌اند « ریزش قیمت‌ها مقطعی است». این روزنامه ادامه داده که: هرچه به روز رفتن «حسن روحانی» به نیویورک بیشتر نزدیک می‌شویم، سقوط قیمت سکه و دلار شدت بیشتری به خود می‌گیرد. دلار دیروز تا زیر سه‌هزارتومان هم پایین آمد. با این همه منوچهری و پاساژ معروفش، افشار که معروف به سفته‌بازی دلار است، هیجان دیگری دارند. وقتی که به بازار ارز پا می‌گذاری دلالان فقط دلار می‌خرند آن هم در ارقام کلان و بالای 10‌هزاردلار. پیش‌بینی بازار و بازاریان همگی حکایت از افت قیمت دارد. برای همین اگر به حاشیه منوچهری و چهارراه استانبول پا بگذاری دلالان چشم‌وگوش تیز را می‌بینی تا دلار فروشندگان را با قیمتی بالاتر از صرافی‌ها بخرند. دیروز دلالان هر دلار را با قیمتی بین دوهزارو900 تا دوهزارو930تومان می‌خریدند در حالی‌که صرافان قیمت خرید دلار را دوهزارو880تومان بر تابلوهای خود نگاشته بودند. همین هم موجب شد تا بازار دلالی دلار، داغ‌تر از بازار رسمی آن شود. تحلیل اهالی چهارراه استانبول و دلالان این راسته از افت مقطعی دلار حکایت دارد و برای همین هم تا می‌توانند دلار می‌خرند تا به وقت گرانی دلارها را بفروشند و سود کنند. برخی از دلالان معتقدند، دلار در بازار آزاد تا نزدیکی قیمت دلار مبادله‌ای (2500تومان) هم پایین می‌آید و دلیل این افت را سفر روحانی به نیویورک و احتمال مذاکره درخصوص پرونده هسته‌ای ایران، می‌دانند.

محمد کشتی‌آرای، رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر هم با اشاره به سفر اخیر روحانی و سخنرانی‌اش در سازمان‌ملل‌متحد می‌گوید: «این‌روزها نوسانات طلا و سکه بین یک تا هفت‌درصد خواهد بود البته شاهد نوسانات شدیدی که در گذشته وجود داشت نخواهیم بود.»

او می‌افزاید: «قیمت طلا و سکه تابعی از قیمت ارز و قیمت جهانی طلاست. قیمت جهانی طلا به دلیل اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی قابل پیش‌بینی نیست اما در حوزه داخلی بیش از آنکه قیمت جهانی در قیمت طلا موثر باشد، قیمت ارز برای ما مساله است.» از این‌رو، با استناد به گفته کشتی‌آرای می‌توان چنین نتیجه گرفت که قیمت سکه و طلا هم تا زمانی که دلار در مسیر نزولی است، کاهش می‌یابد. این نکته یادآور پیش‌بینی احمد وفادار، رییس اتحادیه طلا و جواهر تهران است که قبلا گفته بود، قیمت سکه به‌زودی به 850‌هزارتومان هم می‌رسد. البته کشتی‌آرای در این گفت‌وگو سعی کرده تا نرخی اعلام نکند اما گرایی که او به بازار داده از کاهش قیمت‌ها در بازار سکه و طلا خبر می‌دهد. کارشناسان و تحلیلگران بازار ارز همسو با روسای اتحادیه‌های مربوط به سکه و طلا و دلالان چهارراه استانبول معتقدند، کاهش قیمت دلار مقطعی است و قیمت دلار تا پایان سال بر همان قیمت سه‌هزارتومان با پنج‌درصد نوسان مثبت یا منفی می‌ماند. ضمن اینکه ریزش سکه هم از قیمتی حدود یک‌میلیون‌تومان با پنج‌درصد نوسان منفی و مثبت دور از ذهن است. هادی حق‌شناس، کارشناس اقتصادی در تحلیل این موضوع می‌گوید: «در صورتی که دولت دلار را به کمتر از سه‌هزارتومان برساند، تراز پرداخت دولت منفی شده و همچنین در بخش بودجه با کسری بیشتری مواجه می‌شود. از این‌رو در بخش سیاسی دولت دست به چنین اقدامی نمی‌زند. دلیل اقتصادی دولت برای اینکه به دلار کمتر از سه‌هزارتومان راضی نشود، این است که دولت قبلی برای دلار بالای سه‌هزارتومان قبلا ریال چاپ‌کرده است و چون رشد اقتصادی ایران در سال ۹۱ منفی بود و در سال‌جاری هم منفی است، مفهوم اقتصادی این اتفاق این است که تولید کشور زیاد نشده و به دیگر بیان تعداد کالا در اقتصاد زیاد نشده، در حالی که ریال چاپ‌شده باید بر کالاهای جدید سرشکن می‌شد اما با توجه به عدم افزایش تولید، ریال چاپ‌شده دوباره بر کالاهای قدیمی سرشکن خواهد شد. این کالاهای قدیمی هم طلا، دلار، مسکن و... هستند. از این‌رو، انتظار این است که دلار و سکه گاهی‌اوقات دچار نوسان کاهشی یا افزایشی شوند، اما در حالت پایدار دلار کمتر از سه‌هزارتومان و سکه کمتر از یک‌میلیون‌تومان با پنج‌درصد نوسان مثبت و منفی نخواهد شد.» او می‌افزاید: «در صورتی که قیمت دلار و سکه بیش از این رقم یا کمتر از آن شود این نرخ‌ها واقعی نیست و حبابی است. یعنی اگر قیمت دلار و سکه از این ارقام که عنوان شد، بالاتر بروند دچار حباب مثبت و در صورتی که از این ارقام کمتر شوند، حباب قیمتی آنها منفی است.» این کارشناس اقتصادی می‌گوید: «به نظر می‌رسد زمانی که ریزش قیمت دلار زیاد شود بانک مرکزی وارد بازار ارز شده و قیمت آن را کنترل کند. زیرا اصلا به‌صرفه نیست که دلار با این نرخ‌ها معامله شود، ضمن اینکه دلالان تنها کسانی هستند که از ریزش‌های ناگهانی و افزایش‌های بعدی آن سود می‌برند.»

دولت روحانی در همان روزهای ابتدایی یکی از مهم‌ترین سیاست‌های خود را کنترل نرخ ارز اعلام کرد و از آنجایی که این دولت شعار خود را تدبیر و امید اعلام کرده، انتظار عقلایی این است که بانک مرکزی سریعا وارد بازار ارز شده و با ابزارهای متناسب نوسان‌های ارز را تحت کنترل درآورد. در غیر این صورت رفتاری مشابه عملکرد دولت دهم انجام داده که از دایره تدبیر خارج است.

روزنامه بهار نیز «رونق تالار حافظ در سایه مذاکرات نیویورک» را مورد توجه قرار داده و نوشته: بورس تهران 62‌هزارواحدی شد. روز گذشته شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افزایش‌ هزار و 90واحدی به 62‌هزار و 53 واحد رسید. این رکورد بی‌سابقه برای بازار سرمایه در حالی روی داد که در هفته‌های اخیر پس از مطرح شدن احتمال حمله نظامی آمریکا به سوریه شاهد روند ریزشی و عقبگرد شاخص‌ها و قیمت‌ها و تشکیل صف‌های فروش در نمادهای مختلف بازار سرمایه بودیم. این در حالی بود که پیش از مطرح شدن گزینه نظامی درباره سوریه شاهد رونق بازار سرمایه و رکود در بازارهای موازی آن بودیم و شاخص کل توانسته بود با عبور از کانال‌های 50‌هزارواحدی و ورود به کانال‌های 60‌هزارواحدی رکوردهایی تازه و بی‌سابقه را از آن خود کند. اما با قوت گرفتن اقدام نظامی و فرستادن طرح آن به مجلس سنای آمریکا توسط رییس‌جمهوری ایالات متحده ورق برگشت و بازار یکپارچه فروشنده شد و تا جایی پیش رفت که با سقوط شاخص در چند روز قله‌های تصاحب‌شده یکی پس از دیگری پس گرفته شد. این روند هیجانی و نوسانی که با توجه به انتظارات بازار شکل گرفته بود و پایدار نبود با پیشنهاد روسیه برای حل بحران سوریه دوباره تغییر کرد و این‌بار بازار از آن طرف افتاد و تقاضا در بازار قوت گرفت. پس از برقراری آرامش در تالار شیشه‌ای و خوابیدن هیجان جنگ، بازار سرمایه دوباره توانست قله‌های ازدست‌داده را باز پس گرفته و به سمت کانال 60‌هزارواحدی حرکت کند. با آرام‌شدن فضای بازار و مثبت شدن جو معاملات بازار تنها به یک محرک نیاز داشت تا بتواند با درنوردیدن قله‌های تاریخی و بی‌سابقه رکوردهای تازه‌ای را از آن خود کند. این محرک هم در روزهای اخیر برای بازار مهیا و با مطرح شدن سخنان امیدوار‌کننده و صلح‌طلبانه‌ای از طرف رییس‌جمهوری ایران درباره تعامل سازنده با کشورهای جهان و صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای و برداشتن بخشی از تحریم‌ها، برای رشد بازار سهام ایجاد شد. اگر به این فضای مثبت و حاکی از اعتمادی که در بازار شکل گرفته، سفر رییس‌جمهوری مردم ایران به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل را هم اضافه کنید آن گاه متوجه می‌شوید که چرا در روزهای اخیر و به‌ویژه روز گذشته بازار سهام در حال سپری کردن دوران رویایی و تاریخی است. از سوی دیگر مطرح شدن تمایل اوباما و کاخ سفید به مذاکره مستقیم و دیدار با حسن روحانی در حاشیه مجمع سالانه سازمان ملل متحد سبب شد بورس تهران پالس‌های مثبتی را به این اتفاق که فعلا در حد حرف است، ارسال کند. اما ارسال پالس‌های مثبت در حوزه مذکور تنها از طرف آمریکایی‌ها نبود و رییس‌جمهوری ایران و دولتمردان ایرانی هم به این اخبار و شنیده‌های رسمی و غیررسمی واکنش مثبتی نشان دادند و همه این‌ها باعث شده که شرایط ایده‌آلی در این روزها برای بازار سرمایه شکل بگیرد و این بازار بتواند در این دوران رکود بازارهای مسکن، ارز، طلا، خودرو و سپرده‌های بانکی، بخش قابل توجهی از نقدینگی سرگردان مردم ایران را به سمت خود جذب کند. دماسنج بازار سرمایه در اولین روز معاملاتی هفته جاری موفق به شکستن دو رکورد جدید شد و برای اولین‌بار در تاریخ بازار سرمایه از دو کانال‌ 61 و62‌هزارواحدی گذشت. به این ترتیب حاکم شدن فضای مثبت سیاسی و رسیدن اخبار خوش درباره لغو تحریم‌ها در کنار رکود بازارهای رقیب، بورس کشور را در خوشحالی فرو برد و باعث شد تا دماسنج بازار سرمایه بتواند طی سه ساعت دو قله جدید فتح کند. بر این اساس با عبور شاخص بورس از کانال 61‌هزار واحد در همان ابتدای معاملات، دماسنج بازار سرمایه به روند صعودی خود شدت داد و در ادامه معاملات با رشد ‌هزار و 42واحدی از کانال 62‌هزارواحدی گذشت. روز گذشته بازار سهام تهران توانست روز بسیار خوبی را پشت سر بگذارد و بار دیگر پس از کمتر از یک ماه شاخص کل از مرز 62‌هزار واحد عبور کند.

ادامه تفسیر نرمش قهرمانانه

رئیس مجلس، بیانیه سپاه پاسداران و یادداشت روز کیهان، سوژه‌های جدیدی برای تفسیر نرمش قهرمانانه هستند. ابتکار نوشته که رئيس مجلس با بيان اينکه نرمش قهرمانانه به معني استراتژي عزت‌مندانه با تاکتيک جديد است، گفته: در اين اصطلاح تاکتيک‌ها تغيير کرده اما استراتژي نظام تغيير نمي‌کند.

همین روزنامه در شرح «توصيه سپاه به دستگاه ديپلماسي درباره ارتباط با آمريکا» به بیانیه آن اشاره کرده و نوشته: اين بيانيه خاطر نشان کرده است: قدرت بازدارندگي دفاعي و بالندگي علمي امروز جمهوري اسلامي که جايگاه برتر منطقه‌اي و ايفاي نقش بازيگري فرامنطقه‌اي را براي ايران رقم زده و قدرت‌هاي بين‌المللي را به تکريم وتحسين کشور و شکل دادن يک فرايند رقابتي نوين براي تعامل و همکاري با نظام وادار ساخته است، محصول حماسه جهاد و شهادت طلبي تربيت يافتگان مکتب ولايت فقيه در هشت سال دفاع مقدس و مقاطع پس از آن است.

اين بيانيه راهبردها و سناريوهاي نظام سلطه و استکبار در مصاف با انقلاب و ملت ايران را بسيار پيچيده و موزيانه توصيف و برغم ژست‌هاي ديپلماتيک و به ظاهر مشتاقانه کاخ سفيد براي تعامل با نظام جمهوري اسلامي، لزوم هوشمندي همه جانبه نسبت به رويکردها و رفتارهاي دولتمردان امريکايي را يادآور و تصريح کرده است: تجربه تاريخي، رصد هوشمندانه و همراه با ترديد نسبت به رفتارهاي سردمداران کاخ سفيد را براي دستگاه ديپلماسي کشور ضروري و اجتناب ناپذير مي‌نمايد به گونه‌اي که در اين عرصة خطير بايستي مطالبات به حق ملت ايران به شايستگي مورد تکريم و پذيرش شيفتگان تعامل با نظام قرار گيرد. بديهي است سپاه پاسداران انقلاب اسلامي نيز در اين راستا از هر اقدامي که در چارچوب منويات و راهبردهاي مقام معظم رهبري و منافع ملي و در مدار عزت، حکمت و مصلحت صورت پذيرد، حمايت کرده و ظرفيت‌هاي تاثيرگذار تعاملي خود را در اختيار دولت محترم قرار مي‌دهد.

حسین شریعتمداری نیز در یادداشت روز کیهان به تفسیر «نرمش قهرمانانه» پرداخته و در بخشی از آن نوشته: « و اما، نگاهی - هر چند گذرا- به آنچه رهبر معظم انقلاب از دهها سال قبل تاکنون درباره مفهوم «نرمش قهرمانانه» بیان کرده‌اند، نشان می‌دهد رسانه‌ها و محافل یاد شده داخلی و خارجی، در تفسیر و برداشت از این واژه به همان راهی رفته‌اند که استاد مورد اشاره در بند اول یادداشت پیش‌روی رفته بود. یعنی مفهوم واژه یاد شده را از آرزوهای تاکنون بر زمین مانده خویش گرفته و برای تأیید آن به بیان حضرت آقا استناد کرده‌اند و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب واژه «نرمش قهرمانانه» را بدون تعریف دقیق رها نفرموده‌اند. از جمله آن که؛

الف: ایشان در جمع فرماندهان سپاه این نرمش را به نرمش کشتی‌گیری تشبیه می‌کنند که اولاً؛ فراموش نمی‌کند طرفش کیست. ثانیاً؛ می‌داند مشغول چه کاری است (مبارزه) ثالثاً؛ می‌فهمد که دارد چه کاری می‌کند (بهره‌گیری از تاکتیک برای غلبه بهتر و بیشتر بر حریف) و رابعاً؛ آماج حمله حریف (دشمن) را می‌شناسد. آیا این «نرمش» به مفهوم عقب‌نشینی و به قول ورزشی‌نویسان واگذاری کشتی به حریف است؟!

ب: رهبر معظم انقلاب در مرداد ماه سال 1379 و در دیدار جمع کثیری از جوانان استان اردبیل، کسانی را که دم از نزدیکی و مذاکره و ارتباط با دشمن می‌زنند و در پی «عادی‌سازی فضا» هستند، به شدت ملامت کرده و با تأکید بر ضرورت حفظ اقتدار نظام و بالا بردن توان رزمی، اقتصادی و علمی کشور می‌فرمایند «اگر این طور شد، آن وقت نوبت این خواهد رسید که برای رفع دشمنی فکر کنیم،‌ و الا در غیر این صورت هرگونه نزدیک شدن به دشمن، هرگونه نرمش نشان دادن در مقابل دشمن، تیز کردن آتش دشمنی و ستمگری دشمن است».

ج: برخی از رسانه‌ها و شخصیت‌های سیاسی در داخل کشور- عمدتاً مدعیان اصلاحات- با اشاره به استفاده رهبر معظم انقلاب از واژه «نرمش قهرمانانه» در ترجمه کتاب «صلح امام حسن(ع)»، نتیجه گرفته‌اند که حضرت آقا شرایط امروز را با شرایطی که در دوران آن امام بزرگوار بر جامعه حاکم بود همسان دانسته و در پی صلح با دشمن هستند! که باید گفت؛ اولاً؛ رهبر معظم انقلاب بارها از دوران کنونی با عنوان «درخشنده‌ترین دوران تاریخ ایران اسلامی» و دوران پراقتدار «بدر و خیبر» یاد کرده و دشمن را ضعیف‌تر از همیشه تصویر و معرفی کرده‌اند و ثانیاً؛ ایشان در اردیبهشت ماه سال 79 و در دیدار پرشور جوانان با ایشان در مصلای تهران، بعد از اشاره به مؤلفه‌های قدرت جمهوری اسلامی ایران- که امروزه نسبت به آن روزها، دهها برابر شده است- می‌فرمایند؛ «امروزه نه آمریکا و نه بزرگتر از آمریکا قادر نیستند حادثه‌ای مثل حادثه صلح امام حسن(ع) را بر دنیای اسلام تحمیل کنند. اینجا اگر دشمن زیاد فشار بیاورد، حادثه کربلا اتفاق خواهد افتاد.»

روحانی را اجماع عمومی بدرقه می‌کند

در میان همه اخبار و تفسیرهای رسانه‌ای در مورد سفر رئیس جمهور به نیویورک، الهه كولایی در گفت‌و‌گو با بهار مساله را از زاویه‌ای دیگر دیده است. استاد دانشگاه تهران و نماینده پیشین مجلس در بخشی از این گفتگو توضیح داده است که: تاکید دکتر روحانی بر «دست باز» به معنای آمادگی ایران برای اجرای سیاست اعتدال در روابط خارجی جمهوری‌اسلامی است. حسن روحانی در برنامه انتخاباتی- تبلیغاتی خود نیز این سیاست را به‌عنوان محور روابط بین‌الملل دولت احتمالی‌اش، مورد تاکید قرار داده بود. یکی از نقاط عطف دیپلماسی ایران را می‌توان تایید این سیاست‌ها از سوی مقام معظم رهبری دانست. مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف از سیاست‌های خارجی دولت یازدهم دفاع و حمایت کردند تا به مردم در داخل کشور و به جهان این پیام را بدهند که سیاست‌های حسن روحانی و تیم سیاست خارجی این دولت مورد تایید و حمایت ایشان است. به‌کاربردن عبارت «دست باز» نشان داد که حسن روحانی به عنوان نماینده مردم ایران برای حل و فصل مشکلات کشور با جامعه جهانی و رفع نگرانی از سیاست‌های پیشین آمادگی دارد. البته حل مشکلات بین‌المللی موکول است به پاسخی درخور ازسوی مقامات کشورهای غربی به‌ویژه صاحب‌نظران آمریکایی درباره ضرورت بهره‌گیری از فرصتی که تغییر دولت در ایران دراختیار جهان گذاشته است. درواقع براساس تغییرات شرایط داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی، شرایط برای ایجاد تغییر اساسی در رابطه ایران و جهان به‌وجود آمده است.