استاد محمود ذوالفنون در ۹۳ سالگی در شهر سن خوزه ایالات متحده درگذشت تا به برادرش، زنده یاد استاد جلال ذوالفنون استاد مسلم و صاحب سبک سه تار و پدرش حبیب ذوالفنون، سازنده و نوازنده تار بپیوندد و یکی دیگر از موسیقی‌دانان و ویولن‌نوازان برجسته ایرانی نیز از این عالم بگذرد؛ اما درباره این استاد برجسته که بر خلاف برادرش در میان ایرانیان داخل کشور کمتر شناخته می‌شد، چه می‌دانیم؟
به گزارش «تابناک»، استاد محمود ذوالفنون در سال ۱۲۹۹ شمسى در آباده متولد شد و تحت تأثیر نواى تار پدر، ذوق موسیقى از کودکى در او قوت گرفت و از هشت سالگى با نواختن تار آشنایى پیدا کرد. وی پس از چندى به ویولن علاقه‌مند شد، ولى به علت کمبود معلم ویولن در آن زمان، نوازندگى ویولن را با ویولنى که خود ساخته بود، بدون استاد پیش خود آغاز کرد.
محمود ذوالفنون در توضیح دلیل علاقه‌مندی‌اش به موسیقی نوشته است: «نخستین پایه علاقه من به موسیقی، شنیدن ساز پدرم (تار) هنگام تدریس به شاگردانش بود. بعد‌ها من هم در سبک همان شاگردان درآمدم و به خوبی به یاد دارم که نخستین درس با تار در دستگاه شور و با وزن کرشمه بود. همه دروس به شیوه معمول آن دوره، سینه به سینه بود».
وی در بیست سالگى از زادگاه خود راهى شیراز شد و مدتى در کادر ادارى کارخانه قند مرودشت به کار مشغول و در آنجا با یکى از مهندسین کارخانه که اهل لهستان بود و ویولن مىنواخت، آشنا شد و اصول نواختن ویولن را نزد او آموخت و به کمک اطلاعاتى که از موسیقى ایرانى داشت و تکنیکى که آموخته بود و همچنین با تمرین زیاد پس از دو سه سال، نواختن ویولن را به جایى رسانید که کاملاً قابل شنیدن بود و به کمک طرفدارانى که پیدا کرده بود، در شیراز کلاس موسیقى دایر کرد.
محمود ذوالفنون در سال ۱۳۲۰ به تهران آمد و در اولین فرصت به کلاس مرحوم صبا در کوچه ظهیرالاسلام رفت و از تجربیات استاد صبا بهره برد و افزون بر این، تکنیک ویولن را نیز نزد روبیک گریگوریان که نوازنده قابلى در زمینه موسیقى غربى بود تقویت مىکند.
جلال ذوالفنون و محمود ذوالفنون نزدیک سال ۱۳۲۸ که انجمن موسیقى ملى با مدیریت مرحوم روحاللَّه خالقى راه‌اندازی شد، محمود ذوالفنون به جهت علاقهاى که اصولاً به موسیقى سنتى ایران داشت، به عضویت آن درآمد و به دنبال آن، تعلیم ویولن را در هنرستان موسیقى ملى که با همت انجمن نامبرده دایر شده بود، به عهده گرفت و تا سال ۱۳۵۲ این سمت را داشت و از طرف وزارت فرهنگ و هنر با همین سمت بازنشسته شد.
ذوالفنون به کار تدریس عشق مى‌ورزید، به گونه‌اى که مرحوم صبا در اواخر عمر که حوصله لازم را براى تدریس نداشت، به بسیارى از شاگردان مى‌گفت، حالا که نمى‌توانید در کلاس من باشید، توصیه مى‌کنم به کلاس ذوالفنون یا به قول خود «ویولن فنون» بروید. (مرحوم صبا با طبع شوخى که داشت محمود ذوالفنون را ویولن‌فنون مى‌نامید).
ذوالفنون به لحاظ علاقه‌ای که به تدریس داشت، در کنار هنرستان، کلاس خصوصى خود را هم داشت و بعد‌ها تدریس در کلاس شبانه موسیقى وابسته به وزارت فرهنگ و هنر را عهده‌دار شده و در تألیف کتاب‌هاى آموزشى ویولن که توسط هنرستان موسیقى ملى منتشر شد، سهم بسزایى داشت.
محمود ذوالفنون در جوار کار تدریس، در زمینه ارائه موسیقى نیز بسیار پرکار بود. فعالیت رادیویى او تقریباً از اوایل تأسیس رادیو تا سال ۱۳۵۴ ادامه داشت و هرچند در برنامه‌هاى رادیو در زمینه آهنگ‌سازى و نوازندگى و سرپرستى گروههاى موسیقى نقش مؤثرى داشت، در عین حال فعالیت در رادیو را یک فعالیت فرهنگى و هنرى جدى براى خود نمىدانست و باور داشت که این فعالیتى است در کنار هنر!
وى به منظور معرفى و شناساندن هر چه بیشتر موسیقى اصیل ایران به اقوام و ملل جهان، مسافرت‌هاى متعددى از طرف سازمان رادیو تلویزیون، وزارت فرهنگ و هنر وقت به خارج کشور کرده و نیز تحقیقى در زمینه موسیقى آذربایجان دارد که گزارش تحقیقى آن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى است؛ ارزیابى کارهاى هنرى وى شرح مفصلى دارد.
او در سال ۵۴ بازنشسته و سال بعد از آن راهی آمریکا شد و باقی عمرش را در آن کشور اقامت گزید. از او آلبومی به نام «نقد صوفی» در آمریکا منتشر و تاکنون بار‌ها از وی توسط گروه‌های مختلف تقدیر شده است.
به نوشته خودش، «برای آنکه در زمینه موسیقی کار مداومی داشته باشم به فراگیری زبان انگلیسی پرداختم و در ارکستر وابسته به همانجا به نوازندگی مشغول شدم و بعدا در سن‌دیه‌گو به تدریس خصوصی پرداختم».
استاد جلیل ذوالفنون برادر کوچک استاد محمود ذالفنون در واپسین روزهای سال ۱۳۹۰ در حالی که دوستداران موسیقی اصیل ایرانی به گوهر وجودی این استاد پی برده بودند و مجموعه آثاری ماندگار به یادگار گذاشته بود، جان به جان آفرین تسلیم کرد و اینک نوبت برادر بود که به او بپیوندد.
اینک در «تابناک»، اجرای منحصر به فرد قطعاتی از ویولن استاد محمود ذوالفنون را ببینید و بشنوید.
20 
منظورت همون شعره هست كه ميگه تو خودت نمره بيستي