پيش‌بيني بازار و اقتصاد پس از توافق هسته‌ای

توافق هسته‌ای دیروز ایران و ۱+۵، همه مسائل ‌دیگر را در روزنامه‌ها به حاشیه رانده است؛ تحلیل چرایی و پیامدهای این توافق، واکنش‌های داخلی و خارجی به آن و تأثیر آن بر اقتصاد از جمله موضوعاتی است که مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته است.

پيش بيني بازار و اقتصاد پس از توافق هسته‌ای

رسالت سخنان رئيس سازمان بسيج مستضعفين را مورد توجه قرار داده که با بيان اينکه اگر همه تحريم ها هم برداشته شود و نفت ما را همه دنيا بخرند، باز هم مشکلات اقتصادي حل نمي شود، گفته: حماسه اقتصادي مد نظر رهبري با تقويت اقتصاد مقاومتي تحقق خواهد يافت.

رئيس سازمان بسيج مستضعفين با تأکيد بر جهاد در عرصه اقتصادي خاطرنشان کرد‌: امروز خط مقدم مبارزه با استکبار جهاد در عرصه توليد و کارآفريني است و اين همان چيزي است که دشمن از آن واهمه دارد، امروز توليدگران ما مانند رزمندگان دوران دفاع مقدس در برابر دشمنان صف آرايي مي کنند. وي در تشريح خدمات بسيج در عرصه اقتصادي اظهار کرد: در عرصه اقتصادي با کار کارشناسي که انجام شد متوجه شديم که مشکلاتي که در عرصه بيکاري و تورم وجود دارد به وسيله کارآفريني برطرف مي شود. اقتصاد کشور امروز به بيماري دچار است که تورم و بيکاري توام با آن وارد شده است که اگر يکي از آنها وجود داشت، به وسيله ديگري قابل حل بود.

اعتماد در پایان پیش‌بینی خود از بازار پس از توافق هسته‌ای و با تیتر «احتمال كاهش قيمت سكه تا 825 هزار تومان و دلار تا 2700 تومان» نوشته است: درباره شاخص كل هم كه پيش تر در همين نشريه بررسي كرده بوديم، در محدوده 79000 با مقاومت سنگيني روبه‌رو هستيم و معمولا در اين گونه مواقع، اخباري مثبت و فشار صعودي همراه با حجم بالاي معاملات نياز است تا مقاومت شكسته شود و جالب اينجاست كه دقيق همزمان با رسيدن شاخص كل به مقاومت فوق، توافق هسته يي شكل گرفته است و احتمال زياد طي هفته جاري موجب شكست اين مقاومت خواهد شد. همچنين پس از توافق اخير شاهد كاهش قيمت دلار خواهيم بود و اين كاهش مي تواند بر شركت هايي كه محصولات خود را صادر مي كنند تاثير منفي گذاشته و قيمت سهام اين شركت ها را نزولي كند. همچنين برخي از صنايع كه توليدات آنها متاثر از تحريم هاي وارداتي و افزايش نرخ ارز مورد توجه مصرف كنندگان قرار گرفته بود با كاهش تحريم ها و كاهش نرخ ارز متضرر خواهند شد. درباره روند قيمتي سكه و دلار نيز بايد بگوييم تحليل هاي قبل همچنان پابرجاست و براي سكه عدد 825000 تومان را در گام اول متصور هستيم. روند دلار نيز در صورتي كه تيم اقتصادي دولت قصد تثبيت دلار در اين محدوده را نداشته باشد، دستيابي به عدد 2700 تومان را پيش بيني مي كنيم. در پايان با توجه به اتفاقات مهم اخير و ثبات نسبي به وجود آمده در بازارهاي موازي با بازار سرمايه و اتخاذ سياست هاي حمايتي از توليد توسط دولت جديد و برخورداري شركت هاي توليدي از ارزش جايگزيني بالامي توان آينده خوبي را براي بازار سرمايه كشور متصور بود.

حميدرضا آريان پور نیز در همین روزنامه، هشت نكته اقتصادي از پيمان شش ماهه ژنو را مورد توجه قرار داده و نوشته است: توافق شش ماهه ايران و شش قدرت جهاني تا چند ماه ديگر كه دور تازه‌اي از تلاش ها براي رفع مستند مسائل مورد اختلاف از سر گرفته شود، چندين اثر اقتصادي خواهد داشت.

1- بر اساس توافق انجام شده تلاش غرب براي كاهش بيشتر فروش نفت ايران متوقف شده و شركاي تجاري خريدار نفت ايران همان موارد پيشين با همان ميانگين قبلي خواهند ماند، اما مهم اينكه اتحاديه اروپا و ايالات متحده تحريم هاي مربوط به بيمه و خدمات حمل كالارا دراين مدت برمي دارند. اين مي تواند نگراني هاي شركت هاي طرف ايران را در اين مدت رفع كند. ايران در صورت ادامه توافقات به چهار ميليارد و دويست ميليون دلار درآمد بلوكه شده دسترسي خواهد داشت كه بيشتر گامي مثبت در ديپلماسي است.

2- تحريم هاي محصولات پتروشيمي و خدمات وابسته به آن مانند خدمات بيمه، خدمات مالي و نقل و انتقال كالابرداشته شده است. گرچه مثلادبير انجمن كارفرمايي پتروشيمي در گفت وگو با فارس از اين گفته كه تحريم هاي پتروشيمي بي اثر بوده اند، اما او در جايي ديگر به تاثير 10 درصدي آنها اشاره مي كند. پس در اين مدت چند ماهه صادرات پتروشيمي هم افزايش خواهد داشت.

3و4- تحريم هاي طلاو فلزات گرانبها و خدمات وابسته به آنان هم تعليق شده است. تعليق در اين بخش همراه با تعليق تحريم بخش خودرو سقف يك و نيم ميليارد دلاري دارد. اما در هر دو حوزه باعث تداوم يا بازگشت آرامش به اين بخش ها مي شود. در سه ماهه گذشته خبري از نوسان هاي وحشتناك فلزي نبوده است. بخش خودرو هم با توجه به نقش پررنگش در توليد ناخالص ملي اثرگذار خواهد بود. با اين حال كاهش بهاي اجناس سرمايه يي در صورتي براي مردم نيكو خواهد بود كه در ميان مدت تورم هم مهار شود.

5- يكي از جذاب ترين بخش هاي توافق مربوط به تحريم هاي صنايع هوايي است. حالابنا شده كه ايران به قطعات يدكي هواپيماهاي غيرنظامي و خدمات وابسته به آن دسترسي داشته باشد. وسعت اين امكان هم البته در پيوند با پيشبرد توافق است. اگر همه چيز خوب پيش رود مي توان به نوسازي هايي اميد بست. علاوه بر تامين و نصب قطعات، بازرسي هاي فني و تعميرات هم پيش بيني شده است. طرف هاي غربي البته شركت هاي هواپيمايي خاصي را در نظر خواهند گرفت.

6- امكان استفاده از بخشي از سرمايه بلوكه شده ايران در خارج براي مقاصد بشردوستانه در ايران فراهم شده است. بناست كانالي مالي ايجاد شود تا با بهره گيري از آن، تجارت اقلام وابسته به زندگي ايرانيان فراهم شود. بخش غذا و محصولات كشاورزي، بخش دارو و بخش تجهيزات پزشكي از اين توافق سود خواهند برد. مي توان در صورت ادامه توافقات در جريان اين چند ماه و پس از آن به كاهش تورم مواد غذايي، بازگشت ثبات به بازار دارو و پيشرفت در خدمات درماني اميدوار بود. كانال پيش گفته از طريق بانك هاي مشخص خارجي توسعه خواهد يافت.

7- كانال پيش گفته در كنار آنكه به نقل و انتقالات مالي دولت ايران كمك خواهد كرد، براي دانشجويان ايراني خارج از كشور هم مفيد خواهد بود. دانشجويان ايراني مي توانند تا سقفي تعيين شده از اين كانال براي نقل و انتقال پول براي هزينه دانشگاه و زندگي استفاده كنند: مشكلي كه در سال هاي گذشته بخشي آزاردهنده از تحصيل در خارج شده بود. دانشجويان حالامانند هر ايراني اميد دارند كه توافقات، وراي شش ماه ادامه يابد.

8- به جز موارد مالي پيش گفته در آخرين بند از وظايف شش قدرت جهاني، كه در واقع وظايف كشورهاي غربي است، به طور خاص به معاملات مالي ايران و اتحاديه اروپا توجه شده و از بازنگري در معاملات تجاري سخن رفته است. اين تجارت ها البته در حوزه هايي انجام خواهد شد كه به طور ويژه مورد تحريم قرار نگرفته اند.

بي‌تفاوتي ملي نسبت به وقوع زلزله

در حالی که شمار زیاد زلزله‌های این روزها در مناطق غربی کشور در سایه مذاکرات هسته‌ای مورد توجه چندانی قرار نگرفته است، روزنامه قانون نسبت به بی‌تفاوتی ملی نسبت به وقوع زلزله هشدار داده ‌و نوشته است: همه چيز حكايت از اين واقعيت دارد كه گريز از اين فاجعه طبيعي غيرقابل اجتناب است، هرچند اگر نسبت به آينده‌اي كه هر لحظه ما را تهديد مي‌كند، بي‌تفاوت باشيم. چه بخواهيم و چه نخواهيم، آنچه روي خواهد داد، مستقل از اداره و خواست ما خواهد بود. شهرهاي كهن اين سرزمين باوجود هشدارهاي كارشناسان و نخبگان علم زلزله كه معتقدند در ميان گسل‌هاي ناايمن پراكنده‌ شده اند و هر روز آبستن زلزله و فاجعه‌اي خوفناكند، همچنان در حال گسترش و توسعه‌اند. شهرها مانند بادكنكي كه در برابر فشار هوا، ناگزير از ازدياد حجم است، هر روز بر وسعت ابعادشان افزوده مي‌شود و بار انساني شهرها، سنگين‌تر از قبل مي‌شود. گويا هيچكس نمي‌خواهد اين تهديد ويرانگر كه بر اعصاب صاحب‌نظران علم زلزله ناخن مي‌كشد، جدي بگيرد.

ما هر روز باچنان اطميناني از خواب برمي‌خيزيم و مشغول روزمرگي‌هاي خود مي‌شويم كه فراموش مي‌كنيم چشم‌هايمان را در آغوش چه اژدهاي هولناكي مي‌گشاييم و در حالي شبانگاه به دامانش فرو مي‌خزيم كه نمي‌دانيم شايد اين سقف، امشب سايه‌بان آخرين دقايق عمر ما باشد و در نيمه‌هاي شب سرمان آوار خواهد شد. آيا اين رفتار نتيجه فرهنگي است كه سال‌هاي دراز ما را با خوش‌بيني و اميد به تقدير فردا پيوند زده و به آن عادت داده است؟ آيا با نينديشيدن به آينده‌اي كه محصول سهل‌انگاري‌هاي ماست، مي‌توان سرنوشت محتوم خود را به تعويق انداخت؟ كمي دقت كنيد. شايد شما هم صداي خميازه‌ هيولاي زمين را بشنويد كه به تدريج در حال بيدارشدن دوباره است. آن وقت احتمالا ديگر شما هم با چنين اطميناني بر بام زمين قدم نمي‌زديد.

ژنو و آزاد شدن قدرت منطقه‌ای ایران

موضوع مذاکرات هسته‌ای از زوایای گوناگون مورد توجه روزنامه‌ها قرار گرفته ‌که تقدیر و تحسین وزارت خارجه از آن جمله است.

کیهان علاوه بر این که تیتر کاملا متفاوت «‌‌آمریکا قابل اعتماد نبود، توافق ژنو یک ساعت دوام آورد» را برای صفحه اول خود انتخاب کرده، یادداشت روز خود را به مواضع وزیر خارجه آمریکا اختصاص داده است.

در این یادداشت و با تیتر «باز هم پیمان‌شکنی» آمده است: مذاکرات تیم هسته‌ای کشورمان پس از چند روز تلاش فشرده و گفتگوهای طولانی در سحرگاه دیروز به پایان رسید و بلافاصله بیانیه‌ای - که به گفته منابع غربی تدوینش نبرد کلمه‌ها بود - منتشر شد. همین مقدار تلاش و جدیت برای احقاق حق مردم در مقابل حریفانی زورگو و باج‌خواه، جای تشکر دارد و مردم ـ صرف‌نظر از نتیجه  ـ این کوشش‌ها را فراموش نمی‌کنند.

اندکی پس از اعلام حصول توافق و پیش از انتشار مفاد آن، اظهارات متناقضی در خصوص ماهیت توافق حاصله از سوی طرفین گفت‌وگوها بیان شد! از یک سو وزیر خارجه کشورمان دست‌آوردهای حاصله را خوب و موفقیت‌آمیز توصیف ‌و اعلام کرد که حقوق کشورمان در آن لحاظ شده است و از دیگر سو جان کری وزیر امور خارجه آمریکا کمتر از یک ساعت بعد از امضای توافقنامه ژنو، از یکسو این توافق را پیروزی آمریکا و تامین‌کننده امنیت متحدان آمریکا در منطقه به ویژه اسرائیل توصیف کرد! و از سوی دیگر در اقدامی عجیب گفت؛ در توافقنامه ژنو حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته نشده است! جان کری با اشاره به ماده 4 معاهده NPT، این ماده از معاهده یاد شده را فاقد اشاره به حق غنی‌سازی برای کشورهای عضو NPT دانست و گفت؛ نه فقط در ماده 4 بلکه در هیچیک از چهار گوشه معاهده NPT نشانه یا اشاره‌ای به برخورداری کشورهای عضو معاهده از حق غنی‌سازی در خاک خود نشده است. انکار جان کری در حالی است که وزرای خارجه روسیه و فرانسه مواضع بهتری داشتند و این حق را به رسمیت شناختند!

صرف نظر از ماهیت توافق و فارغ از اینکه چه دستاوردی در این ماراتن نفس‌گیر نصیب کشورمان شده است، مخالف‌خوانی‌های آمریکا، حکایت از تزلزل آنها در برداشتن کوچکترین گام برای به رسمیت شناختن حق مسلم مردم کشورمان دارد. آنها با این که بهتر از هر کسی می‌دانند براساس ماده 4 ان‌پی‌تی، بهره‌مندی از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای حقی مشروع و مسلم برای تمامی اعضای آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای است، پس از سال‌ها حق‌کشی و جفا در حق مردم ایران همین توافق را هم کمتر از چند ساعت بعد از امضاء، مورد تشکیک و تردید قرار می‌دهند.

شهروند نیز در یادداشتی با تیتر «ژنو و آزاد شدن قدرت منطقه‌ای ایران» به قلم علی خرم نوشته است: انتظار می‌رود توافقات هسته‌ای اخیر میان ایران و گروه 1+5 به بالابردن توان استراتژیکی ایران در منطقه منجر شود و شاهد قدرت بیشتر ایران در منطقه باشیم. در واقع باید گفت اکنون توان ایران در منطقه آزاد می‌شود و اگر تا دیروز قدرت‌های بزرگ سعی می‌کردند در تحولات منطقه‌ای با ایران بازی نکنند یا بازی ایران را خنثی کنند، اکنون ورق به نفع ایران برگشته و قطعا حضور ایران در منطقه قوی‌تر از گذشته خواهد بود. در این خصوص باید گفت، حتی مواضع رویارویی ایران با اسرايیل نیز با گذشته فرق خواهد کرد و اگر تا پیش از این ایران یکطرفه در تلاش بود تا موارد نقض حقوق بشر اسرايیل را در جهان یادآور شود، اکنون مواجهه جهان با این مساله نیز متفاوت خواهد بود. همچنین باید انتظار داشت تا در مساله سوریه، عراق و ترکیه موازنه به نفع مواضع ایران تغییر کند. مهم‌ترین علتی که برای این تغییر رویکردها می‌توان برشمرد، تغییر نگاهی است که از این پس به ‌ایران خواهد شد. این دور از مذاکرات در نشست‌ها و گفت‌وگوهایش، دیدگاه جهان را نسبت به‌ ایران تغییر داد و سبب شد تا دیگر به ‌ایران به عنوان دشمن نگریسته نشود. در حقیقت ساعت‌ها گفت‌وگو و مذاکره با تیم دیپلماسی ایران، قدرت‌های جهانی را متقاعد کرد که کشوری که در طرف مقابل آنها قرار دارد چه دیدگاه و لحنی در دستگاه دیپلماسی دارد؛ بنابراین دیگر رویکرد مقابله‌جویانه با ایران نمی‌تواند موثر باشد بلکه می‌توان بر سر مسائل مهم منطقه و جهان با این کشور به توافق رسید. حل مناقشه سوریه با کمک ایران می‌تواند مهم‌ترین مورد همکاری ایران و قدرت‌های جهانی باشد. احتمال این‌که ‌ایران به‌عنوان بازیگر مهم مساله سوریه به ژنو2 دعوت شود و این کنفرانس به‌صورت یک‌جانبه با دیدگاه غربی برگزار نشود بسیار زیاد است. به نظر می‌رسد که دیگر قدرت‌های جهانی از موضع لجبازی با ایران با مساله سوریه برخورد نخواهند کرد.

ابتکار نیز خشم اعراب از توافق ايران را مورد توجه قرار داده و نوشته: کشورهاي عربي که به روشني مي‌بينند که سرنوشتي همانند عراق و ليبي براي ايران حاصل نشده و ايران توانسته است در نهايت کشورهاي غربي را وادار کند که حقوق هسته اي اش را به رسميت بشناسند و اقدام به لغو تحريم‌هاي اعمال شده عليه آن کنند، از اين بابت به نوعي ناخرسند هستند. شبکه العربيه براي مخفي کردن اين خشم گزارش مي‌دهد که تحريم‌هاي اقتصادي غرب فشار بسياري به اقتصاد ايران وارد آورد و اين کشور مجبور شد پاي ميز مذاکره بنشيند و به غرب امتياز دهد.

روزنامه القدس العربي، چاپ لندن نيز به انتقاد اسرائيل از اين توافق نامه پرداخته است و مي‌نويسد: وزراي امور خارجه 1+5 در حالي در ژنو با وزير امور خارجه ايران و ديگر مقام‌هاي اين کشور دست مي‌دادند و نويد توافق با تهران را سر مي‌دادند که اسرائيل نااميد تنها گفت که اين يک توافق بد محسوب مي‌شود. اين در حالي است که امريکا مي‌گويد با امضاي اين توافق نامه امنيت خاورميانه و اسرائيل تضمين خواهد شد.روزنامه لبناني النهار نيز مي‌نويسد که ايران و کشورهاي بزرگ جهاني به توافقي بزرگ رسيدند که در آن ايران به خواسته هسته اي اش رسيده است و بخشي از نگراني‌هاي غرب بر سر برنامه هسته اي ايران نيز از بين مي‌رود. اين روزنامه همچنين متن توافق نامه را از سوي کاخ سفيد منتشر کرد و آن را توافق نامه اي تاريخي با ايران دانست. روزنامه لبناني السفير نيز به اظهارات دکتر حسن روحاني، رئيس جمهوري کشورمان اشاره کرده است و مي‌نويسد که ايران به حق غني سازي اورانيوم خود رسيده و اين مساله را کشورهاي جهان به آن رسما اذعان کرده اند در حالي که همان طور که رئيس جمهوري ايران اعلام کرده است، غني سازي اورانيوم در تاسيسات هسته اي ايران ادامه خواهد داشت.شبکه خبري اسکاي نيوز عربي که مقر آن در دبي است نيز اين توافق نامه را اتفاقي بزرگ دانست که کشورهاي عربي از آن ناخرسندند و گزارش داد که ايران در اين توافق نامه به هر آن چه مي‌خواست رسيد. اين شبکه خبري همچنين به ناخرسندي عربستان و امارات متحده عربي از امضاي اين توافق نامه خبر داد.