
همواره یکی از مهمترین موضوعات مهم و در عین حال چالشبرانگیزتر از خود مسأله هستهای ایران، موضوع موازنه منطقهای و نگرانی کشورهای منطقهای ایران است.
دو واژه ایران هراسی و شیعه هراسی کلماتی بود که پس از حوادث ۱۱ سپتامبر به شدت در رسانهها و افکار عمومی جهانی گسترش یافت. این واژهها تبدیل به کلیدی برای فشار بر ایران و ترساندن کشورهای پیرامونی و مجوزی برای حضور کشورهای فرامنطقهای در این منطقه شد. غرب از این ترفند برای فروش صدها میلیارد دلار تسلیحات نظامی به کشورهای حوزه خلیج فارس استفاده میکند. مثلا در یک فقره امریکاییها قراردادی نزدیک به ۱۰۰ میلیارد دلار به امارت متحده تحمیل کردند.
این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده، امنیت منطقهای باید با حضور کشورهای منطقهای تأمین شود و حضور قدرتهای فرامنطقهای نه تنها باعث ثبات نمیشود، بلکه خود عامل ناامنی شده است.
در جدیدترین تحلیل که «ویلیام مک لین» پس از توافق هستهای ایران و گروه (۵+۱) در رویترز نوشته است، اعلام کرده که توافق هستهای و گرم شدن روابط ایران و امریکا، توازن منطقهای را برهم زده است. در همین رابطه به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس پیشنهاد میکند با همگرایی بیشتر در حوزههای گوناگون نظامی ـ سیاسی از قدرتگیری بیشتر ایران جلوگیری کنند.
در واقع مکلین با تجویز اتحاد کشورهای عربی، میخواهد به نوعی راهکاری ارائه دهد تا ایران دارای قدرت هستهای صلحآمیز، که توانسته دوباره قدرتهای بزرگ را بر سر پذیرش و شناسایی حق خود مجاب کند، به انزوا بکشاند.
البته صهیونیستها به عنوان نیروی توازن بخش نظامی در منطقه خاورمیانه نیز از این قافله عقب نماندهاند و هر روز بر جنجالها و فشارهای خود میافزایند؛ برای نمونه، امروز برخی از سناتورهای امریکایی تحت تأثیر و فشار لابی صهیونیستی اعلام کردهاند که به شدت پیگیر تشدید و تصویب تحریمهای جدید در گنگره هستند و این امر میتواند به چالشی جدید میان کنگره و دولت اوباما پس از بحران تعطیلی دولت منجر شود.
برخی از کارشناسان، علت عدم شکلگیری توافق میان ایران و (۵+۱) در ژنو ۲ را جلسه میان بندر بن سلطان وزیر مشکوک عربستانی با سفرای فرانسه و اسرائیل در تلآویو میدانستند.
در این میان پس از توافق دوشنبه میان ایران و (۵+۱) یکی از مقامات عربستان با احتیاط از این توافق استقبال کرده و گفته که این توافق با نیت خوبی است که میتواند به یک توافق جامع در مورد برنامه اتمی تهران منجر شود.
این مقام عربستانی در ادامه تأکید کرده است، هر راهکار باید متضمن یک راه حل جامع که به «حذف همه سلاحهای کشتار جمعی، به ویژه هستهای، از خاور میانه و خلیج فارس منجر شود. این سخن در حالی است که پیشتر یکی از مقامات عربستانی اعلام کرده بود، در صورتی که ایران و غرب با هم توافق کنند، عربستان از پاکستان سلاح هستهای میخرد!
این مقام عربستانی همچنین گفته است، هر توافقی باید حق همه کشورهای منطقه را برای دسترسی به انرژی هستهای برای اهداف صلحآمیز تضمین کند.