آقای هاشمی نمی‌پذیرد در دولت نقش دارد

مصطفی کواکبیان، ‌سیاست‌مداری اصلاح‌طلب است. وی پیشتر نمایندهٔ مردم سمنان و مهدی‌شهر در هشتمین دورهٔ مجلس شورای اسلامی بود. او دارای مدرک دکترای علوم سیاسی و از اساتید دانشگاه علامه طباطبایی تهران است. از دیگر سوابق سیاسی کواکبیان می‌شود به‌ دبیر کل حزب مردم‌سالاری و رئیس ائتلاف مردمی اصلاحات و عضو فراکسیون خط امام مجلس هشتم اشاره کرد.

او پیش از این نایب رئیس شورای حزب همبستگی نیز بوده‌ و ‌همچنین مدیر مسئول روزنامه مردم‌سالاری و صاحب امتیاز و مدیرمسئول روزنامهٔ محلی پیام استان سمنان است. مصطفی کواکبیان تاکنون دو بار خود را آماده حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری کرده است.

وی همچنین یک بار برای نامزدی انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ با شعار تعمیق مردم‌سالاری با دولت خدمت‌ نام‌نویسی کرد‌ و برای بار دوم، ضمن اعلام رسمی حضورش در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با شعار دولت اخلاق با بیان اینکه خواهان مشارکت حداکثری همه مردم و دلسوزان است، تصریح کرد: ما برای حضور در انتخابات، هیچ شرطی غیر از اجرای دقیق قانون انتخابات نداریم.

و اما ‌متن کامل این گفت‌وگو را در اینجا ‌می‌خوانیم.


* آقای کواکبیان، کارکرد دولت در ۱۰۰ روز گذشته را چگونه ارزیابی کنید؟

ــ ما نباید انتظار داشته باشیم که ‌دولتی در ‌سه ماه، کارهای بسیاری انجام داده باشد، چون فرصت آنچنانی نبوده است؛ اما در عین حال، چون آقای روحانی‌ وعده داده بود در ‌۱۰۰ روز گزارش عملکرد می‌دهد، ایشان آمد و گزارش داد.

گزارش وی سه محور اساسی داشت:

۱ ـ نقد وضعیت مربوط به دولت‌های نهم و دهم؛ که سرانجام آمار‌هایی‌ ارائه نمودند که بسیار قابل توجه است و جای تأمل و دقت دارد. این آمار‌ها، نشانگر اوضاع نامطلوب اقتصادی ما در هشت ساله گذشته است و برای همین شاید برخی ‌ایراد بگیرند، چرا ایشان این آمار‌ها را مطرح کرد، ولی به نظر من، ایراد وارد نیست، زیرا ما باید برای مردم تشریح کنیم که دولت‌ یازدهم در چه وضعیتی دولت قبل را تحویل گرفت‌. در عین حال، ایشان تعریضی به هیچ شخص نداشتند. کلیت وضعیت ما در رشد تورم، نقدینگی، وضعیت اشتغال، نرخ بیکاری، وضعیت مربوط به درآمدهای نفتی و همچنین بدهی‌های دولت گذشته به سیستم بانکی و پیمانکاران این واقعیت‌ها را در بر داشت و این نکته مورد توجه بود‌ که پولدار‌ترین دولت‌های پس از انقلاب، بدهکار‌ترین دولت‌های بعد از انقلاب هستند.
 
۲ ـ بخش دوم‌ گزارش، مربوط به وعده‌هایی بود که ایشان داد. رئیس‌جمهور قول داد‌ که تورم را تا پایان سال به ۳۵ درصد و تا پایان سال ۹۳ به ۲۵ درصد می‌رساند، هدفمندی یارانه‌ها را در فاز دوم ‌نقدی اجرا می‌کند و در ادامه گفت که سبد کالایی برای بهمن ماه و اسفند ما امسال خواهیم داشت. از سوی دیگر آقای روحانی، هدف اساسی دولت را بهبود وضع زندگی مردم قلمداد کرد.

۳ ـ بخش سوم مربوط به موفقیت‌های دولت در سیاست خارجی و در عرصه روابط بین‌الملل بود. به نظر من، دولت بهترین کارکرد را‌ در عرصه سیاست خارجی داشت‌. ‌شاید در جهت مباحث داخلی ـ چه در حوزه توسعه اقتصادی، وضعیت داخلی و چه در بخش تحولات فرهنگی ـ نمی‌توان گفت در این صد روز ما آثار و دستاوردهای سطح بالایی از دولت دیده‌ایم. البته نمی‌خواهم بگویم هیچ اتفاق نیفتاده، ولی در مقایسه با دستاورد سیاست خارجی، خیلی چشمگیر نیست‌. ارزیابی بنده از عملکرد دولت، مثبت است، ولی هم‌اکنون وقت این که بگویم، دولت توفیقات زیادی در عرصه‌های مختلف به دست آورده است، نیست، چون زمان چنین قضاوتی نیست؟

* آقای دکتر، کارکرد دولت یازدهم تا به امروز بنا بر شعار اعتدال‌گرایی بوده است یا خیر؟

ــ من بر این باورم که ترکیب دولت یازدهم، بیشتر بر مبنای روابط شخص آقای روحانی با افراد شکل گرفته است، ‌نه بر مبنای خط ‌و جناح‌بندی‌های سیاسی. ‌نمی‌توانیم‌ بگوییم، حتماً انتخاب‌ها بنا بر سوابق خاص اجرایی و یا ملاک‌های خاص شایسته سالاری بوده است.
مجموعه دولت، یکسری از دوستان ایشان، در دوره‌ای که وی در شورای امنیت ملی بوده و یا همکاران ایشان در وزارت اطلاعات و جاهای مختلف امنیتی و یک بخشی هم به تحقیقات استراتژیک مربوط می‌شوند. این مجموعه در دولت یازدهم شکل گرفته ‌است؛ بنابراین، شما نمی‌توانید هیچ پیشینه سیستمی و جناحی خاصی ‌به این دولت منتصب کنید؛ مثلا آقای رحمانی فضلی در مهم‌ترین وزارتخانه (وزارت کشور) و یا سردار دهقان در وزارت دفاع جا گرفته است. من بر این باور هستم که در دولت، از نیروهای مختلف استفاده شده‌ و جنبه خطی و ربطی ندارد. برای همین‌ نمی‌توان گفت این دولت اصلاحات است. چرا که هم از اصولگرایان و اصلاح‌طلبان و هم از افرادی غیر از افراد این دو جریان در دولت حضور دارند.

* پس اعتدال‌گرایی که آقای روحانی از آن سخن می‌گوید، به چه معناست؟

ــ هنگامی که از اعتدال در دولت سخن به میان می‌‌آید، سه مفهوم دارد:

‌۱ ـ اینکه در دولت، از دو جریان اصولگرایی و اصلاح‌طلبی خبری نباشد.
۲ ـ از هر دو جریان در دولت هستند، ولی افراد معتدل این دو جناح حضور دارند.
۳ ـ من تصورم این است که در چینش کابینه یازدهم، اعتدال بیشتر نزدیک به تفسیر اول است؛ یعنی از میان جناح‌های گوناگون، افرادی که به دیدگاه‌‌های حسن روحانی نزدیک‌تر بودند، برگزیده شدند، نه اینکه از اصولگرا‌ها حتما معتدل‌ها و یا از اصلاح‌طلبان معتدل‌ها انتخاب شده باشند.

اگر ‌بخواهیم خطی را از دو طرف طیف رسم کنیم، وی وسط نزدیک به خود‌ را گرفته‌اند و از ‌این افراد کمک می‌گیرد؛ بنابراین، می‌بینید در این دولت از همه جناح‌ها با سابقه کندروی و تندروی هست.

* به نظر شما، کدام یک از افراد پر نفوذ در این دولت نقش بیشتری دارند؟

ــ ‌فکر می‌کنم، نقش آقای هاشمی رفسنجانی پررنگ‌تر از همه ‌‌باشد. البته نباید آقای لاریجانی فراموش شود، چرا که وی به خاطر مجلس، ارتباطات خوبی با دولت برقرار کرده است. نمی‌شود در‌باره افرادی چون سید حسن خمینی، سید محمد خاتمی و ناطق نوری صحبت کرد. البته برخی از وابستگان آقای ناطق در دولت‌ هستند، ولی نمی‌شود گفت خود ایشان تأثیرات فراوانی دارند. در هر حال نقش هاشمی پررنگ‌تر از همه‌ است. البته در دیدار با ‌با ایشان، نمی‌پذیرفت‌ که نقش زیادی در این دولت دارد، ولی شواهد نشان می‌دهد که بیشترین گرایش دولتمردان کابینه یازدهم به سمت گرایش آقای هاشمی است.

*‌ مهم‌ترین ضعف دولت یازدهم را در چه می‌دانید؟

ــ نخستین سفر آقای روحانی حسن روحانی پس از پذیرش ریاست جمهوری، به استان بوشهر به خاطر زلزله بود. ‌پرکاری که ما از دولت نهم و دهم دیدیم، در این دولت نمی‌بینیم. نباید فعالیت‌های دولت به کم‌کاری ختم شود. اگر در کل سفرهای استانی را ‌کنار بگذاریم، این نقطه ضعف است. البته من خبر دارم که‌ مجامع نمایندگان هر استان، جداگانه با رئیس‌جمهور ملاقات دارند، ولی این ‌کافی نیست.

تحولی که این دولت مدعی است، ایجاد کرده، ‌سمت و سوی جدیدی دارد. نمایندگان مجلس که ‌نزدیک به همه آنان ‌از اصولگرایان هستند، با افکار عمومی و دولت زاویه دارند و نمی‌تواند ‌شکاف میان دولت و مردم را پر کند.
 
اعتقاد من این است که چرا باید همچنان برخی از استاندارهای آقای احمدی‌نژاد در مسند کار باشند. از طرف دیگر، باید گفت سیستم اداری دچار تغییر نشده است. اتفاقا دولت باید داس داشته باشد و اینکه بگوییم دولت داس نداشته باشد، حرف غلطی است. این نقطه ضعف است. مردم انتظار دارند وقتی دولت عوض شده، آثار مربوط به تغییرات آن را نیز ‌ببینند. اصلا معنا ندارد که صد روز گذشته، ولی برخی استان‌ها همچنان بلاتکلیف باشند. اگر قرار است ابقا شوند، ابقا کنید. اگر خیر، آن‌ها را تغییر بدهید. این نشان کندی دولت است. مثلا همین استاندار بوشهر از دولت قبل ‌است؛ باید تکلیف ایشان را تعیین کنید. اگر قرار است رئیس یک استان به عنوان عالی‌ترین مقام ‌بلاتکلیف‌ باشد، همه چیز بلاتکلیف است، چون همه منتظر تغییر هستند.

* نزدیک به دو سال به انتخاب مجلس ‌مانده است. اصلاح‌طلبان برای این انتخابات چه برنامه‌ای دارند؟

ــ این بحث‌ها فعلا زود است، زیرا دو سال باقی‌ است. حتما تا انتخابات‌ در آرایش گروه‌های سیاسی تغییراتی رخ می‌‌نماید. البته باید بگویم، جریان اصولگرای سنتی امکان ندارد با جریان تندرو اصولگرا به یک لیست برسند. کما اینکه جریانی مثلا جبهه پایداری و هواداران احمدی‌نژاد ممکن است، بتوانند کنار همدیگر جمع شوند، ولی پایداری‌ها با اصولگرایان هرگز یکی نخواهند شد.

شاید هواداران دولت یازدهم ‌با اصلاح‌طلبان در بخش‌هایی کنار هم جمع شوند، ولی این امکان هم هست که دو لیست گوناگون ارائه‌ دهند. باید صبر کنیم و ببینیم چه خواهد شد. من بر این باورم که شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، به یک جدیت بیشتر و هماهنگی و انسجام قوی‌تری نیاز دارد.

* وضعیت کنونی اصلاح‌طلبان را چگونه می‌بینید؟

ــ ‌اصلاح‌طلبان باید برای مجلس دهم با برنامه عمل کنند، ولی برای ارائه برنامه زود است. باید بپذیریم که اگر واقعا همه چیز بر پایه قانون پیش برود، اکثریت مجلس دهم، مربوط به اصولگرا‌ها نخواهد بود و تغییر پیدا می‌کند‌ و وضعیت اصلاح‌طلبان از حالت مجلس کنونی بیرون‌ خواهد شد و به مراتب وضعیت بهتر می‌شود؛ اما ‌هم‌اکنون نمی‌توان‌ گفت که‌ چه اتفاقی خواهد افتاد!

* آیا از اصلاح‌طلبان و شخص شما برای حزب فراگیر آقای عارف دعوت شده است؟ آیا شما این حزب را مفید می‌دانید؟

ــ اگر قرار بود‌ حزب فراگیر برای اصلاح‌طلبان ایجاد شود، باید آقای خاتمی آن را راه‌‌اندازی می‌کرد. من فکر نمی‌کنم حزب فراگیری تشکیل شود.‌ مگر می‌شود، حزب کارگزاران سازندگی با خانه کارگر و یا با حزب مردم‌سالاری یکی شود؟ اصلا حزب فراگیر حرف پخته سیاسی نیست. البته ما ‌می‌توانیم جبهه فراگیر اصلاح‌طلبان داشته باشیم. آقای دکتر عارف که هنوز حزبی‌ تشکیل نداده‌ و تا این لحظه نشنیدیم که ایشان کار خاصی ‌در این زمینه انجام داده باشند؛ بنابراین، کسی هم از ما دعوت نکرده است.