
از دید نزدیک به همه ناظران و تحلیلگران مسائل بینالملل، روند اخیر اوضاع در منطقه خاورمیانه، از تحولات میدانی سوریه گرفته تا توافق هستهای ایران، به نفع عربستان سعودی نبوده و این کشور را به برنامهریزی برای اقدامات متقابل کشانده است. در این میان، برخی روندها از وجود برنامهای از سوی سعودیها علیه شیعیان منطقه در روز اربعین حسینی حکایت دارد.
به گزارش «تابناک»، حاکمان سعودی در هفتههای اخیر، بیش از هر زمان دیگری نسبت به موقعیت و نفوذ خود در منطقه خاورمیانه احساس خطر و نگرانی کردهاند؛ از یک سو، پیروزیهای ارتش سوریه، شورشیان وابسته به عربستان را در موضع ضعف قرار داده و از سوی دیگر، توافق هستهای ایران و غرب و چشمانداز احیای نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی، بزرگترین تهدید را متوجه سعودیها کرده است.
در همین راستا، این دولت با کمک عناصر و گروههای وابسته به خود در منطقه، مجموعه تحرکاتی انجام داده که در درجه نخست در راستای ناامن کردن منطقه و در درجه دوم (و به عنوان اصلیترین هدف) با هدف ایجاد تفرقه میان شیعه و سنی و از این طریق، تحت فشار گذاردن شیعیان در منطقه صورت میگیرد.
یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه که طی هفتههای اخیر انجام گرفت، حمله انتحاری به سفارت ایران در بیروت بود که با هدف تهدید مستقیم ایران و به عبارتی اعمال فشار بر ایران و حزبالله برای دست کشیدن از حمایت دولت سوریه صورت گرفت؛ گروهی که مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت، آشکارا یکی از گروههای وابسته به القاعده است که از سوی دولت عربستان حمایت میشود.
اما فاز دوم و جدیتر برنامه سعودیها در عراق کلید خورده و جریان دارد. این فاز، به طور خاص به شکل بمبگذاریها و انجام حملات تروریستی در مناطق گوناگون عراق نمود پیدا کرده است؛ حملاتی که در یکی دو هفته اخیر، عراق را به خونینترین روزهای خود در یک دهه اخیر کشانده است.
اما سایت شبکه خبری «العربیه» (رسانه منطقهای وابسته به خاندان سعودی) به تازگی تصویری از محل وقوع انفجارهای عراق منتشر کرده که دقت در جزئیات آن، نکات بسیار مهمی از برنامه جدید سعودیها برای عراق و کل منطقه روشن میسازد.
در تصویری که العربیه منتشر کرده، نقشه عراق به سه منطقه کلی تقسیم شده است: مناطق دارای اکثریت جمعیت شیعه، مناطق با اکثریت جمعیت سنی و مناطق کردنشین. آن گونه که از این تقسیمبندی برمیآید، چهار مورد از خونینترین انفجارهای روزهای اخیر در مناطقی صورت گرفته که اکثریت جمعیت آن را سنیها و کردها تشکیل میدهند و مناطق شیعه نشین از آن در امان بودهاند.
با دیدن این تصویر، بلافاصله این پرسش مطرح میشود که چه لزومی داشته برای بیان خبری درباره محل وقوع انفجارهای عراق، به جای نقشههای مرسوم تقسیم کشوری، از نقشهای با تقسیمبندی مذهبی و قومی استفاده شود؟ آیا جز این است که هدف از آن، برانگیختن احساسات قومی اهل سنت علیه شیعیان است؟
بر این اساس، میتوان سناریوی سعودیها را به این صورت خلاصه کرد که دولت عربستان ابتدا با استفاده از گروههای وابسته به خود، و در رأس آنها القاعده، اقدام به انجام مجموعهای از اقدامات تروریستی در خاک عراق میکند. نخستین هدفی که به این ترتیب برای سعودیها تأمین خواهد شد، القای این است که دولت نوری مالکی در عراق، از کنترل اوضاع ناتوان است و یا اصولاً توجهی به بخشهای خاصی از کشور ندارد.
اما ماجرا به همین جا خلاصه نمیشود، زیرا دولت عربستان با استفاده از بازوهای رسانهای خود و در رأس آنها القاعده، این موضوع را به ذهن افکار عمومی اهل سنت القا میکند که با توجه به نقشه مذهبی و قومی انفجارها و اقدامات تروریستی در عراق، این اقدامات طبیعتاً کار شیعیان بوده و نوعی تسویه حساب مذهبی به شمار میرود. به این ترتیب، عرصه لازم برای تحریک افکار عمومی علیه شیعیان و انتقام گیری آنها آماده میشود.
از سوی دیگر، با توجه به بازه زمانی جریان یافتن این گونه وقایع، میتوان نتیجه گرفت که هدف اصلی سعودیها از این سناریو، شوراندن عامه اهل سنت عراق علیه شیعیان در روز اربعین حسینی (ع) است. به این ترتیب، شاید در صورت اندیشه نشدن تدابیر لازم در عراق و کل منطقه برای این روز، شاهد روز تلخی برای شیعیان باشیم. هشیاری و آمادگی برای جلوگیری از وقایع ناگوار در شرایط کنونی برای کل منطقه ضروری به نظر میرسد.