فشار عربستان به امریکا برای عدم حضور ایران در کنفرانس ژنو ۲

تاکنون راه‌حل‌های گوناگونی برای پایان درگیری‌ها در سوریه اندیشیده شده است. کنفرانس ژنو ۱ یکی از این راهکار‌ها برای پایان بحران بود که به دلایل متعدد شکست خورد. در همین حال، چندی پیش یک منبع خبری اعلام کرد، مسئولان روسی و آمریکایی درباره متن دعوت نامه کنفرانس ژنو ۲ با یکدیگر توافق کرده‌اند و این دعوت‌نامه با نام «مبارزه با تروریسم» به کشورهای شرکت‌کننده فرستاده می‌شود.

این خبر با اعلام سخنگوی «بان کی مون»، دبیرکل سازمان ملل مبنی بر دعوت از سی کشور برای حضور در کنفرانس ژنو ۲ تأیید شد. همچنان که پیش بینی می‌شد در لیست اولیه اعلامی سخنگو، هیچ نامی از ایران در میان نبود.

برای اطلاعات بیشتر، «تابناک» در گفت‌و‌گو با «محمد ایرانی» سفیر سابق ایران در لبنان و اردن آخرین وضعیت سوریه و برگزاری کنفرانس ژنو ۲ را ‌بررسی کرده است.

ایرانی‌ در رابطه با وضعیت جنگی در سوریه عنوان کرد، درگیری‌ها بین گروه‌های مخالف در شمال سوریه به ویژه اطراف حلب مقداری فضا را برای دولت سوریه بهتر کرده است. هم‌اکنون وضعیت ‌به نفع ارتش سوریه و دولت بشار رقم خورده است، چرا که عمده تحرکات نیروهای مخالف مسلح، صرف همدیگر می‌شود. جبهه النصره و برخی از گروه‌های دیگری که در کنار ارتش آزاد در ائتلاف هستند، درگیر با جریان داعش هستند.

در میدان جنگ سوریه فضا به سمتی می‌رود که ارتش مناطقی را که تا کنون از دست داده بود، در حال بازپس‌گیری است.

سفیر سابق ایران در لبنان و اردن ادامه داد: بازتاب مسائل جنگ داخلی سوریه می‌تواند در کنفرانس ژنو ۲ که موافق و مخالف دور هم می‌نشینند، تأثیر‌گذار باشد. ایران به عنوان دولتی که در کنار آقای بشار قرار گرفته، ‌با حضور روس‌ها می‌تواند، توازن را در ‌کنفرانس ژنو ۲ به سود جریان حامیان حفظ دولت سوریه تمام کند. این طبیعی است که مخالفان دولت سوریه اجازه حضور ایران را نمی‌دهند.

ایرانی ادامه داد: از سوی دیگر، مشکل اساسی در موضوع حضور ایران در این کنفرانس، مخالفت عربستان سعودی است. عربستان با هر گونه نقش‌آفرینی ایران در موضوعات منطقه‌ای و مسائل عربی به ویژه مسائل مربوط به سوریه، لبنان و عراق چندین بار حساسیت از خود نشان داده ‌و بار‌ها اعلام کرده که مخالف نقش‌آفرینی ایران در حوزه‌های عربی است.

عربستانی‌ها مسائل را ‌‌قومیتی می‌بینند و می‌گویند که نباید یک کشور غیر عربی در مسائل عربی ددخالت کند.

در آغاز حساسیت آن‌ها ‌‌به شکل رقابت با ایران در منطقه بود، ولی با آغاز تحولات کشورهای عربی، تبدیل به تقابل و در خیلی از مواقع به صورت تقابل تند و درگیری منجر شده است؛ برای نمونه، عربستان با اعزام برخی از گروه‌ها برای اقدامات انتحاری در مناطقی که هم پیمان با ‌سوریه و ایران است، در پی تخریب و انتقام گیری است. عربستان سعودی به امریکایی‌ها فشار می‌‌آورد که ایران در این کنفرانس شرکت نکند.

این کار‌شناس مسائل خاورمیانه افزود: امریکایی‌ها به دلیل اینکه در دو پرونده سابق در مورد ایران جلوی عربستان ایستادند، نمی‌خواهد این بار جلوی عربستان در موضوع سوریه بایستند. شاید بتوان گفت‌ که جنگ پنهانی بین عربستان و امریکا وجود دارد.

مثلا موضوع هسته‌ای و توافق ایران با ‌۵+۱‌ مورد تمایل عربستان نبود و آن‌ها از امریکایی‌ها خواسته بودند ‌این توافق ‌نشود و یا در موضوع خلع سلاح شیمیایی در سوریه مدنظر عربستان این بود که تقابل نظامی شکل بگیرد و حال اینکه حمله امریکا به سوریه رخ نداد. عربستان به شدت از حرکات امریکا در منطقه عصبانی است و بر این باورند که امریکا تا اینجا به سود طرح‌های ایران در منطقه عمل کرده است.

وی پیرامون اظهارات جان کری درباره احتمال حضور ایران در حاشیه کنفرانس ژنو ۲ گفت: اصلا عبارتی که آقای کری به کار برد، جمله خوبی نبود. ایران با نقشی که در مسائل سوریه و در مسائل دیگر منطقه‌ای دارد، نشان داده ‌که نقش بسزایی در ثبات منطقه‌ای دارد. اینکه از ایران خواسته شده است، در حاشیه کنفرانس ژنو ۲ باشد، برخورد مناسب نیست و به گونه‌ای تحقیر آمیز است. به هیچ وجه نباید با این رویکرد جلو رفت. ایران یا باید با تمام توانایی‌هایش شرکت کند یا اصلا نباید شرکت کند.

سفیر سابق ایران افزود: مثلا گاه‌ اعلام می‌کنند، پیش‌شرط حضور ایران در ژنو ۲ این است که ایران باید مصوبات اجلاس ژنو ۱ را بپذیرد و رسما امضا کند. در صورتی که ایران در کنفرانس ژنو ۱ نباشد. به هیچ وجه و تحت هیچ قانون بین‌المللی کشوری که در اجلاسی نبود، مجبور نیست مصوبات آن را امضا و اجرا کند. این یک خواسته غیر قانونی است که از ایران خواسته می‌شود، به عنوان پیش شرط ورود به اجلاس ژنو۲ مصوبات ژنو ۱را اجرا کند.

تعیین و تکلیف برای ایران اصلا منطقی و قانونی نیست. این پیش شرط‌ها برای این است که برای حضور ایران مانع تراشی کنند.

ایرانی ادامه داد: هنوز معلوم نیست که ایران در این کنفرانس شرکت می‌کند یا خیر. هنوز تلاش‌ها برای حضور ایران ادامه دارد. احتمالا در آینده نزدیک وزیر خارجه روسیه با امریکایی‌ها در ژنو تماس‌های برقرار خواهد کرد. قرار است در این مذاکرات موضوع مشارکت ایران مورد بحث قرار بگیرد.

محمد ایرانی سفیر سابق ایران در لبنان و اردن در پایان گفت: امروز مسأله ماندن یا نماندن اسد در قدرت به شدت تضعیف شده است. آنچه مطرح است، بحث دولت انتقالی است که دولتی در رأس کار بیاید که همه جریانات در آن ‌باشند. غربی‌ها اصلا بر این باور نیستند که علوی‌ها باید کنار گذاشته شوند، بلکه آن‌ها یک جریان تعیین کننده هستند و اتفاقا جریانی هستند که به لحاظ اعتقادی و لائیک بودن نسبت به گروه‌های اسلامی نزدیک‌تر به غرب هستند.

پس از قضایای مربوط به خلع سلاح شیمیایی سوریه، موضوع کناره‌گیری اسد از قدرت از ادبیات سیاسی غربی‌ها حذف شده است. سوریه راه‌حلی غیر از حل و فصل سیاسی و مسالمت آمیز ندارد. تقابل نظامی به نتیجه نخواهد رسید.

متن کامل این گفت و گو را اینجا بخوانید.