پیشنهاد کارشناسان آمریکایی درباره رآکتور آب سنگین اراک

به گزارش «تابناک»، در حالی که هیأت‌های کار‌شناسی ایران و گروه ۱+ ۵ فردا برای گفت‌و‌گو درباره جزئیات پیشنهادهای دو طرف با یکدیگر دیدار می‌کنند و به فاصله چند روز پس از آن، مذاکرات طرفین در سطح عالی نیز برگزار می‌شود، «رویترز» به بررسی پیشنهادهایی پرداخته که احتمالاً درباره رآکتور اراک از سوی غرب مطرح خواهد شد. اساس پیشنهاد مورد اشاره رویترز، اطمینان از کاهش چشمگیر پلوتونیوم تولیدی این رآکتور پس از تکمیل است.

به نوشته این خبرگزاری، شماری از کار‌شناسان هسته‌ای آمریکایی با ارائه پیشنهادی عنوان کرده‌اند که ایجاد برخی تغییرات در طراحی رآکتور آب سنگین اراک، می‌تواند سبب کاهش چشمگیر توان این رآکتور برای «ساخت مواد لازم جهت سلاح هسته‌ای» شود.

این کار‌شناسان که همگی از دانشگاه «پرینستون» هستند، می‌گویند، در صورتی که ایران با تغییر در شیوه سوختگیری و کاهش توان رآکتور اراک موافقت کند، میزان پلوتونیوم تولیدی این رآکتور تا زیر یک کیلوگرم در سال کاهش خواهد یافت. این در حالی است که برای ساخت یک بمب پلوتونیومی، حدود هشت کیلوگرم از این ماده مورد نیاز است.
 
علی احمد، فرانک فون هیپل، الکساندر گلاسر و زیا میان، اعضای «برنامه دانش و امنیت جهانی» دانشگاه پرینستون ضمن بیان این موارد می‌نویسند: «انجام این تغییرات، کارکرد و فایده این رآکتور برای تولید رادیو ایزوتوپ‌ها و انجام فعالیت‌های تحقیقاتی را کاهش نخواهد داد. این رویکرد، نیازهای ایران را تأمین و نگرانی‌های جامعه جهانی را نیز برطرف خواهد کرد».

به هر حال، این پیشنهاد در حالی مطرح می‌شود که بر پایه برآورد‌های مؤسسه علوم و امنیت بین الملل آمریکا، رآکتور اراک پس از پایان ساخت و در شرایط کارکرد بهینه، خواهد توانست سالانه ۹ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. در اوضاع کنونی، تلاش غرب این است که موافقت ایران را برای کاهش قابل توجه این میزان جلب کند.

این محققان دانشگاه پرینستون می‌گویند، با تغییر در شیوه سوختگیری رآکتور اراک و تغییر در توان فعالیت آن، می‌توان نگرانی‌ها را درباره این رآکتور کاهش داد و در عین حال، اصل این تأسیسات را به مانند یک رآکتور آب سنگین حفظ کرد.

این محققان ضمن تأکید بر اینکه همه موارد مطرح در طرح پیشنهادی آن‌ها ـ که قرار است در روزهای آتی کامل منتشر شود ـ از نظر فنی قابل اجراست، اجرای چنین طرحی را یک «راه حل برد ـ برد» برای مسأله رآکتو اراک عنوان می‌کنند.