جشنواره بینالمللی فیلم فجر در فاصلهای نزدیک به هفت ماه تا برگزاری دوره بعدی در دهه دوم بهمن ماه ۱۳۹۳ در مرکز توجه قرار گرفته تا اگر قرار بر اصلاح ساختارش برای سی و سومین دوره این رویداد است، جمع بندی درباره این تغییرات صورت پذیرد اما این رویداد قرار است با چه تغییرات محتملی روبهرو شود و رویکرد مسئولان و منتقدان بر کدام محورها گرایش بیشتری دارد؟
به گزارش «تابناک»، پس از برگزاری نخستین نشست شورای سیاست گذاری سی و سومین جشنواره بینالمللی فیلم فجر با حضور حجتالله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، علیرضا رضاداد، دبیر سیوسومین جشنواره بینالمللی فیلم فجر، محمدرضا جعفری جلوه مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی، محمد احسانی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، محمدمهدی عسکرپور مدیرعامل خانه سینما و محمد بزرگ نیا، دبیر شانزدهمین جشن سینمای ایران و... رویکردهای احتمالی در تغییر فضای جشنواره سی و سوم مشخص شد.
پس از این نشست که در فاصله هفت ماه تا جشنواره برگزار شد تا قدرت عمل برای اعمال اصلاحات در روند برگزاری جشنواره سی و سوم فراهم باشد، احتمال وقوع تغییرات جدی در ساختار جشنواره مطرح شد؛ احتمالاتی که ظاهراً ایوبی با مسئولان مرتبط، سینماگران، کارشناسان و منتقدان در میان گذاشته تا دیدگاههایشان را در این زمینه با رئیس سازمان سینمایی در میان بگذارند و سرانجام درباره اعمالشان جمعبندی صورت پذیرد، ولی طرح این محورها به خودیِ خود، نشان از جدی بودن این تغییرات و اراده وقوعشان دارد.
یکی از مهمترین محورهای اصلاح جشنواره، خروج از حالت کاریکاتوری بینالمللی است که بسیاری از فیلمهای سینمایی این رویداد را جزو آخرین مقصدهای نمایش انتخاب میکنند و در واقع در سی و دو دوره گذشته، هیچ فیلم مطرح جهانی در جشنواره بینالمللی فیلم فجر رونمایی نشده که نخستین اکرانش در این رویداد باشد و این ز بدیهیترین رویدادهایی است که در جشنوارههای بینالمللی رخ میدهد.
افزون بر این، هیچگاه بخش اصلی جشنواره بینالمللی نبوده و سینماگران خارجی ـ حتی سینماگران غیرمطرح خارجی ـ در آن عضویت نداشتهاند، بلکه بخش بینالملل، بخشی جنبی بوده که فیلمهایش در سالن اصلی کاخ هم نمایش در نمیآیند! از این منظر احتمال اینکه بخش بینالملل جشنواره حذف شود، بالاست و در عوض قرار است این رویداد به عنوان رویداد ملی جایگاه بهتری بیابد.
احتمال اینکه بخش استانی جشنواره بینالمللی فیلم حذف و در قالبی دیگر این بخش تعریف شده و پیگیری شود، وجود دارد، زیرا آنچه اکنون میبینیم، اکران عمومی فیلمهای سینمایی است که فیلمسازان نیز موافقش نیستند و آن را به ضرر فیلم برای فصل اکران فیلمشان می دانند؛ اما به هر حال شرط حضور در جشنواره، تن دادن به این حجم اکران بوده است.
واقعیت این است که از جشنوارههای مطرح دنیا نظیر کن، ونیز و برلین تا جشنوارههای ملی و محلی، نمیتوان نمونه مشابهی یافت که یک فیلم در این سطح وسیع اکران شود و عرف جشنوارهها، تنها سه سانس اکران هر فیلم است که این استاندارد هیچ نسبتی با حجم وسیع اکران در جشنواره فیلم فجر ندارد، چرا که عملاً بخش چشمگیری از مخاطبان را به سینماها میبرد و محتوای آثار را هم برای دیگران لو میدهد.
از دیگر تغییراتی که وقوعش تقریباً حتمی است و تنها درباره حدودش جمعبندی شده، کاهش شمار جوایز جشنواره و جمع بندی این رویداد است. یکی دیگر از دلایل بخش بینالملل جشنواره نیز کاهش سیمرغهاست که به نظر میرسد رویکرد مطلوب، تک رقمی شدن سیمرغهای بلورین است تا امکان اهدای جوایز قابل توجه به برگزیدگان نیز باشد؛ تغییری که به سود جشنواره و به ضرر مدیران سینمایی و مدیران جشنواره پایان خواهد یافت.
در «جشنوارههای معتبر جهان»، معمولاً شمار جوایز بین ۵ تا ۱۲ جایزه در تناوب است، ولی در جشنواره بینالمللی فیلم فجر، کثرت جوایز آنچنان بالاست که در پایان نمیتوان تشخیص داد، کدام فیلم و کارگردان برترینهای جشنواره هستند و این سیاست نیز در سالهای گذشته با هدف راضی کردن اکثریت طراحی شده تا همه با دست پر اختتامیه جشنواره را ترک کنند!
یکی دیگر از تغییرات مهمی که قطعاً اجرایی خواهد شد، تغییرات در شیوه رأیگیری بخش سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره به انتخاب مردم است که در دورههای اخیر پرحاشیه بوده و مهمترین حواشیاش نیز به واسطه دستی بودن جمعآوری آرا در این بخش است؛ اتفاقی که اگر الکترونیک شود، بهتر خواهد بود، به ویژه اگر این امکان فراهم شود که تماشاچی پس از دیدن آثار و با فاصلهای مشخص، اینترنتی و مطابق ته برگ بلیتش، رأی دهد و رأیها نیز به همین شکل کامپیوتری شمارش شود، به نقطه مطلوب نزدیک خواهیم شد که ظاهراً دور از طرح در نظر گرفته شده نیست.
احتمالاً طرحی که در دوره پیشین به واسطه محدودیت زمان، امکان اجرایی شدنش نبود، در این دوره جنبه اجرایی مییابد و حرف و حدیثهایی که درباره منتخبین این بخش در ادوار جشنواره بوده، پایان خواهد یافت. ذکر این نکته ضروری است که برخی از این تغییرات همان گونه که مشخص است، هنوز قطعی نشده، ولی از محتملترین گزینههای پیش روست.