ایران جزو مناطق کاملا خشک جهان و همچنین در کمربند خشکسالی قرار گرفته است. بنا بر پیشبینی جهانی در سال ۲۰۵۰ ایران از جمله کشورهای درگیر با بحران جدی آب تلقی میشود.
به گزارش «تابناک»، متوسط بارندگی در جهان سالانه ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیمتر، متوسط بارندگی در آسیا ۶۰۰ تا ۶۵۰ میلیمتر و متوسط باندگی در کشور ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیمتر است. در این میان، برخی استانهای کشور از جمله استانهای فلات مرکزی ایران با کمبود جدیتر آب روبهرو هستند.
مثلا چند سالی است که رودخانه زاینده رود در اصفهان خشک شده و مسئولان، یکی از دلایل این خشکی را میزان بارندگی در این استان ـ که بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ میلیمتر است ـ میدانند. در همین حال، چند روز پیش مردم اصفهان در تجمعی در کنار رودخانه زایندهرود به خشکی این رودخانه اعتراض کرده و خواستار رسیدگی مسئولان شدند.
یکی از راهکارهای حل کمبود آب استان اصفهان، بهرهبرداری از پروژههای انتقال آب از سایر استانها به این استان است، که البته با مخالفت جدی مسئولان و مردم استانهای همجوار روبهرو شده است.
در همین راستا، محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز گفته است؛ تأکید ویژه رئیس جمهور به معاونت برنامهریزی این است که آنچه اعتبار برای احیای زایندهرود و حل مشکل کمبود لازم است، حتماً باید تخصیص داده شود.
در همین راستا، حجت الاسلام سالک، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در گفتوگو با «تابناک» به بررسی موضوع کم آبی استان اصفهان و خشکی زایندهرود پرداخته است.وی در آغاز گفت: کمبود آب در استان اصفهان دلایل زیادی دارد؛
۱ ـ خشکسالی: خشک شدن تالاب گاو خونی، باعث شده که بیش از هزار قنات در یزد و کرمان خشک شوند. این خشکسالی آثاری دارد، از جمله اینکه کشاورزان دیگر نمیتوانند کشاورزی کنند و بیکاری زیاد میشود.
۲ ـ کاهش بارش: بارندگی در این سالهای اخیر کم بوده و باعث کمبود شدید آب شده است.
۳ ـ مدیریت آب: بر پایه قانون توزیع آب باید آب رودخانه زایندهرود مدیریت شود. با کمال تأسف این اتفاق نمیافتد و این یکی از مسائل مهم است. باید برداشت از آبهای بالادستی استان اصفهان کنترل شود، ولی تا جلسه چند روز پیش در تهران این موضوع رها بود. برای همین در استانهای بالا دستی مجوز برداشت آب بیرویه دادهاند و این یک بخش اعظمی از علت کمبود آب است.
برداشت آب در بخش بالادستی آب زایندهرود نزدیک به ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال است؛ بنابراین، اجرای قانون در راستای مسأله آب به خصوص قوانین توزیع آب قابل توجه است. باید «حق آبهای» مردم پایین دست رودخانه پرداخت شود.
سالک در ادامه گفت: دو مقوله در زمینه آب مهم است؛ یکی اینکه چهارده استان گرفتار خشکسالی هستند و باید به آنها توجه ویژهای کرد. نکته بعدی انتقال آب به فلات مرکزی ایران است.
وی گفت: هماکنون پنج میلیون تن در استان اصفهان با کاهش فشار آب شرب روبهرو هستند و اصفهان در معرض یک بحران است. البته مردم این استان، مردم مظلومی هستند که دیر حرکت میکنند، ولی اگر حرکت کردند، منطقی و عاقلانه حرکت خواهند کرد. تجمع مردم در کف رودخانه، نوعی اعتراض به نوع مدیریت توزیع آب زایندهرود بود.
این نماینده مجلس نهم بیان داشت: یکی از مصوبات دولت قبل، تونل بهشت آباد است. تونل بهشت آباد به طور ثقلی و با تضمین بیش از صد سال، آب را به زاینده رود انتقال خواهد داد. برخی میگویند، در پروژه بهشت آباد آب باید با لوله و نه تونل منتقل شود. در حالی که اگر این کار با لوله انجام شود، هزینههای بسیار گزافی باید داد. این تونل در استان اصفهان است و ربطی به استانهای دیگر از جمله چهارمحال و بختیاری ندارد. این تونل ۶۷ کیلومتر است که ۱۷ کیلومتر از این تونل زده شده و بقیه آن نیز باید به سرعت انجام شود.
سالک در ارتباط با اعتراض برخی مردم و مسئولان خوزستان نسبت به انتقال آب کارون به اصفهان گفـت: رودخانه کارون در کمترین میزان خود، ۱۱ میلیارد متر مکعب آب دارد و وقتی پر آب باشد، ۲۲ میلیارد متر مکعب آب آن است؛ بنابراین، اگر یک میلیارد مکعب آب بخواهد به فلات مرکزی ایران انتقال داده شود، ضرری به جایی نمیرساند. اینکه باید آب در خوزستان و سایر استانها مدیریت شود، حرف درستی است که از آب استفاده کنند تا به خلیج فارس نرود.
وی افزود: برخی میگویند آب خلیج فارس را شیرین کرده و به فلات مرکزی پمپاژ کنیم. در حالی که با طرح بهشت آباد با ۶۳ کیلومتر تونل، میشود آب شیرین به فلات مرکزی انتقال داد. در این طرح آب شیرین با پای خودش به رودخانه زایندرود میآید.
ما اینجا به وزیر نیرو عرض میکنیم که آقای وزیر زاینده رود حیات کشور است. شما باید به زاینده رود همیشگی فکر کرده و مدیریت کنید، نه برای یک رودخانه فصلی برنامهریزی کنید.
وی در پایان علت انتقال آب زاینده رود به سایر استانها و شهرها و استفاده در کارخانجات صنعتی گفت: در گذشته، مدیریت آب کشور منطقهای بود و کشور به پنج بخش تقسیم شده بود، ولی هماکنون مدیریت آب استانی شده است. حرف ما این است که بر پایه مصوبه شورای عالی آب، مدیریت آب از مبدأ زایندهرود تا تالاب گاوخونی زیر نظر وزیر است و باید اعمال شود.
از سوی دیگر، عدهای موضوع آب را سیاسی کرده و به آن دامن میزنند. موضوع آب «ملی» است. مردم استان چهارمحال بختیاری، خوزستان، یزد، کرمان، اصفهان و.. برای ما در تأمین آب یکسان هستند. باید نیاز مردم کشور تأمین شود که بستگی به مدیریت آب در وزارت نیرو دارد. البته این نکته ضروری است که آب شرب بر آب کشاورزی و صنعت اولویت دارد.