زمانی که برای نخستین بار، رئیس جمهور آمریکا رویکرد دولت خود برای مبارزه با گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه را تشریح کرده و از تشکیل ائتلافی بین المللی در این زمینه سخن گفت، بسیاری از تحلیلگران به ضعف ها و نارسایی های این راهبرد اشاره کرده و آن را مورد انتقاد قرار دادند. اکنون به واسطه تحولات جدید میدانی در سوریه، نخستین نشانه های شکست این راهبرد آشکار شده است.
به گزارش «تابناک»، راهبردی که چند ماه پیش از سوی باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا برای مبارزه با داعش در عراق و سوریه مطرح شده و سپس محور اقدامات این کشور در منطقه قرار گرفت، بر دو پایه اصلی، یعنی تشکیل یک ائتلاف بین المللی برای هدف قرار دادن مواضع داعش از طریق حملات هوایی از یک سو و کمک به آنچه «گروه های مسلح میانه رو» در سوریه خوانده شده برای مبارزه با داعش بر روی زمین از سوی دیگر استوار بود.
اکنون و در شرایطی که حملات هوایی آمریکا نتوانسته به طور موثری سبب عقب نشینی تروریست های داعش از مواضع خود در سوریه و به ویژه عراق شود، شکست «گروه های مسلح میانه رو» مورد حمایت آمریکا در سوریه (گروه موسوم به ارتش آزاد سوریه که از گروه های مخالف دولت سوریه به شمار می رود) نیز ضربه ای جدی به اعتبار راهبرد جنگی واشنگتن وارد کرده است.
واشنگتن پست در گزارشی که در این زمینه منتشر کرده می نویسد راهبرد دولت اوباما در قبال سوریه، روز شنبه با ضربه محکمی مواجه شد؛ زیرا گروه های مسلح افراطی وابسته به القاعده، توانستند ضمن حمله به مواضع گروه های شبه نظامی مورد حمایت آمریکا، آن ها را از مواضع خود در شمال سوریه بیرون رانده و همچنین مقادیر زیادی سلاح و مهمات به دست بیاورند. این امر به ریزش قابل توجهی در نیروهای ارتش آزاد منجر شده و امید آمریکا برای پیشبرد رویکرد خود در سوریه از این طریق را کاهش داده است.
طی وقایع اخیر، اعضای ارتش آزاد که در شمال سوریه مستقر بوده و از سوی آمریکا آموزش دیده و تجهیز شده اند، یا تسلیم گروه «جبهه النصره» شده و خود به این گروه پیوستند. جبهه النصره توانسته بود به شهرک ها و دهکده هایی که ارتش آزاد در استان شمالی «ادلب» تحت کنترل داشت وارد شده و ضمن شکست دادن اعضای این گروه، اقدامات خود را در مسیر محو کردن کامل ارتش آزاد از سوریه جهت دهی کند.
آن بخش از اعضای ارتش آزاد نیز که از مهلکه جان سالم به در برده اند، در حال فرار به سوی مرزهای ترکیه هستند. این در حالی است که آمریکا عنوان کرده بود برای مبارزه با تروریست های داعش در سوریه روی اعضای این گروه حساب می کند. ارتش آزاد هنوز حضوری جدی در جنوب سوریه دارد، اما ماجرا اینجاست که در آن منطقه، داعش حضور موثری نداشته و به عبارت دیگر، این موضوع دردی را از آمریکا دوا نمی کند.
در همین حال، یک مقام وزارت دفاع آمریکا در واکنش به این تحولات گفته پنتاگون تحولات میدانی را به نزدیک ترین شکل ممکن پیگیری می کند، اما نمی تواند به طور مستقل گزارش های منتشره درباره وقایع اخیر را تأیید کند.
گفتنی است هرچند جبهه النصره از دید بسیاری در سوریه از داعش بهتر دانسته می شود، اما به هر حال حتی خود آمریکا نیز نام آن را در لیست گروه های تروریستی قرار داده و از سوی دیگر، جبهه النصره تنها گروه در سوریه است که به طور علنی وابستگی و وفاداری خود را به القاعده اعلام کرده است.
در این میان، برخی از اعضای ارتش آزاد که از مهلکه روز گذشته گریخته اند، در توضیح دلایل فرارشان می گویند که نگران بوده اند حملات جبهه النصره – با توجهی به گستردگی آن – به کلی سبب از میان رفتن و پایان کار ارتش آزاد شود.
اما ماجرای شکست گروه های مورد حمایت آمریکا، تنها به ارتش آزاد محدود نشده و دامن «جبهه انقلابی سوریه» را نیز گرفته است. این گروه که رهبری آن را از سال 2012 تاکنون جمال معروف، جنگ سالار مورد حمایت آمریکا بر عهده دارد، مواضع خود در «جبل الزاویه» را از دست دادند. ویدئویی که در سایت «یوتیوب» منتشر شده نشان می دهد که اعضای جبهه النصره در حال تخلیه انبارهای سلاح جبهه انقلابی در «دیر سنبل»، زادگاه معروف هستند.
در یک ویدئوی دیگر، معروف پس از شکست از جبهه النصره مدعی می شود که دلیل فرار وی و افرادش، تلاش برای محافظت از جان غیرنظامیان و ساکنین منطقه بوده؛ زیرا اعضای النصره در صورت عدم اطاعت مردم، آن ها را سر بریده و سلاخی می کنند.
به هر حال، مجموعه این تحولات حکایت از آن دارد که روندهای جاری در سوریه، بر خلاف انتظار سیاستمداران آمریکایی در جریان است و طرح آن ها مبنی بر حمایت از گروه های مخالف به اصطلاح میانه رو سوری برای مقابله با داعش، نتوانسته در عمل با موفقیت همراه شود. به عبارت دیگر، این گروه ها حتی در مقابل جبهه النصره که نسبت به داعش گستردگی و توان کمتری دارد شکست خورده و اصولاً فرصت رویارویی با داعش را نیافته اند.
گفتنی است یک رکن اصلی رویکرد آمریکا در زمینه مسلح کردن گروه های مخالف سوری، این بود که این گروه ها بتوانند پس از آنکه با حمایت واشنگتن داعش را در سوریه شکست دادند، با تجهیزات و توان رزمی بیشتری به مقابله با ارتش سوریه پرداخته و به زعم آمریکا، کار بشار اسد را نیز یک سره کنند. اما اکنون نه تنها این گروه ها شکست خورده اند، بلکه تسلیحات آمریکایی آن ها نیز به دست تروریست ها افتاده و بر این اساس، باید انتظار ناآرامی ها و بی ثباتی های بیشتری را نیز در منطقه داشت.
