
با پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای سنای آمریکا، اینک این پرسش که سرنوشت مذاکرات هستهای ایران و ۱+۵ چه خواهد بود و آیا توافق نهایی میان طرفین از سوی کنگره پذیرفته خواهد شد یا خیر، به محل بحث جدی تبدیل شده است. در این میان، به نظر میرسد اتفاق نظر کلی بر این است که باید در تحلیل این موضوع رویکردی واقعبینانه در پیش گرفت.
به گزارش «تابناک»، روزنامه آمریکایی «واشنگتن تایمز» در مطلبی به بررسی تأثیرات احتمالی پیروزی جمهوریخواهان در انتخابات میاندورهای سنا بر سرنوشت مذاکرات هستهای ایران پرداخته و مینویسد، با وجود این پیروزی، نباید انتظار داشت که جمهوریخواهان از اکثریت لازم برای مخالفت کامل با توافق هستهای ایران برخوردار شده باشند.
این روزنامه که خود از مطبوعات نزدیک به جمهوریخواهان به شمار میرود، مینویسد، کنترل حزب جمهوریخواه بر هر دو مجلس کنگره، ابزار جدیدی برای اعمال فشار بر دولت اوباما در موضوعات داخلی و خارجی در اختیار آنها گذارده، ولی منابع نزدیک به کنگره و همچنین تحلیلگران میگویند، در صورتی که اوباما واقعاً مصمم به نهایی کردن توافق هستهای ایران باشد، بعید است جمهوریخواهان، قدرت لازم برای سد کردن راه وی را داشته باشند.
یک دستیار ارشد در کنگره آمریکا در این زمینه میگوید: «کنگرهای که تحت کنترل جمهوریخواهان باشد، از انعطاف بیشتری در زمینه رأی دادن به لغو یا ادامه تحریمهای ایران برخوردار خواهد بود، اما رئیس جمهور هنوز قدرت وتو را دارد و میتواند از اختیار خود در اعطای معافیتهای تحریمی نیز استفاده کند».
این دستیار ویژه که نخواسته نامش فاش شود، میگوید، حتی در شرایطی که جمهوریخواهان اکثریت سنا را در اختیار گرفتهاند، محتمل نیست که این حزب بتواند ۶۷ رأی لازم برای لغو وتو رئیس جمهور را جمع آوری کند. وی میگوید: «جمهوریخواهان چنین آرایی نخواهند داشت».
این موضوع به ویژه از آنجا اهمیت مییابد که در هفتههای اخیر، گزارشهایی منتشر شده مبنی بر اینکه کاخ سفید، میخواهد بدون در نظر گرفتن موضع کنگره، اقدام به امضای توافق نهایی با ایران و برداشتن تحریمهای موجود علیه این کشور کند. بر پایه قوانین موجود، رئیسجمهور نمیتواند بدون تأیید کنگره تحریمها را برای همیشه لغو کند، اما میتواند بدون کسب چنین تأییدی، بیشتر تحریمها را به حال تعلیق درآورد.
در این گزارشها آمده بود با توجه به اینکه کنگره احتمالاً خواستار باقی ماندن تحریمهای ایران خواهد شد، رئیس جمهور هر کاری که لازم باشد، انجام خواهد داد تا از رأی گیری کنگره درباره آن جلوگیری کند.
با این حال، اوباما در سخنرانی چهارشنبه خود، نشانهای از تصمیم به دور زدن کنگره در موضوع تحریمهای ایران را از خود بروز نداد. وی گفت: «آنچه من میخواهم، این است که ببینم آیا در حقیقت توافقی صورت خواهد گرفت یا خیر. اگر ما به توافقی برسیم که من اطمینان داشته باشم جلوی دستیابی ایران به سلاح هستهای را خواهد گرفت و بتوانیم جهان و افکار عمومی را نیز در این زمینه قانع کنیم، آنگاه زمان تعامل با کنگره فرا میرسد».
اوباما افزود: «من فکر میکنم ما خواهیم توانست استدلالی قوی را برای کنگره مطرح کنیم مبنی بر اینکه این بهترین راه برای جلوگیری از ظهور یک ایران هستهای است».
در این میان، کارشناسان امنیت ملی آمریکا درباره اینکه در کنگره تحت کنترل جمهوریخواهان، چه میزان رأی در مخالفت با توافق هستهای ایران جمع خواهد شد، با یکدیگر اختلاف نظر دارند. آنها میگویند این موضوع همچنان به عنوان یک پرسش بیپاسخ باقی مانده است، زیرا هیچ کس به جز حلقه کوچکی در داخل دولت اوباما نمیداند که قرار است توافق نهایی با ایران به چه شکل باشد.
با این حال، آنچه درباره آن تقریباً اتفاق نظر وجود دارد، این است که جمهوریخواهان هر کاری از دستشان برآید، انجام خواهند داد تا در مقابل توافق هستهای ایران مانع ایجاد کنند. این امر به ویژه از آن جهت است که رژیم اسرائیل نسبت به توافق میان ایران و ۱+ ۵ ابراز نگرانی کرده و جمهوریخواهان نیز تمایل زیادی به در نظر گرفتن ملاحظات این رژیم درباره ایران دارند.