نقره داغ مخاطبان تلویزیون با پیامک پنج هزار تومانی!

بهره‌برداری از ناآگاهی مردم از ابعاد یک تبلیغ یا ناآگاهی مخاطبان از عوارض یک تبلیغ، جزو اتفاقاتی است که در سال‌های پیشین بار‌ها منجر به گلایه‌های مردم از تلویزیون شده بود و گاه‌ به اعتبار رسانه ملی نیز ضربه وارد کرد؛ اتفاقی که شنبه شب در جریان یک برنامه تکرار شد تا لزوم تسریع اجرایی شدن اصلاحات مورد تأکید مدیران رسانه ملی برای عموم مشهود شود.

به گزارش «تابناک»، برنامه‌های مشارکتی جزو پاشنه‌ آشیل‌های جدی رسانه ملی است که در دوره گذشته به شکل لجام گسیخته‌ای برای پر کردن آنتن با برنامه‌هایی که نه تنها هزینه نداشته باشند، بلکه درآمدزا نیز باشند، طراحی و پیاده‌سازی شد. این پیاده سازی آنچنان توسعه یافت که اساساً تولید بسیاری از برنامه‌های باکیفیت به جذب مشارکت مالی موکول شده بود و برخی نیز با برخورداری از این مشارکت مالی، موفق شدند به صف برنامه‌سازان و کنار چهره‌های کارکشته بنشینند.

برنامه «ورزش از نگاه دو» که «جام از نگاه دو» نیز در‌‌ همان راستا تولید شد، یکی از این برنامه‌هاست که‌‌ همان زمان تولیدش به عنوان مصداق مورد اشاره قرار گرفت و یادآوری شد ‌این شیوه تا حدودی استقلال رسانه ملی را نیز به چالش می‌کشد، به خصوص اگر اسپانسر برنامه، در موضوع برنامه، ذینفع ‌یا صاحب نظر و دیدگاه باشد و در آن دوران نیز حامی این برنامه، صاحب پیشین یکی از تیم‌های سابق لیگ بر‌تر و شخص شناسنامه‌داری باشد.


در همین راستا، در برنامه «جام از نگاه دو» که شنبه شب از شبکه‌۲ سیما در سالگرد بازی ایران و استرالیا روی آنتن رفت، بارها از بیننده‌ها خواسته شد که‌ «اگر هنوز از تماشای بازی ایران و استرالیا (مقدماتی جام جهانی ۹۸) لذت می‌برید برای حمایت از تیم ملی، کلمه «ایران» را به شماره ۹۰۹۰ پیامک کنید تا در قرعه کشی سفر به استرالیا برای تماشای بازی‌های تیم ملی در جام ملت‌های آسیا شرکت کنید‌».

کسانی که به این درخواست جواب مثبت دادند، کمی با پیامکی شوکه کننده روبه‌رو شدند. به ازای فرستادن پیامک، هزینه ۵ هزار تومانی از مشارکت‌کنندگان کسر شد تا به ازای آن ۵ هزار امتیاز برای حضور در قرعه کشی آپارتمان تهران، کیش، مشهد و شمال یا ۴۰ خودرو و ۳۰۰ گوشی موبایل به دست آور‌ند. این روش البته تازه نیست و اصولاً شماره‌هایی که با پیش شماره ۹۰۹ آغاز می‌شوند، شماره‌های غیر رایگان هستند و تماس با آن‌ها علاوه بر هزینه معمولی، حاوی هزینه ثانویه‌ای نیز هست که توسط مشتری پرداخت می‌شود.

مشترکان خطوط مخابرات ابتدا زمانی که اینترنت هوشمند از طریق شرکت‌های طرف قرارداد با مخابرات اقدام به فروش نوع جدیدی از اینترنت «دیال آپ» کردند با این خطوط آشنا شدند؛ شماره‌هایی که با ۹۰۹ آغاز می‌شد و با برقراری ارتباط با آن‌ها، مشترک به اینترنت دیال آپ دسترسی پیدا می‌کرد و هزینه آن در اولین قبض تلفن اعمال می‌شد که البته بعد از آن این ‌تلفن‌ها کاربرد‌های بیشتری نیز پیدا کردند.

از تلفن‌های قصه‌گو، فال‌گیر و لطیفه‌گو گرفته تا تلفن‌هایی که برای بچه‌ها لالایی می‌خواندند و به دانش‌آموزان املا می‌گفتند؛ هر کدام از این خدمات تنها با ارتباط تماس تلفنی برقرار می‌شد و هزینه ‌هر تماس و مدت زمان برقراری ارتباط از صاحب خط گرفته می‌شد. هم اکنون نیز شبکه «پویا» به طور مشخص در خصوص برنامه‌های مرتبط با کودکان از این سامانه تلفنی استفاده می‌کند؛ البته در خصوص این شبکه‌ این نقد وارد‌ شده بود که اطلاع رسانی دقیقی درباره هزینه‌هایی که برای خانواده‌ها ‌دارد، نشده بود.

در این میان، یکی از اتفاقات‌ معمول ‌که مشخص نیست برای این شماره نیز صادق بوده یا نه، کسر مبالغی به صورت مستمر از شارژ تلفن یا افزودن مبلغی به هزینه قبض کاربری است که کد را وارد‌ کرده و مابه‌ازای این رقم، امتیازی برای پخش داده می‌شود و راه توقف نیز مشخص نیست؛ رویکردی که برای حمایت از تیم ملی فوتبال به کار گرفته شده بود. البته کسانی که از ادامه این راه هزینه‌بر و از حمایت غیرمنطقی خسته شده‌اند، می‌توانند کلمه «off» را به ۹۰۹۰ ارسال کنند و بدین شکل، دیگر نقره داغ نشوند.

در این میان گفته‌های محمد سرافراز، رئیس رسانه ملی و اصغر پورمحمدی، معاون سیما حکایت از آن دارد که به شدت با این روش‌ها مخالف هستند و این موضوع را در اعلام خط مشی جدید تلویزیون و همچنین در متن احکام صادره برای مسئولان تازه، ‌شفاف مورد اشاره قرار داده‌اند. به همین دلیل انتظار می‌رود این روند متوقف شود و هر نوع کیفی‌سازی نیز به قیمت ضربه به اعتبار رسانه ملی با پیامک پنج هزار تومانی، تمام نشود.

ناگفته پیداست که اصل جذب تبلیغات برای برنامه‌ها اشتباه نیست؛ اما در درجه اول نباید این تبلیغات بر اصل برنامه تأثیر بگذارد و در درجه دوم نباید این تبلیغات به گونه‌ای باشد که مخاطب تصور کند مغبون شده است و این مغبون شدن می‌تواند صرف عدم بیان همه حقیقت و یا عدم بیان دقیق و مکرر ابعاد یک تبلیغ همزمان با ارائه مکرر آن تبلیغ باشد؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد در ماجرای اخیر رخ داده است.