امروز چالش اصلی و حیاتی کشور اقتصاد مقاومتی است که قراراست معیار و شالوده قانون بودجه سال 94 نیز قرارگیرد. البته دانشمندان وصاحبنظران اقتصادی و افکارعمومی هم درباره اش صحبت می کنند و ایده می دهند و دولتمردان هم دربرپایی سخنرانی ها و سمینارها و کنفرانس های متعدد و رنگارنگ در تبیین و تفسیر مفاهیم اقتصادی مقاومتی همچنان سنگ تمام می گذارند.
با بررسی خروجی ها و نتایج همه تلاش های به عمل آمده درطول یک سال ازتاریخ ابلاغ سیاست های اقتصادمقاومتی توسط رهبرانقلاب در29 /11/ 92، اینگونه به نظر می رسد بسیاری ازمولفه ها و راهکارهای ابلاغی اقتصاد مقاومتی هنوز به مرحله عمل نرسیده اند ویا بطورناقص اجرا شده اند.
به گونه ای که رهبرانقلاب دردیدار 6 /11 /93 اعضای ستاد بزرگداشت روز ملّی مهندسی فرمودند:
.....مسئله اقتصاد مقاومتی هم که اشاره کردید، خب، از وقتی که این عنوان مطرح شده، شاید هزار مرتبه از طرف مسئولین - با کم و زیادش - تأیید شده؛ مسئولین مختلف، فعّالان اقتصادی، حتّی فعّالان سیاسی، مسئولین دولتی، مجلس، غیره، مکرّر گفتهاند اقتصاد مقاومتی، اقتصاد مقاومتی؛ خب، خوب است؛ لکن با اسم و با تکرار زبانی هیچ اتّفاقی نمیافتد؛ هیچ اتّفاقی نمیافتد. با بردن اسم دارو و تکرار اسم دارو هیچ بیماری خوب نمیشود؛ دارو را باید مصرف کرد. شما در مجلس، در دولت نگاه کنید ببینید که واقعاً برای اقتصاد مقاومتی به همان مفهوم حقیقی خودش چهکارهایی انجام گرفته و چه کارهایی باید انجام بگیرد. این را به نظر من به طور جدّی دنبال بکنید.......روش نادرستی که دولت نهم در اجرای قانون هدفمندی یارانه ها درپیش گرفت، سیاستی کاملا پوپولیستی وغیرمعقول ونه برای رفاه مردم و جبران افزایش قیمتها، بلکه صرفا برای جلب رضایت ظاهری مردم و کسب آرا برای انتخابات دور دوم ریاست جمهوری بود. و شوربختانه دولت یازدهم هم این راه پوپولیستی و غیرمنطقی و ضد اقتصاد مقاومتی را درپیش گرفته است.
رهبر انقلاب دردیدار 29 /11 /93 مردم آذربایجان نیز فرمودند:
......تکیهی مسئولان کشور بر این باشد که حرکت اقتصادی کشور را اینجوری قرار بدهند. اگر این شد، شکوفایی خواهد شد؛ اگر این شد، از تهدید دشمن دیگر نمیترسیم، از تحریم دیگر تنمان نمیلرزد، از پایین افتادن قیمت نفت عزا نمیگیریم؛ این اقتصاد مقاومتی است. تکیهی عمدهی اقتصاد مقاومتی هم باز روی مردم است؛ روی تولید داخلی است.....مطابق قانون هدفمندی یارانهها بایستی 50 درصد درآمدهای ناشی از اصلاح قیمت حاملهای انرژی جهت پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی به خانوارها، 30 درصد برای حمایت از تولید و 20 درصد برای کمک به هزینههای دولت با تاکید بر طرحهای عمرانی، اختصاص می یافت که عمدتا مبدل به یارانه نقدی گردید واصولا رقمی به تولید تعلق نگرفت و تنها در سال جاری طبق آخرین اخبار ارائه شده، رقمی حدود 1500 میلیارد تومان از مجموع 4800 میلیارد تومان منظورشده در بودجه، به بخش بهداشت و درمان پرداخت گردیده است.
بنابراین می بینیم علیرغم اینکه راهبرد اساسی در اقتصاد مقاومتی، تقویت و توانمندسازی بنیان های تولید داخلی وملی است، دولت فعلی هم همچون دولت قبلی با پیروی از سیاستهای پوپولیستی وعدم تخصیص یارانه بخش تولید، تاکنون هیچ قدم موثری دراین مسیر برنداشته است و یارانه این بخش را با پرداخت نقدی به همه آحاد مردم به هدر داده؛ به عبارت دیگر تقویت بنیه تولید ملی را فدای ارضاء زودگذر وسطحی مردم نمود وبه نظر می رسد درسال 94 هم همین روال وسیاست حاکم خواهد بود؛ این درحالی است که احتمالا درسال آینده 16000میلیارد تومان کسری بودجه خواهیم داشت.
چند راهبرد اساسی و گریزناپذیر دیگر در مسیر تحقق اقتصاد مقاومتی بایستی دربرنامه های دولت و مجلس قرار گیرند که ذیلا به آنها اشاره می گردد:
اجرای کامل و دقیق اصل 44 قانون اساسی: یکی ازمولفه های مهم اقتصاد مقاومتی کاهش تصدی گری دولت و حذف اقتصاد دولتی است. از قدیم گفته اند "دولت ها تاجر خوبی نیستند". بنابراین یکی ازمهمترین و موثرترین راههای کاهش هزینه های جاری دولت ها واگذاری شرکت ها و صنایع به بخش خصوصی است. چه اینکه بسیاری از شرکت های دولتی چه سود کنند و چه زیان، حقوق و پاداش ثابت خود را دارند و دربسیاری از موارد هم به هیچ دستگاهی پاسخگو نیستند و صرفا سرباری برای دولت و منابع مالی کشور محسوب می شوند و هزینه های سرسام آوری را بر دولت و ملت تحمیل می کنند؛ درحالیکه درصورت خصوصی شدن هیچ نیرو و هزینه اضافی منطقی و قابل تحمل نخواهد بود.
ايجاد و انجام كار واقعي و مولد: یكي از مضرات و معضلات اقتصادهاي نفتي، اطمينان خاطر مردم و مسئولين كشورها از درآمدهاي سرشار نفتي است كه به خودي خود نگراني ها و دل مشغولي ها را از كاهش توليد واقعي، كار مولد و مضاعف، ازبين مي برد. بنده در يك جايي گفتم، «اطلاق درآمدهاي نفتي و گازي» اشتباه بزرگي است؛ چراكه منابع نفت و گاز درآمد نيستند، بلكه سرمايه هستند و تفاوت فاحش است بين درآمد و سرمايه؛ و تا زماني كه منابع سرمايه اي خود را به عنوان درآمد مصرف كنيم، از كار و توليد واقعي که لازمه اقتصاد مقاومتی است، كمتر بهره خواهيم برد.
پرهيزاز دوباره كاري ها و موازي كاري ها: یکی از مشكلات اساسي و دیرین كشور دوباره و سه باره كاري ها، موازي كاري ها ، تكرارمجدد تجربه ها و انجام كارهاي تكراري است. به زبان ساده و با يك حساب سرانگشتي متوجه مي شويم كه بخش قابل توجهي از وقت و انرژي و منابع كشور صرف كارهاي تكراري و بيهوده مي شود و اگر براي انجام يك كارمشخص به جاي صرف مثلا بيست واحد منابع بتوان ده واحد منابع صرف كرد، در نتيجه با استفاده از آن بيست واحد منابع به جاي توليد يك كار، دو كار انجام خواهد شد.
عشق ورزیدن به کاری که انجام می دهیم: کلید اصلی موفقیت در هر کاری و راز پیشرفت و توسعه هر کشوری در همین جمله کوتاه نهفته است؛ "عشق ورزیدن به کار" . کارگری که در کارخانه مشغول تولید است؛ کارمندی که پشت میزش نشسته است؛ کشاورزی که در زمينش مشغول كشت است؛ راننده اي كه مسافر مي برد؛ نانوايي كه نان دست مردم مي دهد؛ پرستاري كه به بيمارش مي رسد؛ پزشكي كه بيمارش را مداوا مي كند؛ رفتگر زحمتكشي كه شهر را تميز مي كند؛ و........ همه و همه اگر با عشق و صداقت كار خود را انجام دهند در مسیرتحقق اقتصاد مقاومتی گام برداشته اند.
افزايش بهره وري و راندمان كاري: ميانگين راندمان كاري ادارات و سازمان ها و شركت هاي دولتي در كشورمان را مقادير مختلفي عنوان كرده اند( از 10 دقيقه در روز تا 120 دقيقه در نوسان بوده است)؛ اين رقم ها حكايت از ضعف همت كاري و سوء مديريت و نظارت در بخش هاي مختلف دارد و نيروها و امكانات به نحو احسن وبا بهره وري مناسب به كار گرفته نمي شوند؛ به عبارت ديگر در خوشبينانه ترين حالت، 8 ساعت كاري در روز فقط 20 درصد راندمان دارد و80 درصد مابقي ساعات كاري به هدر مي رود؛ و بديهي است يكي از ساده ترين و كم خرج ترين راه هاي افزايش كار و تولید، تغيير واصلاح نگرش هاي مديريتي و نظارتي در بدنه اصلي دولت مي باشد.
برچیده شدن اقتصاد دلالی و واسطه گری: ازمهمترین و کشنده ترین آفت های کار مولد و تولید واقعی رواج و گسترش نظام دلالی و واسطه گری است که عمدتا از فراریان مالیاتی بزرگ هم محسوب می شوند؛ از این رهگذرنه تنها هیچ سودی عاید کشور نمی گردد وهمواره باعث افزایش ناخواسته قیمتها می شوند، بلکه منابعی عظیمی از درآمدهای مالیاتی که بایستی پرداخت شود، در جیب دلالان و واسطه گران باقی می ماند.
توسعه وگسترش بی وقفه استفاده از انرژی های نو و تجدیدپذیر: بی هیچ تردیدی بدون انرژی کافی و پایدار هیچ چرخ اقتصادی قادر به ادامه حرکت نخواهد بود. به منظور غلبه برتحریم های نفتی و صرفه جویی در مصرف انرژی های فسیلی وتجدیدناپذیر وایجاد فرصت های سرمایه گذاری ساختاری از محل درآمدهای نفتی که از راهکارهای اساسی اقتصاد مقاومتی است، هیچ راهی جز فرهنگ سازی و گسترش بهره گیری از انرژی های پایدار و تجدیدپذیر از قبیل خورشیدی و بادی و امثالهم نداریم.
توسعه و حمایت غیرشعاری و واقعی از صنعت گردشگری و صنایع دستی : برای رهایی از کابوس درآمدهای متزلزل نفتی برای اداره کشور، بایستی به حمایت واقعی و به دور از شعارزدگی از صنعت گردشگری و صنایع وهنرهای ارزشمند دستی کشورمان روی آوریم؛ چه اینکه اگر اراده کنیم و از متخصصین و کاربلدهای دلسوخته واقعی بهره گیری و حمایت کنیم، با توجه به منابع و جاذبه های بیشمارو عظیم طبیعی و تاریخی کشور و هنرهای دستی متنوع بی نظیر و چشمگیر در اقصی نقاط این مرزوبوم داریم، با درآمدهای حاصله حتی می توانیم از صادرات نفت بی نیازشویم.
کلام آخر؛ برای تحقق کامل وبدون نقص برنامه ها و سیاست های اقتصاد مقاومتی، همه مدیران و مسئولین کشور بایستی با تفکرو راهبرد مدیریت جهادی قدم برداشته و بیش از آنکه از پشت میز و طریق تریبون ها وسخنرانی ها به هدایت امور اقتصادی کشور بپردازند، پای درمیدان واقعی عمل گذاشته وبا ملاحظه واقعیات جامعه به انجام وظیفه بپردازند؛ همچنانکه مدیران و فرماندهان و سرداران نظامی و جهادی دوران دفاع مقدس وپس از آن آستین های های خود را بالا زدند و پای در میدان عمل گذاشتند و موفق به حفظ و بقای مرزها و اقتصاد و استقلال کشور شدند.