سنای آمریکا روز پنجشنبه بدون افزودن متمم به طرح نظارت بر توافق هسته‌ای، این طرح را تصویب کرد که بنا بر آن، دولت آمریکا تا سی روز بعد از توافق هسته‌ای احتمالی با ایران، مجاز به لغو یا تعلیق تحریم‌های ایران نخواهد بود. تام کاتن سناتور جمهوریخواه تنها رأی مخالف به این طرح را به نام خود ثبت کرد.
به گزارش «تابناک»، این طرح را نخست باب کورکر، رئیس کمیته روابط خارجی و رابرت منندز، سناتور ارشد دموکرات مطرح کردند. نهایتا ۲۱ سناتور مشترک حامیان این طرح معرفی شدند.
در صورتی که این طرح در کنگره به تصویب نهایی برسد و آن طور که باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام آمادگی کرده، آن را به قانون تبدیل کند، کاخ سفید ملزم خواهد بود تا نهایتا «پنج روز تقویمی پس از رسیدن به توافق مربوط به برنامه هسته‌ای ایران»، توافق را با تمام ضمایم آن به کمیته مربوطه و سران کنگره ارائه کند.
در ادامه این طرح در مورد «دوره بازنگری» کنگره آمده است: «طی دوره سی روزه تقویم، پس از ارائه (توافق) توسط رئیس‌جمهور، کمیته روابط خارجی سنا و کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان، به نحو مقتضی جلسات استماع و توجهی برگزار کرده و یا به انحای دیگر برای بازنگری کامل بر توافق، اطلاعات دریافت می‌کند».
این طرح حق توقف اجرای تحریم‌ها در دوره پنج روزه تحویل توافق به کنگره و دوره سی روزه ابتدایی بررسی و همین طور روزهایی اضافی را که ممکن است این روند زمان ببرد، از رئیس‌جمهور می‌گیرد. سناتور‌ها در مورد دوره بررسی توافق نوشته‌اند که پیش از تحویل توافق به کنگره و در طول دوره بررسی توافق در کنگره «رئیس‌جمهور تحریم‌های موجود مربوط به ایران تحت هر مجوز قانونی را سبک یا تعلیق نکرده، کاهش یا تخفیف نداده یا به هر نحو دیگری اجرای آن‌ها را محدود نکرده و از اجرای هرگونه از این تحریم‌ها بر اساس توافق» خودداری نخواهد کرد.
بر اساس این طرح، در صورتی که کنگره پس از بررسی، توافق جامع را رد کند، رئیس‌جمهور «۱۲ روز تقویمی» برای بررسی وتوی تصمیم کنگره زمان خواهد داشت. وی در این مدت هم حق کاهش یا توقف اجرای تحریم‌های ایران به هر نحو را نخواهد داشت.
در ادامه در صورتی که اوباما مصوبه کنگره در رد توافق را وتو کند، نمایندگان سنا و مجلس نمایندگان «۱۰ روز تقویمی» فرصت خواهند داشت که تعداد دو سوم آرا را که برای سلب حق وتو از رئیس‌جمهور لازم است، جمع‌آوری کنند. در این دوره نیز رئیس‌جمهور حق کاهش یا توقف اجرای تحریم‌های ایران به هر نحو را نخواهد داشت.
بنا به گزارش نیویورک‌تایمز، این طرح در حالی با ۹۸ رأی موافق و تنها یک رأی مخالف در سنای آمریکا به تصویب رسید که در ماه‌های گذشته، روند تصویب آن با افت و خیز فراوانی همراه بود. مذاکرات داخلی پیچیده در کنگره، مقاومت کاخ سفید در برابر شکل اولیه طرح، طرح اتهام فساد مالی در باره رابرت منندز، یکی از بانیان اصلی طرح، سخنرانی نخست وزیر رژیم اسرائیل در کنگره بدون هماهنگی با دولت آمریکا از جمله مسائلی بود که در روند تصویب طرح پیش آمد. تنها رأی مخالف به این طرح در سنا، به تام کاتن سناتور جمهوریخواه آرکانزاس تعلق داشت.
مجلس نمایندگان آمریکا نیز احتمالا بررسی این طرح را از ابتدای هفته آینده آغاز خواهد کرد. جان بوینر رئیس مجلس نمایندگان در بیانیه از پیش آماده شده‌ای گفته: من پیگیر تصویب این طرح در مجلس نمایندگان خواهم بود تا دولت پرزیدنت اوباما مسئول دانسته شود.
اختلافات داخلی شدید میان جمهوری‌خواهان مانع از آن شد که برخی اصلاحیه‌های مهم مورد نظر برخی از این جمهوری‌خواهان به این طرح اضافه شود. این مسأله باعث ناراحتی شدید برخی از آن‌ها شده است، زیرا تصور می‌کنند ابزارهای خود برای تأثیرگذاری بر مهم‌ترین مسأله دوره کاری خود را از دست داده‌اند. ولی در نهایت دو حزب آمریکا بر سر تصویب طرحی در سنا به توافق رسیدند که تنها چند ماه پیش از این تصویب آن دور از دسترس دانسته می‌شد.
در آخرین روزهای بررسی طرح در سنا، چند سناتور جمهوریخواه با استفاده از تکنیک‌های آیین‌نامه سعی کردند بر روند تصویب و محتوای طرح تأثیر بگذارند.
تام کاتن و مارکو روبیو سناتور فلوریدا تلاش کردند که توافق با ایران را به مسائل دیگری مانند پایان برنامه هسته‌ای ایران و به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل گره بزنند که به معنای از بین بردن شانس رسیدن به یک توافق نهایی احتمالی با ایران بود. همین باعث شد که میچ مک‌کانل رهبر اکثریت سنا، روز سه‌شنبه پایان بحث بر سر این طرح را اعلام کند و خواهان رأی گیری نهایی درباره آن شود، بدون اینکه هم‌حزبی‌های وی شانسی برای افزودن مواد مورد نظر خود به آن را داشته باشند.
رفتار کاتن که جوان‌ترین سناتور فعلی آمریکاست، هرچند سبب ناراحتی هم‌حزبی‌های مجرب‌تر وی شده، وی تاکنون از رفتار خود عذرخواهی نکرده و در هفته گذشته در صحن سنا با تحقیر همکاران خود گفته که اگر آن‌ها نمی‌خواهند به اصلاحیه‌های مورد نظر وی و روبیو رأی دهند بهتر است، مجری شوهای تلویزیونی شوند یا اینکه شغل جدیدی برای خود پیدا کنند.
در مقابل دموکرات‌ها که پیش از این در همکاری با مک‌کانل امکان رأی‌گیری منجر به شکست درباره چند مورد از این اصلاحیه‌ها را مهیا کرده بودند، به ادامه این روند راضی نشدند. در واقع تصویب شکل مورد توافق کاخ سفید این طرح، هفته گذشته پس از آنکه تام کاتن و مارکو روبیو سناتورهای آمریکایی، خواستار ایجاد تغییراتی در آن شده بودند، متوقف شد. این تغییرات با مخالفت دموکرات‌ها و برخی سناتورهای جمهوریخواه روبه رو شد. اوباما پیش از این حمایت خود را از این طرح اعلام کرده، ولی کاخ سفید هشدار داده است که در صورت تغییر آن، طرح پیشنهادی سنا را وتو خواهد کرد.
