پس از آنکه روسیه از موافقت عربستان و ترکیه با طرح خود برای تشکیل ائتلاف منطقه‌ای ضد تروریسم ناامید شد، گفته می‌شود اکنون تصمیم گرفته تا ائتلافی دیگر برای مبارزه با داعش با شرکت سوریه، ایران، عراق و حزب الله لبنان تشکیل دهد که اقداماتی عملی و جدی برای مقابله با گروه‌های تروریستی در منطقه انجام دهد.
به گزارش ایسنا، روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی در این باره می‌نویسد: طی دوره اخیر برخی هیات‌های نظامی از ایران، سوریه و عراق به مسکو سفر کرده و با مسئولان نظام روسیه گفت‌وگوها و نشست‌های محرمانه‌ای را برگزار کرده بودند. حال مدتی پس از این دیدارها منابع آگاه می‌گویند که در حال حاضر بحث بر سر یک حادثه خیلی مهم در جهان و خاورمیانه است که عنوان این حادثه "ائتلاف 4 +1 برای مبارزه با ترویسم" است.
به گفته منابع آگاه توافق با ایجاد این ائتلاف شامل مکانیزم‌های اجرایی همکاری سیاسی، اطلاعاتی و نظامی در مناطق مختلف خاورمیانه و مشخصا در سوریه و عراق است و طرف‌های حاضر در این ائتلاف، روسیه، ایران، سوریه و عراق هستند. طرف پنجم نیز حزب الله لبنان است. ماموریت این ائتلاف بررسی اقدامات عملی برای مقابله با وضعیت وخیم منطقه و به ویژه جنگ با داعش است.
چرا این ائتلاف در این زمان تشکیل می‌شود؟
تحولات میدانی برای شرح تغییر استراتژیک موضع روسیه نسبت به بحران سوریه کافی نیست. روسیه همچنان حامی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است اما در را کاملا به روی هماهنگی با کشورهای غربی و منطقه در تمامی سطوح باز گذاشته است تا بتواند به راهکار سیاسی بحران سوریه دست یابد. مسکو فهمیده که واشنگتن و همپیمانانش در منطقه به ویژه ترکیه و عربستان خواهان اتخاذ اقدامات جدی برای حل بحران سوریه نیستند و برای دگرگون کردن اوضاع میدانی جهت رسیدن به دستاوردهای سیاسی خود تلاش‌ها می‌کنند.
پس از توافق هسته‌ای ایران و غرب مسکو اولین کشوری بود که می‌دانست این توافق شامل تفاهم‌ها درباره پرونده‌های داغ منطقه نخواهد بود بلکه حتی فهمید که ایران همان برنامه‌های سابق خود را در خصوص سوریه و عراق دنبال می‌کند.
کاملا منطقی است که برخی بگویند تفاهم روسیه و ایران تنها به این جنبه محدود نمی‌شود بلکه به تفاهم‌هایی در خصوص روابط اقتصادی و تجاری برای مرحله بعد تحریم‌ها نیز می‌سد. اما دلیل تشدید موضع روسیه در قبال سوریه را باید سهل انگاری و بی‌توجهی ترکیه و عربستان به طرح مسکو برای تشکیل ائتلاف منطقه‌ای ضد تروریسم دانست. در دوره زمانی بین 17 ژوئن تا 15 ژوئیه گذشته مسکو با دمشق و آنکارا تماس مستقیم برقرار کرد. سوریه آمادگی خود را برای همکاری اعلام کرد. همچنین علی مملوک، رئیس دفتر امنیت ملی سوریه با رهبران عربستانی، اماراتی و مصری به گفت‌وگو پرداخت اما عربستان و ترکیه با شرکت در این طرح مخالفت و بر برکناری بشار اسد تاکید کردند.
ناکام گذاشتن دشمنان سوریه
در همین حال ائتلاف عربستان، ترکیه، قطر و اردن با نظارت آمریکا، فرانسه و انگلیس یک بار دیگر شانس خود را امتحان کردند.
آنها عملیات نظامی بزرگی را در جنوب، مرکز، شمال و شرق سوریه به راه انداختند تا بتوانند به موفقیت‌هایی دست یابند و به این ترتیب امتیازهای سیاسی را از ایران و سوریه بگیرند. پس از تعطیل شدن اتاق عملیات "موک" در اردن، آنها بار دیگر در جنوب سوریه شکست خوردند.
همچنین نتوانستند بر روی پیشروی ترک‌ها و گروه‌های القاعده در ادلب از نظر سیاسی سرمایه‌گذاری کنند. ارتش سوریه نیز در متوقف کردن پیشروی داعش از شرق مسیر دمشق به حمص موفق شد. کار به جایی ختم شد که حتی آمریکایی‌ها هم ناتوانی خود را از دست یابی به دستاوردهای بزرگ در سوریه اعلام کردند.
در این زمان آمریکایی‌ها و روس‌ها احساس کردند که تلاش‌های جدید احتمالا به رسیدن داعش به مسیر حمص به دمشق و هموار کردن راه برای پیشروی النصره به سمت ساحل سوریه کمک می‌کند. این مساله به این معنا بود که غرب و عربستان نفوذ و قدرت خود را برای کنترل گروه‌های تروریستی از دست داده‌اند.
اتاق عملیات ائتلاف؛ روسیه، ایران، سوریه، عراق و حزب الله
تشکیل این اتاق عملیات مداخله کامل ایران را ایجاب می‌کند. این مسئله با آمادگی حزب الله برای اعزام نیروهای بیشتر به سوریه جهت مقابله با تهدیدات علیه نظام سوریه در دمشق همسو است.
در مورد عراق نیز باید گفته شود که اوضاع در آنجا به نظر نمی‌رسد مثل سوریه آنقدر پیچیده باشد. در آنجا حوادث سیاسی و میدانی پیچیدگی خاصی ندارد و جامعه بین الملل برای برکناری نظام عراق تلاش نمی‌کند. همچنین آمریکایی ها در این کشور حضور سیاسی، نظامی و امنیتی دارند. روسیه نیازی به مداخله مستقیم در آنجا ندارد. هرچند که نیروهای عراقی حمایت نظامی مستقیم از روسیه دریافت می‌کنند.
اما مساله حساس‌تری که در مورد عراق وجود دارد مربوط به گروه‌های تکفیری است که از نظر امنیتی، سیاسی، عقیدتی و موقعیت جغرافیایی با گروه‌هایی که در سوریه می‌جنگند در ارتباط هستند. همچنین می‌توان از تجارب نظامی جنگ عراق علیه داعش برای جنگ در سوریه استفاده کرد.
به طور عملی روس‌ها موضع خود را نسبت به مسائل موجود نهایی کرده‌اند و این بار کاملا قاطعانه به توافق با ایران، سوریه و عراق نیز رسیده‌اند تا ائتلاف خود را تشکیل دهند. در حال حاضر مساله مهم حفظ وحدت سوریه، حفظ دولت و ارتش و پایان دادن به هرگونه بحث درباره آینده بشار اسد است. مسکو در حال حاضر اقدامات عملی منحصر به فردی را آغاز کرده است از جمله:
-ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه به طور غیر منتظره دستور داد که آمادگی نیروهای منطقه مرکزی روسیه آزمایش شود.
-نیروی هوایی روسیه به طور غیر منتظره آموزش فرود آمدن در فرودگاه‌های ناشناخته را آغاز کرد. این آزمایش‌ها با مشارکت حدود 95 هزار نظامی، 170 جنگنده و با به کارگیری بیش از 7000 قطعه سلاح و تجهیزات انجام شد.
-اتاق‌های عملیات نظامی در پایتخت‌های کشورهای عضو ائتلاف مذکور راه اندازی شد. طوری که افسرانی از سوریه، عراق، روسیه و ایران و افسرانی از حزب الله در این اتاق‌ها حضور دارند و عملیات هماهنگی را برعهده گرفته‌اند.
-ناوهای روسی جنگنده‌ها و بالگردهایی را به ساحل سوریه انتقال دادند. همچنین سامانه اطلاعات نظامی در تمامی این منطقه را تقویت کردند و بیش از 1000 افسر و سرباز روسی به سوریه اعزام شده تا در کنار دیگر سربازان به فعالیت بپردازند. روس‌ها همچنین پایگاه‌های هوایی خود را در منطقه ساحل سوریه مجهز کرده‌اند.
-روس‌ها توجه ویژه خود به مناطق شمال لاذقیه در سوریه را مخفی نمی‌کنند. جایی که هزاران نیروی چچنی که مسکو آنها را دشمن درجه یک خود می‌داند، گرد هم آمده‌اند.
-نظامیان روس اکنون در مناطق مختلف لاذقیه حضور دارند. در ورودی‌های برخی مراکز مستقر شده‌اند و می‌توان آنها را به وضوح دید. برخی از این سربازان زبان عربی را به خوبی صحبت می‌کنند.
همچنین مسئولان آمریکایی تاکید کرده‌اند که روسیه پروازهای شناسایی را با استفاده از پهپاد برفراز سوریه آغاز کرده است. آمریکایی‌ها این اقدام را گام نخست عملیات نظامی هوایی مسکو در داخل سوریه می‌دانند.
چند روز پیش نیز افسران روس به همراه افسرانی از ارتش سوریه و حزب الله از پایگاه‌هایی در دشت الغاب در استان حماه دیدن کردند. همچنین بازدیدهای مشابهی از ادلب و کوه‌های لاذقیه داشتند. روس‌ها همچنین عملیات هماهنگی با نیروها و احزاب کرد را نیز آغاز کرده‌اند. در همین راستا منابع امنیتی می‌گویند یک هیات نظامی روسی به طور مخفیانه با رهبران نظامی کرد در حسکه سوریه دیدار کرد.
