علم یا علامت یکی از ابزاری است که از
گذشته های دور با ارتباط بیشتر ایرانیان و اروپائیان در عصر قاجار با نمادی
صلیب شکل وارد فرهنگ عزاداری بر امام حسین(ع) شد.
به گزارش
تابناک قزوین، علم یا همان
علامت نشانه ایست که دسته های عزاداری را از یک دیگر متمایز می کند. و
هرکدام از علم ها در بالای خود با پر و اشیاء فلزی نظیر اژدها، شیر و گنجشک
تزئین می شوند.
علم
شيئي است فلزي و کار صنعتگران اصفهان که قدمت آن به عهد سلاطين صفوي
ميرسد، داراي تعدادي زبانه، گنبد، گلدان و طاووس بوده و آن را با شالهاي
سبز و سياه و قهوهاي و پر طاووس و سکههاي نقره و شمشير و قمه و خنجر زينب
ميکنند و در آخر دستهها به حرکت در ميآورند... عدهاياز جوانان هم نذر
ميکنند که همه ساله بايد در بردن علمات، سهم داشته باشند».
علم
معمولاً جلوتر از صف سوگواران حرکت می کند. علم‌های قدیمی تر معمولاً
پایه‌ای دارند که واژه‌های دینی را بر روی آن نوشته اند و دو اژدها با
دهان باز از آن محافظت می‌کنند. گاهی پهنای علم‌ها به ۳ متر هم می‌رسد و
غالباً ۱۱ زبانه دارد که زبانه میانی بزرگ‌تر از بقیه می‌باشد. حد فاصل
زبانه‌ها را هم با اشیاء فلزی که به شکل کبوتر و طاووس و لاله و گنبد و
بارگاه و ... ساخته شده بود، پر می‌کردند.
به
کسی که علم را با خود حمل می‌کند، علم‌کِش می‌گویند. این شخص پایه چوبی
علم را داخل بند تسمه‌ای که به کمر و شانه خود بسته، قرار می‌دهد و شروع به
حرکت می‌کند. علم و پرچم از وسائل مهم و اساسی در جنگ ها بوده است. البته
تفاوت هایی هم بین علم و پرچم وجود داشته است و از نظر اهمیت هم درجه بندی
شده‌اند. به عنوان مثال علم شمال کشور با علم بخش‌های مرکزی ایران اختلاف
دارد.
برخی از افراد بلند کردن علم را نشانه افتخار
می دانند، برخی برای اینکه علم را به دوش بکشند معرکه و دعوا راه می
اندازند، برخی هم برای نشان قدرت در جابه جا کردن علم آن را به بزرگ ترها و
ریش سفیدها می سپارند.بعضی ها هم برای جلوگیری از دعوا و مرافه و نشان
دادن قدرت علم را گاری های کوچک حمل می کنند.
امروزه
جوانانی که می خواهند علم کشی کنند، کمربند‌های مخصوص حمل علامت را به دور
کمر خود محکم می‌بندند تا ستون علم آنجا قرار گیرد، آنها دستانشان را روی
میله بلند افقی آن می گذارند تا تعادل بگیرند و افرادی که پشت سرشان حرکت
می کنند، بلند بلند اشعار حماسی عاشورایی را می خوانند و آرام آرام
تیغه‌های علم هیئت شان را می‌شمارند.
اما استفاده از نمادهایی
مانند اژدها که از فرهنگ چین وارد شده یا بت های هندوها و از سوی دیگر تقدس
دهی به این گونه از نماد ها، صرف هزینه های زیاد برای ساخت علم ها و
خرافاتی که در کنار آن شکل می گیرد از آسیب های جدی در حوزه عزاداری بر
امام حسین(ع) است.
اما از سوی دیگر وزن بسیار بالای این علامت ها
تا کنون مشکلات بسیاری را برای جوانان حامل این عمل ها یا همان عمل کش ها
ایجاد کرده است که مرگ جوان 24 ساله قزوینی در حال حمل علم به دلیل ایست
قلبی نمونه دیگری از این مشکلات است.
حتی گزارش
هایی وجود دارد که از خطرات تحمل این وزن بسیار زیاد خبر می دهد و هر ساله
نیز مداحان و علما در خصوص حمل نکردن این علامت ها صحبت می کنند.
اگرچه
در سالیان گذشته با همین تاکیدات در حال حاضر بخش قابل توجهی از این علامت
ها کمتر شده یا به همراه گاری کوچکی حمل می شود اما هنوز هم هستند جوانانی
که به منظور قدرت نمایی و ابراز ارادت به امام حسین(ع) به این شکل واردمی
شوند.
محمد حسن ارداقیان، مسئول روابط عمومی
دانشگاه علوم پزشکی قزوین، با تایید این خبر گفت: این جوان به دلیل حمل
علامت دچار عارضه ایست قلبی شد و تلاش نیروهای فوریت‌های پزشکی برای احیای
قلب او نتیجه‌ای نداشت و پیش از رسیدن به بیمارستان جان خود را از دست داد.
کشیدن
علامت از جمله سنت‌های محرم در ایران است که پیش از این یک بار در سال ۸۶
با ابلاغ نیروی انتظامی ممنوع شده بود، اما این ممنوعیت لغو شد.
