چگونه بارزانی آزادسازی «سنجار» را به نفع خود مصادره کرد؟

به گزارش «تابناک»، دو روز پیش، خبر آزادسازی منطقه سنجار از دست داعش، به یکی از مهمترین اخبار مطبوعات و رسانه های منطقه ای و بین المللی تبدیل شد. در این میان، آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفت، تلاش مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، برای استفاده سیاسی از این جریان جهت تحکیم جایگاه خود در دولت این اقلیم و همچنین دامن زدن به احساسات تجزیه طلبانه بود.

در پی آزادسازی سنجار، احمد داوداوغلو، نخست وزیر ترکیه، طی تماسی تلفنی با بارزانی، درباره آخرین وضعیت این منطقه با وی به گفت و گو پرداخته و بر حمایت آنکارا از مبارزه اربیل با تروریسم تأکید کرد. وی همچنین ضمن تبریک آزای سنجار، به بارزانی گفت، ترکیه آمادگی دارد همه مجروحین پیشمرگه کرد را در بیمارستان های خود درمان  کند.

این در حالی بود که مسعود بارزانی ضمن تأکید بر نقش نیروهای پیشمرگه در آزادسازی این منطقه، تأکید کرد، نباید هیچ پرچمی به جز پرچم کردستان عراق در این منطقه برافراشته شود؛ درخواستی که هرچند در ابتدا چندان توجهی به آن نشد، سرانجام امروز با واکنش مستقیم حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق مواجه شد.

نخست‌وزیر عراق با تأکید بر اینکه ارتش عراق در کنار پیشمرگه، منطقه «سنجار» را آزاد کرده، تأکید نمود، باید پرچم عراق در این منطقه برافراشته شود، نه منطقه کردستان. عبادی با وجود تبریک این پیروزی به نیروهای مبارز درگیر در آن، از برافراشته شدن پرچم منطقه کردستان در سنجار ابراز نارضایتی کرد و خواستار برافراشته شدن پرچم عراق در این منطقه شد.

وی گفت: «دو روز پیش، بارزانی با من تماس گرفت و ما درباره اهمیت آزادی سنجار ـ که در واقع قطع کننده راه امدادرسانی به تروریست‌ها میان موصل و الرقه در سوریه است ـ گفت‌وگو کردیم. برای آزادسازی سنجار نیز، نیروهای امنیتی و ارتش عراق در کنار پیشمرگه جنگید و در واقع سنجار با بازوهای عراقی‌های آزاد شد و باید پرچم عراق بر فراز آن افراشته شود».

گفتنی است، پس از شکست داعش، نیروهای کرد با ورود به شهر سنجار، پرچم بزرگی را به عنوان نماد کردستان عراق در این شهر نصب کردند.

البته موضوع رویکرد بارزانی به سنجار، تنها به بحث پرچم محدود نمانده بود و وی با حضور در این منطقه، طی یک کنفرانس خبری بر ضرورت تبدیل این منطقه به یک استان تأکید کرد. وی 12 مرداد گذشته نیز گفته بود، سنجار را به هیچ طرفی تسلیم نخواهد کرد و تلاش خواهد نمود با هماهنگی بغداد، آن را یک استان مرتبط با منطقه کردستان اعلام کند.

به این ترتیب، آن گونه که مشخص است، رئیس اقلیم کردستان عراق قصد دارد از این پیروزی به نفع خود بهره برداری کرده و در واقع، حضور نیروهای پیشمرگه کرد در عملیات سنجار را به عنوان ابزاری برای سنگین تر کردن کفه ترازو به نفع خود در مقابل دولت مرکزی در بغداد مورد استفاده قرار دهد. بر این اساس، وی می تواند ضمن تحریک احساسات استقلال طلبانه کردی در عراق، بر مشروعیت خود در میان کردها نیز که طی ماه های اخیر با بحران جدی روبه رو شده، بیفزاید.

در این زمینه باید خاطرنشان کرد، وی در دو سه ماه اخیر، با چالشی جدی بر سر ادامه ریاست خود بر اقلیم کردستان روبه رو بود؛ از یک سو، بارزانی و طرفدارانش به دنبال ادامه دوران ریاست او بر اقلیم بودند. از سوی دیگر، مخالفان او، از جمله حزب اتحاد میهنی کردستان به رهبری جلال طالبانی، رئیس جمهوری سابق عراق و جنبش تغییر به رهبری نوشیروان مصطفی امیر، اصرار داشتند که او فوراً قدرت را واگذار کند و فرد دیگری به جای او انتخاب شود. این کشمکش حتی کار را به درگیری و تقابل خیابانی کشاند.

در این چارچوب، بارزانی با بی توجهی به مخالفت های موجود و برای جبران عدم حمایت حزب اتحاد میهنی از ریاستش بر اقلیم کردستان، به سراغ قدرت های خارجی، به ویژه ترکیه و امریکا رفت. او هشدار داد اگر از سمتش کنار رود، ممکن است نقش پیشمرگه در مبارزه با داعش تضعیف شود. در همین راستا بارزانی برای حفظ حمایت ترکیه از خود، وعده فروش نفت ارزان به آنکارا در مقابل قبول ریاستش بر اقلیم و همچنین تبدیل کردن بندر جیحان به گذرگاهی برای نفت اقلیم به اروپا داده بود.

به این ترتیب، آن گونه که مشخص است، بارزانی تلاش دارد از یک سو پیروزی سنجار را موفقیتی شخصی برای خود جلوه داده و از این طریق، بر مشروعیت ریاست خود بر اقلیم کردستان تأکید کند و از سوی دیگر، با دامن زدن به تمایلات گریز از مرکز، بر قدرت خود در مقابل دولت مرکزی عراق نیز بیفزاید؛ امری که بی تردید مورد قبول حامیان وی، یعنی ترکیه و آمریکا نیز هست.