گرچه اغلب کارشناسان داوری می‌گویند که اشتباهات داوری جزیی از بازی فوتبال است اما این اعتقاد وجود دارد که اشتباهات داوری باید جزیی از بازی فوتبال زیبا باشد نه اینکه زمینه‌ای را فراهم آورد تا بازی فوتبال شکل و زیبایی خودش را از دست بدهد. در تحقیقی که در سال 1390 به شکل نظرسنجی از ناظران و پیشکسوتان داوری ایران انجام شد عوامل موثر برتصمیمات اشتباه داوران فوتبال را به صورت ذیل بیان کردند:
1- عدم آمادگی جسمی داوران و کمک داوران: داوران و کمک داوران برای اینکه بتوانند بطور موثر قضاوت کنند، باید از لحاظ فیزیکی و جسمانی در طول فصل آماده باشند و همراه با سرعت بالای بازی همگام با بازیکنان پر انرژی فعالیت کنند. زمانیکه از لحاظ جسمانی، بدن داوران دچار کمبود انرژی می‌گردد به همان نسبت تمرکز و تصمیم گیری صحیح کاهش پیدا می‌کند.
2- فشارهای روحی و روانی وارده از سوی رسانه‌های مختلف: همیشه در طول فصل و مسابقات یک تیم در خارج از استادیوم به معنی رسانه وجود دارد که می‌تواند تاثیرات مثبت و منفی زیادی بر روی داوران ایجاد کند. اگر این فشارها در جهت تخریب داوران باشد، طبیعتا اثر نامطلوبی بر روی قضاوت‌های آتی داوران می‌گذارد.
3- تاثیر فشار تماشاگران و جو ورزشگاه‌ها بر نحوه قضاوت: گاهی اوقات داوران تحت تاثیر فشار تماشاگران و طرفداران تیم‌های میزبان تصمیمات بحث برانگیزی می‌گیرند.توهین و اهانت از سوی تماشاگران به داور باعث می‌شود تمرکز داور از بین برود و در ادامه مسابقه اشتباهات بیشتری مرتکب شود. ما شاهد هستیم وقتی یک بازیکن از یک تیم پنالتی را به گل تبدیل نمی‌کند و یا موقعیت آشکار گلزنی را هدر می‌دهد از سوی تماشاگران ، مربیان و هم‌دسته‌های او مورد تشویق قرار می‌گیرد چرا که آنان نمی‌خواهند بازیکن تیم‌شان در ادامه مسابقه بی‌روحیه نباشد و اشتباهات خود را تکرار کند . ای کاش همین تفکر در مورد داوران نیز عملی می‌شد و پس از یک اشتباه مورد هجمه قرار نمی‌گرفتند و آن وقت شاهد خواهیم بود که اشتباهات داوران در یک مسابقه کمتر خواهد بود.
4- ناهماهنگی داوران و کمک داوران در حین مسابقه: زمانیکه برای اعلام تصمیم ناهماهنگی بین داور و کمک داور به وجود می‌آید و دو تصمیم مختلف اتخاذ می‌شود این فرآیند می‌تواند در صحنه‌های بعدی روی هر دو تاثیر بدی بگذارد و تمرکز آنها را در حد چند لحظه از بین ببرد.
5- عدم حمایت مسئولان از لحاظ مالی و تشکیلاتی: فقدان یک جایگاه حمایتی می‌تواند ضربه‌ایی اساسی به داوران و کمک داوران بزند و در نتیجه نبودن یک تشکیلات مطمئن باعث می‌شود که داوران احساس امنیت شغلی نداشته باشند .
6- حرفه ایی نبودن داوران و کمک داوران: داوران و کمک داوران فوتبال به دلیل آنکه از لحاظ مالی بطور کامل حمایت نمی‌شوند و خواسته‌های مالی آنها برآورده نمی‌شود، ناگزیرند برای خودشان شغل اول و دومی را انتخاب کنند و داوری به به عنوان شغل سوم برگزینند در نتیجه آنها بطور حرفه‌ایی کارشان را ادامه نمی‌دهند و بر اثر حرفه‌ایی نبودن، تمرکز آنها بر روی کارشان کمتر می‌شود و درصد اشتباهات نیز بالاتر می‌رود. بنابراین هر چقدر داوران حرفه‌ایی‌تر باشند، مطالعه، تمرین، تحقیق و تمرکزشان بر روی داوری بیشتر خواهد شد.
7- کمبود کارشناسان علمی و ناظران مطرح و بروز از لحاظ فنی: داوران فعال بعد از اینکه بازنشسته می‌شوند معمولا بدنبال افزودن اطلاعات و علم داوری نمی‌روند و غالبا در اثر بروز نبودن به قوانین بازی و مباحث داوری نمی‌توانند مطمئن برای داوران فعال باشند.
8- فشارهای روحی و روانی وارده از سوی تیم ها و مسئولان مرتبط: تیم‌هایی که دارای پشتوانه رسانه‌ایی و یا اقتصادی هستند، معمولا در خارج از زمین بازی قبل و بعد از مسابقات و فشارهای روحی و روانی زیادی را بر روی داوران ایجاد می کنند تا به اندازه ای که این فشارها بطور ناخودآگاه روی تصمیمات داوران تاثیر می‌گذارند.
9- نبود راهکارهای انگیزشی و ایجاد انگیزه: یکی از انگیزه‌های هر شخصی جهت انتخاب شغل داوری عشق و علاقه است ولی تمام ظرفیت این کار عشق و علاقه نیست. بنابراین انگیزه دیگری نیز باید وجود داشته باشد و آن کسب درآمد و پول است.
10- مقدار پولی که بابت قضاوت بازی ها پرداخت می‌شود بطور فاحشی متفاوت با دیگر درآمدها در حوزه صنعت فوتبال است و با توجه به مقدار وقتی که بابت این کار تخصیص داده می‌شود، بسیار کم است. مقدار وقتی که بابت تمرینات جهت آماده‌سازی برای اجرای مسابقات انجام می‌شود و مقدار زمانی که بابت قضاوت یک مسابقه در طول یک سفر دو یا سه روزه انجام می گردد اصلا قابل مقایسه با مقدار حق الزحمه‌ایی که پرداخت می‌شود، نیست.
11 - کمبود دوره های آموزشی متفاوت علمی و عملی: آموزش داوران فقط نباید روی تئوری‌هایی که در قانون بازی‌ها دیده شده است آن هم دوبار در سال خلاصه گردد، بلکه باید آموزش‌های مهارتی، کنترلی و مدیریتی در بازی‌های مختلف ارائه شود. اغلب داوران در دانستن قوانین بازی دارای ابهام نمی‌باشند، اما در نحوه به کار بردن قوانین در زمین بازی دچار اشکالات مدیریتی می‌شوند.
12- آشنایی کم داوران به مباحث روانشناسی و مهارت های ارتباطی موثر: اگر داوران بخواهند بطور موثر داوری کنند، باید علاوه بر آمادگی فیزیکی و روانی مهارت‌های مدیریت بر رفتار در مقابل بازیکنان، مربیان و مسئولان تیم‌ها را نیز مسلط باشند. مطالعه و خواندن سلسله بحث‌های روانشناسی و مدیریتی نقش مهمی در افزایش خلاقیت ایفا می‌کند و در تقویت مهارت‌های ارتباطی کمک شایانی می‌کند و داوران را قادر خواهد ساخت تا مدیر توانایی باشند.
13 - عدم آگاهی بازیکنان، مربیان و مسئولان به قوانین روز فوتبال: غالبا مربیان و بازیکنان و عوامل فنی از قوانین و مقررات روز دنیا آگاهی کمتری دارند و به دلیل کمبود اطلاعات آنان به تصمیمات داوران اعتراض کرده و فضای بازی را تحت تاثیر اعتراضات خود قرار می‌دهند. اگر مربیان قوانین و مقررات بروز شده فیفا را به خوبی بدانند به بازیکنان کمک می‌کند تا روند رو به رشدی داشته باشند. بنابراین دانستن قوانین نه تنها برای داوران بلکه برای کلیه اعضای شرکت کننده در یک مسابقه فوتبال ضرورت دارد.
14- جایگیری مناسب در زمین بازی: بهترین جای گیری آن است که داور از آنجا بتواند بهترین تصمیم را بگیرد. جای گیری‌های داوران براساس برخی توصیه‌ها انجام می‌پذیرد. فیفا اصولی را برای جای گیری صحیح داوران در دو حالت توپ در جریان بازی و یا خارج از جریان بازی ارائه کرده است. اما این بدان معنی نیست که داوران فقط بایستند بلکه باید حرکت کنند و در محل جدال بازیکنان برای تصاحب توپ حاضر باشند. چون جای گیری در پاس کوتاه و بلند فرق می‌کند. بنابراین داور باید توانایی بازی خوانی را هم داشته باشد تا بتواند حرکت بعدی را پیش بینی کند.
15- قضاوت‌های ناظر پسندانه: از آنجا که ناظران داوری افرادی هستند که عملکرد داوران را در مسابقات مورد ارزیابی قرار می‌دهند و براساس آن بازی به داوران نمره می‌دهند و ممکن است آن نمره در قضاوت‌های بعدی داوران تاثیر گذار باشد، براین اساس داوران از قبل اطلاعات خاصی درباره آن ناظر بدست می‌آورند تا در بازی مورد پیش رو مطابق میل او قضاوت کنند. همین که داوران بخواهند سبک شیوه داوری خودشان را تا حدودی تغییر دهند و منطبق با خواسته‌های ناظر بازی قضاوت کنند ممکن است در صحنه‌هایی دچار اشتباهاتی شوند.
16 - پی بردن به اشتباه خود در طول بازی: ممکن است داوری در جریان بازی اشتباه کند که نمی‌توان منکر اشتباه داور شد، ولی جبران اشتباه با یک اشتباه دیگر که اکثر بزرگتر هم هستند هیچ جایگاهی در قضاوت ندارد.
17- عدم اعتماد به نفس: بعضی از داوران تحت تاثیر نتیجه مسابقات و با توجه به جدول قضاوت می‌کنند. مشکل عمده بسیاری از داوران این است که به طور واضح و ملموس تحت تاثیر نتیجه بازی قضاوت می‌کنند و این چیزی نیست جزء عدم اعتماد به نفس و نداشتن شهامت لازمه در داوری. داور با اعتماد به نفس و خوب، داوری است که بدور از شرایط حاکم بر بازی مسئول اجرای قوانین باشد تا آن را بدرستی در زمین بکار گیرد و از قدرتی که قانون به او واگذار کرده است، سوء استفاده ننماید.
18 -عدم برخورد لازمه داوران با اعتراض های مکرر: اعتراض‌ها از سوی بازیکنان و کادر فنی تیم‌ها و تکرار آن می‌تواند در نهایت به ضرر داوران تمام شود. برخورد جدی و قاطع با معترضین بدون در نظر گرفتن نام و سمت آنها می‌تواند داوران را در کنترل مسابقه کمک کند.
* داور بین المللی سابق وعضو کمیته داوران فدراسیون فوتبال
