فیلم سینمائی «خواب تلخ» نخستین ساخته بلند محسن امیریوسفی که پس از دوازده سال ماندن در پشت خط اکران، به تازگی در گروه «هنر و تجربه» اکران شده، پس از انتشار یک اعلامیه ترحیم عجیب به عنوان آگهی اکران، آنونس این فیلم را بر محور توقف دوازده ساله این فیلم ساختهاند که قطعاً یکی از بهترین آنونسهای تاریخ سینما و شرح حال مختصر هنر هفتم در دو دهه اخیر تا به امروز است.
به گزارش «تابناک»، «خواب تلخ» نخستین تجربه کارگردانی محسن امیریوسفی که در سال 1382 پس از دوازده سال رنگ پرده سینماهای کشور را دید تا پس از «آتشکار»، دومین ساخته بلند سینمایی این کارگردان از مجموع سه فیلمی که تاکنون در کارنامهاش ثبت کرده، فرصت اکران بیابد؛ اما نوع اکران این فیلم تحسین شده پس از این مدت طولانی و همچنین اکران محدود، تماشای این کمدیِ سیاه را تنها برای بخشی از مخاطبان فراهم میسازد.
فیلم مضمونی متفاوت داشت: «یک مردهشوی که با عزرائیل درگیر میشود» و به واسطه همین مضمون که با چالشهای اجتماعی گره خورده و موقعیتهای کمیکی شبیه به آتشکار رقم زده بود، هرچند در بیش از چهل جشنواره خارجی اکران شد و دوربین طلای کن را برای امیریوسفی به ارمغان آورد اما این فیلم در ایران به نمایش در نیامد و در کمد باقی ماند. با این حال به قول رخشان بنیاعتماد: «هیچ فیلمی تا ابد در کمد نخواهد ماند» و این تئوری برای اولین فیلم امیریوسفی نیز جواب داد.
در آغاز اکران این فیلم دعوتنامه متفاوت این فیلم که یک اعلامیه رسمی بود، منتشر شد که در بخشی از متنش آمده بود: «دوازده سال گذشت! حالا پس از دوازده سال، با چشمی گریان و چشمی خندان، شما را به دیدن فیلم سینمایی «خواب تلخ» دعوت میکنیم. چشم گریانان عمر هدر رفته «خواب تلخ» را میبیند که در انتظار نمایش برای مردم ایران گذشت، ولی چشم خندانمان اکران هر چند محدود و دیرهنگامش را «رویایی شیرین» میداند.
دوازده سال پیش در اکرانهای متعدد خارج از کشور در کنار تماشاگران غیرایرانی «خواب تلخ» را دیدیم، خندیدیم، ترسیدیم و گریستیم ولی مدام در انتظار دیدن آن با هموطنانمان بودیم، غافل از اینکه سرنوشت به کمک دستهایی نه چندان آسمانی(!) انتظاری دوازده ساله را برایمان رقم میزند. «خواب تلخ» قصه پیرمرد مرده شوری است که با فرشته مرگ درگیر میشود! هماکنون از سوم آذر ماه ۱۳۹۴ شما را دعوت میکنیم به دیدن «خواب تلخ» در سینماهای هنر و تجربه.»
حال پس از این اعلامیه، محسن امیریوسفی به سراغ نابازیگرانی که دوازده سال پیش با آنها «خواب تلخ» را ساخته رفته، یکی از آنها را در قبر خوابانده و در دکوپاژ بازسازی شده «خواب تلخ»، آنونسی متفاوت برای این فیلم ساخته است؛ آنونسی که نشان میدهد، سنگر قبر پیرمرد را برمیدارند، جنازهاش را تکان میدهند و به او میگویند: «آقا اسفندیار، بلند شو! فیلمت بعد از دوازده سال اکران شد، فیلمت آزاد شد». پیرمرد در کمال ناباوری چشم باز میکند و میگوید: «دوازده سال گذشت؟!»
پیرمرد، کفنش را درمیآورد، کت و شلواری که در فیلم پوشیده، بر تن میکند، سیگار همیشگیاش را میکشد، جوایز بینالمللی فیلم در این دوازده سال را به او میدهند، از مقبره خارج میشود و در حالی که در قبرستان به حرکت درمیآید، از قبرها یا همان اموات صدای تشویق اموات میآید.
این آنونس یک تفاوت اساسی با آنونس دیگر فیلمها دارد و آن هم اینکه علیرغم استفاده از تصاویر و دکوپاژ بازیگران، هیچ تصویری از سکانسهای فیلم در آن استفاده نشده؛ اما تفاوت بزرگتر این است که کمدی سیاه همچون فیلم خود فیلم در این اثر نیز نمایان است و این کمدی تنها معرف فیلم نیست، بلکه معرف سینمای ایران است!
در واقع این آنونس عملاً شرح حال مختصر سینمای ایران و مسیر دشوار و مملو از دستاندازی است که هر فیلمسازی برای بقا در این سینما باید بپیماید و از این منظر تصور میشود نه تنها در بخش مواد تبلیغاتی جشنواره فجر، این آنونس لیاقت بردن بهترین آنونس تبلیغاتی را دارد، بلکه حتی در صورت ارائه در جشنواره فیلم کوتاه نیز احتمالاً یکی از بختهای اصلی بردن جوایز اصلی خواهد بود!
نکته مهم دیگر اینکه، «خواب تلخ» ظرفیت اکران وسیع عمومی - آن هم در این روزها کمرونقی اکثر فیلمهای روی پرده - را داشت و با اینکه به عنوان «نخستین کمدی سیاه سینمای ایران» میتوان در گروه هنر و تجربه قرارش داد، این امکان وجود داشت تا با اکران عمومیاش، طیف وسیعی از تماشاگران را مشتری سالنهای سینما کرد؛ فرصتی که شاید تا حدودی در گروه هنر و تجربه نیز بتوان فراهم ساخت و تجربه اکران موفق «ماهی و گربه» را تکرار کرد.
تماشای این آنونس و خنده تلخی که با خود به همراه میآورد را از دست ندهید: